Evli bireylerde bağlanma biçimleri ve evliliğe dair inançların evlilik doyumu ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, evli bireylerin bağlanma biçimleri ve evliliğe dair inançlarının evlilik doyumu ile ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Malatya İlinde bulunan evli bireyler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi Malatya ilinde çeşitli kurumlarda tesadüfi olarak belirlenen evli bireylere araştırma kapsamında kullanılan ölçeklerin gönüllülük esasına dayalı olarak uygulanması sonucunda oluşturulmuştur. Araştırma 120'si (%54,5) kadın; 100'ü (%45,5) erkek toplam 220 kişi ile yürütülmüştür. Araştırmada ölçme aracı olarak Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, İlişki İnanç Envanteri ve Evlilik Yaşam Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi için pearson korelasyon katsayısı, çok yönlü regresyon ve çok yönlü varyans analizi yöntemleri kullanılmıştır. Pearson korelasyon katsayısı ile elde edilen sonuçlar, bağlanma tarzları, ilişkiye dair inançlar ve evlilik doyumu arasında anlamlı düzeyde olumsuz ilişkinin olduğunu göstermektedir. Diğer bir deyişle, kaygılı ve kaçınmalı bağlanma düzeyi arttıkça evlilik doyumu düşmekte. Benzer şekilde ilişkiye dair gerçekçi olmayan inançları kullanma sıklığı arttıkça, evlilik doyumu düşme eğilimi göstermekte. Evlilik doyumu ile en yüksek ilişkiye sahip olan alt ölçeklerin ?kaçınmalı bağlanma tarzı? ve ?eşler değişmez? olduğu bulunmuştur. Yapılan tek yönlü MANOVA analizleri sonucunda, evlilik doyumu yüksek ve düşük olan denekler arasında bağlanma tarzları değişkeni ve ilişkiye dair inançlar değişkeni bağlamında anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir. Elde edilen değerler incelendiğinde, hem kaygılı bağlanma boyutunda hem de kaçınmalı bağlanma boyutunda gruplar arasında evlilik doyumu yüksek grup lehine anlamlı fark olduğu görülmektedir. Evlilik doyum düzeyi farkı bireyler arasında ilişkilere dair gerçekçi olmayan inançlar bağlamında da evlilik doyumu yüksek grup lehine anlamlı bir farkın olduğu bulunmuştur. Araştırmada bağlanma tarzları ve ilişki inançları bağımsız değişkenler olarak, evlilik doyumu ise bağımlı değişken olarak belirlenmiş ve bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni yordama düzeyi standart çoklu regresyon ve hiyerarşik regresyon yöntemleri kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Regresyon analizi sonuçları incelendiğinde, bağlanma tarzlarından yalnız ?kaçınmalı bağlanma? tarzının evlilik doyumunu anlamlı düzeyde yordadığı; ilişkilere dair inançlardan ise yalnızca ?eşler değişmez? şeklindeki inançların evlilik doyumunu anlamlı düzeyde yordayıcı güce sahip olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, ?eşler değişmez? değişkeni kontrol altına alındığında dahi, ?kaçınmalı bağlanma?nın evlilik doyumu puanlarındaki varyansı açıklamadaki katkısının anlamlı düzeyde olduğu bulunmuştur.