XVIII. YÜZYIL OSMANLI TAŞRA YÖNETİMİNİN MALÎ-İDARÎ YAPISINA BİR ÖRNEK: ARAPGİR VE ÇEMİŞGEZEK (HASLARI) MUKATA'ASI

Abstract

Öz:Osmanlı'nın XVIII. yüzyılı, ya çözülme ya da sistemlerin yeni fonksiyonlar yüklendiği bir değişim veya dönüşüm dönemi olarak tanımlanmaktadır. XVII. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte devletin artan nakit ihtiyacı, iltizam sisteminin yaygınlaşmasına ve özellikle dirlik gelirlerini kapsar bir şekilde mukata'alaşma sürecinin hız kazanmasına sebep olmuştur. Bunun devamı XVIII. yüzyılda, vergi kaynaklarının tasarruf hakkını kişinin hayatta olduğu sürece elinde bulundurabildiği malikâne uygulamasının hayata geçirilmesiyle gelmiştir. Bu çalışma, hem bir vergi toplama yöntemi olan malikâne uygulamasının taşradaki işleyişini hem de Osmanlı taşrasında küçük ölçekli bir mukata'anın yönetiminde izlenen süreci ortaya koyarak XVIII. yüzyıl Osmanlı taşra yönetiminin malî-idarî özelliklerine katkı yapmayı amaçlamaktadır.