Bu araştırmada H.1318 tarihli Maârif Sal-nâmesi ele alınarak dönemin maârif politikası hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır. Osmanlı Devleti'nin diğer vilâyetler ile birlikte Musul'daki eğitim-öğretim ile ilgili de bilgi veren bu sal-nâmenin transkripti yapılmıştır. Yapılan transkript sonucu bazı tablolar oluşturulmuştur. Ortaya çıkarılan tablolar ışığında bazı tespitler yapılmıştır. Buna göre Musul'daki okulların birçoğunun ismi ile okul müdürü gibi idari konumda görev alan kişilerin isimlerine ulaşılmıştır. Kayıt altına alınan medreselerin isimleri ile birlikte bulundukları mahalleler de belirtilmiştir. Sal-nâmede Musul'un sancak ve kazâlarında yer alan mahalle isimleri ve okulların kurucularının isimleri de yer almıştır. Ancak sal-nâmede paylaşılmamış bilgilerden dolayı bazı kısımların boş bırakıldığı da olmuştur. Burada kullanılan Literatür Taraması yöntemi ile bilgi eksikliği giderilmeye çalışılmıştır. Sal-nâmenin orijinal transkripti tezin ekler bölümünde yer almaktadır. Yıllıkta Musul'da bulunan yabancı okullara da yer verilmiştir. Milletlerle ilgili dini bilgilere de kısaca değinilmiştir. Kız ve erkek sayıları yabancı okullar için paylaşılmış fakat diğer okullarda bu bilgilere yer verilmemiştir. Musul'daki kütüphaneler, gazeteler ve matbaa bilgilerine de ulaşılmıştır. Yazılan eserlerde kullanılan dil çeşitleri de yıllıkta yer almıştır. Araştırmada Osmanlı Devletinin hedeflediği eğitim politikalarının eyaletlere taşınabildiği verilerine ulaşılmıştır. Bu eğitim politikalarının da uygulanabildiği öğrenilmiştir. Anahtar Kelimeler: Eğitim ve Öğretim, Musul, Sal-nâmeler
İn this study, it is aimed to give information about to education policy of the period by taking the educational year H.1318. During the study, information about the education system of the Ottoman State was investigated. The general structure of Mosul is examined. İnformation has been obtained about annuals. The results of the transcripts have been generated. New information has been reached in the light of the tables. In accordance with this information, information was obtained about the educational life of Mosul. The names of many of the schools in Mosul are mentioned. In addition, those who took part in administrative structures such as the school head were also included. In addition to the names of the recorded madrasas, they are also mentioned in their neighborhoods. The neighborhoods of Mosul's accident and livestock are indicated. The names of the founders of the schools were also included. However, there are also unclear information. Lack of information has been tried to be eliminated by the literature review method. The original transcript of the yearbook is in the Appendix of the thesis. The foreign schools in Mosul were also included in the yearbook. Religious information about the nations is also mentioned briefly. The number of girls and boys is available in foreign schools, but not in other schools. Libraries, newspapers and printing information in Mosul have also been reached. The types of language used in the written works were also included in the annual. In this research, it was reached that the educational policies targeted by the Ottoman Empire could be carried to the state. It has been learned that these educational policies can also be applied. Key Words: Education and training, Mosul, Yearbooks
