İlkokul yöneticilerinin yılmazlık, duygusal zeka ve yönetsel etkililik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, ilkokul yöneticilerinin yılmazlık ve duygusal zeka özellikleri ile yönetsel etkililikleri arasındaki ilişkinin varlığı ile bu ilişkinin çeşitli demografik özellikler açısından farkını tespit etmek; bunların yönetsel etkililiğin bir yordayıcısı olup-olmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Betimsel nitelikte olan araştırmanın çalışma evrenini; 2016-2017 eğitim-öğretim yılında, İzmir İli Bayraklı ve Bornova ilçelerindeki ilkokullarda görev yapan 66 ilkokul yönetici ile 361 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklem belirlemede amaçsal örnekleme ve uygun örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan araştırmada veriler, Yılmazlık Ölçeği, Duygusal Zeka Ölçeği ve Yönetsel Etkililik Ölçeği ile toplanmıştır. Elde edilen Veriler SPSS 21,0 paket programlarıyla analiz edilmiştir. Veriler üzerinden öncelikle betimsel istatistik hesaplamaları yapılmış, bağımsız değişkenler için Mann Whitney U testi uygulanırken; bağımsız gruplar için t testi ve tek yönlü varsyans analizi (One way ANOVA) kullanılmıştır. Yılmazlık düzeyi ile yönetsel etkililik; duygusal zeka ile yönetsel etkililik arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Korelasyon analizi yapılırken; yılmazlık düzeyi ile duygusal zekanın; yönetsel etkililik düzeyini yordayıp - yordamadığını belirlemek için de çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda; yöneticilerin yılmazlığa ilişkin algıları orta; duygusal zekaya ilişkin algıları yüksek; yönetsel etkililiğe ilişkin algıları ise çok yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin, okul müdürlerinin yönetsel etkililiğine ilişkin algılarının ise genel olarak çok yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürlerinin yılmazlık düzeyleri; cinsiyet, öğrenim durumu ve halen çalıştıkları okuldaki görev süresi değişkenleri açısından farklılaşmazken, mesleki kıdem ve yöneticilik kıdemi açısından anlamlı bir farkın olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizlerde; 16 yıl ve üzeri ile 11-20 yıl arası yöneticilik kıdemine sahip okul müdürlerinin daha yılmaz oldukları görülmüştür. Okul müdürlerinin, kendilerini değerlendirmeleri açısından, duygusal zeka ve yönetsel etkililik düzeyleri ile araştırmada test edilen demografik özellikleri arasında anlamlı bir farka rastlanmazken; öğretmenlerin, yöneticileri hakkındaki görüşlerinde cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir fark bulunmuştur; kadın öğretmenler erkek öğretmenlere göre yöneticilerini daha etkili bulmuşlardır. Okul müdürlerinin yönetsel etkililik düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri, mesleki kıdem, öğrenim durumu ve halen çalıştıkları okuldaki görev süreleri açısından anlamlı olarak farklılaşmıştır. 1-5 yıl arası kıdeme sahip, önlisans - lisans mezunu ve halen çalıştıkları okuldaki görev süresi 1-5 yıl olan öğretmeler, diğerlerine göre, okul müdürlerinin yönetsel etkililiğini daha yüksek düzeyde değerlendirmişlerdir. Yöneticilerin duygusal zeka düzeyleri ile yönetsel etkililikleri arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki görülürken; yılmazlık ile yönetsel etkililik düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Elde edilen bulgulara göre, ilkokul yöneticilerinin duygusal zeka düzeyinin yönetsel etkililiğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu fakat bu ilişkide yılmazlığın bir katkısı olmadığı görülmüştür. Araştırmada, ilkokul yöneticilerinin yönetsel yeterliliğinde; yılmazlık ve duygusal zekanın yanı sıra; mesleki kıdem ve öğrenim durumunun da etkili faktör olarak ortaya çıktığı görülmüştür. Bu bulgudan hareketle, ilkokul yöneticiliğinin bir uzmanlık mesleği haline getirilmesi önemli görülmektedir.

In this study, while identifying the existence of relationship between the personal traits such as Resilience, Emotional Intelligence and Managerial Effectiveness, it is both aimed to outline the difference in terms of the various demographic characteristics and determine whether they are a predictor of Managerial effectiveness. Target population of the study in a descriptive nature, in academic year of 2016-2017, includes 66 school principals, 361 class teachers in Bayrakli and Bornova districts of Izmir province.Objective sampling and appropriate sampling methods are used in determining the sample.On the research designed in relational scanning model, the data are collected with the 'Resiliance scale' 'Emotional scale' 'Managerial scale'. The data obtained were analyzed by SPSS package programs. Descriptive Statistical calculations were primarily conducted through data, while the Mann Whitney U test was performed for the arguments; T-test for independent groups and one way ANOVA analysis. While Pearson's Correlation Analysis was being used to determine the relationship between Emotional intelligence and Managerial Effectiveness; Emotional intelligence and Resilience; A multiple Regression analysis was also performed to determine whether it predicts the level of Emotional Intelligence and Managerial Effectiveness. As a result of the analysis of the data obtained; managers' perceptions of resilience were found to be 'medium' perceptions of emotional intelligence' were 'high'; perceptions of managerial effectiveness were found to be 'very high'. The perceptions of the teachers regarding the Managerial effectiveness of the school principals were found to be "very high" in general. While the resilience levels of school principals; in terms of variables such as gender, educational status and the duration of duty in the school did not differ, it was determined that there was a significant difference in terms of seniority and years in Management. School heads with 16 years and more and 11-20 years in senior management were seen to be more resilient. While there was no significant difference between the levels of emotional intelligence and managerial effectiveness and the demographic characteristics of the school principals tested; a significant difference was found in terms of gender variable in teachers' opinions about managers; female teachers, compared to male teachers found their managers more effective. The opinions of teachers on the level of managerial effectiveness of school principals differed significantly in terms of their seniority, education level and the duration of their duty in the school they work at. Teachers with 1-5 years seniority, with associate degree and bachelor's degree and the duration of their duty in the school they work at from 1-5 years, evaluated the managerial effectiveness of school principals at a higher level than the others. While there was a positive and a low level of significant correlation between the emotional intelligence levels and the managerial effectiveness of the managers; no significant relationship was found between resilience and managerial effectiveness levels. According to the findings, it was seen that the emotional intelligence level of the primary school principals was a significant predictor of managerial effectiveness but it was seen that there was no contribution of resilience on this relationship. In the research, besides resilience and emotional intelligence, it was observed that the seniority and education level emerged as effective factors on the managerial competence of the school principals. Based on this finding, it is important to make primary school management a profession of expertise. Key Words: School principal, Classroom teachers, Resilience, Emotional Intelligence, Managerial Effectiveness.