Öğretmenlik meslek bilgisi derslerinde öğreterek öğrenme yönteminin uygulanmasına ilişkin görüşler (Durum çalışması)

Abstract

Öğreterek öğrenme yöntemi, Almanya'da Fransız dili ve edebiyatı profesörü olan Jean-Paul Martin tarafından, 1985 yılında Fransızca öğretimi için ortaya atılmış bir yöntemdir. Başlarda yabancı dil öğretimi için ortaya çıkmış olsa da zamanla farklı okul türlerinde farklı derslerde de kullanılmaya başlanmıştır. Bu yöntemde temel prensip, öğrenciye mümkün olduğunca çok öğretmen sorumluluğu vermek ve olabildiğince çok öğrenciyi derste yüksek düzeyde aktif olmaya teşvik etmektir. Öğrencileri, bütün bir kişilik olarak öğretim sürecinin merkezine oturtan bütünsel bir öğrenme sürecidir. Genel olarak yöntemin oldukça etkili olduğu görülürken, bu yöntemin yanlış kullanımlarına da rastlanmıştır. Son yıllarda üniversite düzeyinde, özellikle eğitim fakültelerinde, öğrencilerin ders anlatması şeklinde ilerleyen ders tasarımları artmış, bu derslerde öğreterek öğrenme literatüründe verilmiş olan hazırlık, uygulama ve değerlendirme basamaklarının ne derecede takip edildiği araştırmacılarca merak konusu olmuştur. Bu araştırmanın temel amacı; öğreterek öğrenme yönteminin bir parçası olarak kullanılan sunumlara ilişkin yöntemin muhataplarından olan lisans öğrencilerinin, yüksek lisans öğrencilerinin ve öğretim üyelerinin görüşlerini öğrenmektir. Bu bağlamda, lisans düzeyinde, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesinde hizmet veren 13 programda öğrenimlerine lisans düzeyinde dördüncü sınıf öğrencisi olarak devam eden, her bölümden birer öğrenci olmak üzere, toplam 13 öğrenci; yüksek lisans düzeyinde, Eğitim Programları ve Öğretim (EPÖ) bilim dalında öğrenim gören 6 yüksek lisans öğrencisi ve yine EPÖ bilim dalında görevlerine devam etmekte olan 5 öğretim üyesi olmak üzere toplam 24 katılımcı örnekleme dahil edilmiştir. Katılımcılardan gönüllülük esasıyla veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve her bir katılımcıyla ortalama 30 dakikalık görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analizinde nitel analiz programı kullanılmış olup, veriler betimsel analiz ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Görüşme formunda ders anlatmanın/sunumların amacı, faydası, öğretim üyelerinin rolü ve değerlendirme başlıklarına odaklanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ders sunumlarının amacına yönelik olarak araştırma-inceleme, öğretmenlik tecrübesi kazanma, öğreterek öğrenme ve teknoloji kullanımı gibi istendik amaçların yanı sıra, öğretim elemanlarına kolay gediği için ve öğretim elemanları alana hakim olmadığı için gibi istenmedik amaçlar da ortaya çıkmıştır. Ders sunumlarının faydasına yönelik olarak çıkan başlıklara göre kimi katılımcılar iletişim, öğrenme, tecrübe kazanma ve araştırma anlamında faydalı bulurken kimileri faydalı bulmamıştır. Öğretim üyesinin desteğine yönelik görüşler sunum öncesi ve sunum esnasında diye iki başlık altında incelenmiş ve öğretim üyelerinin desteğinin çoğunlukla yeterli görülmediği sonucu ortaya çıkmıştır. Değerlendirme ile ilgili olarak kimi derslerde kriterler verilirken, derslerin çoğunda öğrencilerin neye göre değerlendirildiklerini bilmedikleri ortaya çıkmıştır. Bu araştırma, öğreterek öğrenme yönteminin uygulanması noktasında varolan durumu betimlemesi ve ileriye dönük uygulamalarda fikir vermesi açısından önemlidir. Araştırma bulgularından, hâlihazırda öğreterek öğrenme yöntemini kullanan ya da kullanmayı düşünen eğitimcilerin faydalanacağı düşünülmektedir. Bu yöntemin kullanımına ilişkin görüşler hakkında fikir sahibi olmak, yöntemin derslerde kullanım şekli ile ilgili yönlendirici olacaktır. Anahtar Sözcükler: Öğreterek Öğrenme, Öğrenci Sunumları, Yapılandırmacılık

'Learning by teaching' is a method created by Jean-Paul Martin, professor of French language and literature in Germany in 1985. Although it was applied in foreign language teaching in the beginning, it has been used in different courses at different school types over time. The basic principle in this method is to give the student as much teacher responsibility as possible and to encourage as many students as possible to be highly active in the course. It is a holistic learning process that places students as a whole personality in the center of the teaching process. Generally, the method has been found to be quite effective, but in some cases, this method has been misused. In recent years, the use of presentations at university-level courses has been increasing, and at some universities, courses are carried out in the form of student presentations for a whole semester. The main purpose of this research to investigate the opinions of students and lecturers about these presentations which are used as a part of learning by teaching method. In this context, at undergraduate level, a total of 13 senior students from 13 different programs at İnönü University Faculty of Education; at graduate level, 6 Master's students from the department of Curriculum and Instruction; and 5 lecturers from the same department were the sample group of the study. Data were collected on a voluntary basis. As a means of data collection, a semi-structured interview form was used and an average of 30 minutes of interviews were conducted with each participant. In the analysis of the data, a qualitative analysis program was used and descriptive and content analyses were applied. In the interview form, focus was on the purpose, usefulness of student presentations, role of lecturers before and during presentations and and evaluation of presentations. According to the findings regarding the purpose of presentations, in addition to some desired purposes such as research and examination, gaining teaching experience, learning by teaching and technology use, some undesired purposes such as lecturers' unwillingness to teach and lack of proficiency also appeared. Some participants found the presentations useful in terms of communication, learning, gaining experience and research, while others did not find it useful at all. The opinions about the support of the lecturers were examined under two headings: before and during presentations. It was found out that the support was often thought as not enough. As for the evaluation, it was revealed that the students mostly did not know anything about the criteria used in evaluation process. This research is important in terms of describing the situation in the application of the learning by teaching method and giving ideas about future applications. It is thought that the educators who already use or intend to use the learning by teaching method will benefit from the research findings. Keywords: Learning by teaching, Student presentations, Constructivism