Malatya Merkez ilçede 18 yaş ve üzeri kadınların kanserle ilgili bilgi-tutumları ve etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırma, Malatya merkez ilçede yaşayan 18 yaş ve üzeri kadınların kanserle ilgili bilgi ve tutumlarını saptamak, bunları etkileyen faktörleri incelemek amacıyla planlanmıştır. Araştırma kesitsel tipte bir araştırmadır. Örneklem seçiminde DSÖ 30 küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Küme birimi olarak Malatya il merkezindeki sağlık evleri belirlenmiştir. Kümülâtif toplamları alındıktan sonra örneğe çıkacak mahalle sağlık evleri basit rastgele yöntemle seçildi. Her kümeden 18 yaş üzeri toplam 575 kadın araştırma örneklemini oluşturmuştur. Veriler Temmuz-Ekim aylarında toplanmıştır. Analizlerde ki-kare, Kruskal wallis varyans analizi ve Mann-whitney U testleri kullanılmıştır. Araştırma kapsamına giren kadınların ortalama yaşı 35.7±0.5'tir. Araştırma kapsamına giren kadınların %16.3'ü okur-yazar değil, %11.5'i okur-yazar, %33.9'u ilkokul, %9.9'u ortaokul, %19.5'i lise, %8.9'u ise yüksekokul ya da üniversite mezunudur. Araştırma kapsamına giren kadınların %69.7'si evli, %25.6'sı bekâr, %4.7'si dul ve boşanmışlardan oluşmaktadır. Kadınların %71.5'i ev hanımı, %5.6'sı memur, %8'i serbest meslek, %15'i hala öğrenci olanlar, emekliler ve mezun durumda olup çalışmayanların oluşturduğu diğer grubudur. Araştırma kapsamına giren kadınların %49.7'si SSK, %18.3'ü Emekli sandığı, %12.9'u Bağkur, %7.3'ü yeşil kart, %11.7'sinin ise güvencesi yoktur. Kadınların ortalama 69±0.6 puan aldıkları belirlenmiştir. Bilgi puanlarının eğitim düzeyi, çalışma durumları, sosyal güvenceleri, ailelerinde sağlık personeli, sigara içilmesi ve kansere yakalanan olması gibi değişkenlerle ilişkisinde aldıkları puanlarının ortalamanın üzerinde olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamına giren kadınların %68.2'si kanser önlenebilir, %73.6'sı kanser tedavi edilebilir, %91'ide kanserden erken teşhisle kurtulma şansının arttığını düşünmektedir. Kadınların %66.6'sı yetişkin tüm kadınların KKMM yapması gerektiğini belirtmiş olmalarına karşın %56.7'si KKMM yapmadıklarını ifade etmiştir. Kadınların kanserin önlenmesi ve tedavisi ile ilgili tutumlarının olumlu olduğu söylenebilir. Kadınların kanserle ilgili tutumlarını uygulamaya dönüştürmede ise orta seviyede oldukları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, kadınların çoğunluğunun kanserle ilgili bilgi-tutum düzeyleri zayıf olamamakla birlikte yeterli düzeyde olmadığı söylenebilir. Bu sonuçlar doğrultusunda, kadınlar için farklı kanallarla kanser konusunda halk eğitimi programları uygulanmalı ve bu sayede bilinç düzeylerinin arttırılması sağlanabilir.