İbn fûrek’in “müşkilü'l-hadîs ve beyânuh” adlı eserinde müteşâbih ve te’vili

Abstract

İslam ilim tarihi boyunca ulemayı meşgul eden konulardan biri de Kur’an ve Sünnette müteşabih

problemi olmuştur. Hakkında pek çok eser telif edilen ve tartışmalara konu olan bu meselede,

Mutezile ve Eş‘âri düşünce sistemi içinde ‘te’vil’ yaklaşımının kullanılması kabul görürken, bir grup

selefi ve onların takipçileri tarafından bu yaklaşım reddedilmiştir.

Bu çalışmada, Ebu Bekr İbn Fûrek’in “Muşkilu'l-Hadîs ve Beyânuh” adlı eseri ‘te’vil’ yaklaşımının

bir örneği olarak tahlil edilmektedir. Ebu Bekr İbn Fûrek bu eserinde, ayet ve hadislerin anlaşılmasında

Eş‘ârilerin çizgisine uygun olarak te’vil yolunu benimsemektedir. Te’vili bir yöntem olarak

kullanan Müellif, mezhebin kelamdaki ilkeleriyle çelişmesi durumunda nasları, Arap diline ve akla

uygun bir şekilde te’vil etmeyi tercih etmiştir.

İbn Fûrek’in hareket noktası, Arap dilindeki mecaz üslubudur. Müellif, bu eserinde Kur’ân ve Hadisin

dilinin Arapça olması nedeniyle her iki kaynakta geçen haberî sıfatları mecaz olarak değerlendirmiş

ve te’vil etmiştir.