Okullardaki rehberlik ve psikolojik danışma birimi çalışanlarının konsültasyon ihtiyaçları, kaynakları ve aldıkları konsültasyon hizmetlerinin niteliğinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ilkokul, ortaokul ve lise kademesinde görev yapan okul psikolojik danışmanlarının konsültasyon ihtiyaçlarını ve kaynaklarını keşfetmeyi, alınan konsültasyon hizmetlerinin niteliğini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Kahramanmaraş ilinde 5 ilkokul, 5 ortaokul ve 5 lise kademesinde görev yapan 15 okul psikolojik danışmanı oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler uzman desteği alınarak hazırlanmış olup yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılarak toplanmıştır. Toplanan verileri çözümleme yöntemi olarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; ilkokul, ortaokul ve lise kademesinde görev yapan okul psikolojik danışmanlarının çeşitli konularda konsültasyona ihtiyaç duydukları belirlenmiş olup belirlenen konsültasyon ihtiyaçlarını farklı kaynaklardan karşıladıkları ortaya çıkmıştır. Ayrıca aldıkları konsültasyon hizmetinin niteliğine ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir. İlkokul kademesinde görev yapan okul psikolojik danışmanlarının sırasıyla en çok; özel eğitim, krize müdahale durumları, eğitsel rehberlik, rehberlikte güncel gelişmeler ve kişisel-sosyal rehberlik ana kategorilerinde konsültasyona ihtiyaç duydukları ortaya çıkmıştır. Ortaokul kademesinde görev yapan okul psikolojik danışmanlarının sırasıyla en çok; kişisel-sosyal rehberlik, rehberlik alanındaki güncel gelişmeler, krize müdahale durumları, özel eğitim, mesleki rehberlik ve eğitsel rehberlik ana kategorilerinde konsültasyona ihtiyaç duydukları saptanmıştır. Lise kademesinde görev yapan okul psikolojik danışmanlarının ise sırasıyla en çok; kişisel sosyal rehberlik, krize müdahale durumları, rehberlik alanında güncel gelişmeler, eğitsel rehberlik, mesleki rehberlik ve özel eğitim ana kategorilerinde konsültasyona ihtiyaç duydukları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma verilerinden elde edilen diğer bir sonuç ise, ilkokul, ortaokul ve lise kademesinde görev yapan okul psikolojik danışmanlarının konsültasyon kaynaklarının neler olduğudur. İlkokul kademesi okul psikolojik danışmanlarının sırasıyla en çok; rehberlik araştırma merkezi, meslektaş grupları, sosyal ağlar-internet, psikolojik destek hizmeti profesyonelleri, alanla ilgili kitaplar ve akademisyenler ile konsültasyon yaptığı ortaya çıkmıştır. Ortaokul kademesi okul psikolojik danışmanlarının ise sırasıyla en çok; rehberlik araştırma merkezi, meslektaş grupları, sosyal ağlar-internet, akademisyenler, alanla ilgili kitaplar ve psikolojik destek hizmeti profesyonelleri ile konsültasyon yaptıkları saptanmıştır. Lise kademesi okul psikolojik danışmanlarının ise sırasıyla en çok; meslektaş grupları, rehberlik araştırma merkezi, sosyal ağlar- internet psikolojik destek hizmeti profesyonelleri, alanla ilgili kitaplar ve akademisyenler ile konsültasyon yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır. Okul psikolojik danışmanlarına alınan konsültasyon hizmetlerinin sürece olan katkısı sorulduğunda, okul psikolojik danışmanları olumlu ve olumlu ama yetersiz şeklinde değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Okul psikolojik danışmanlarının %75'i konsültasyon kaynaklarının olumlu şekilde problem durumlarını çözmeye katkı sağladığını belirtmişlerdir. %25'i ise olumlu ama yetersiz şeklinde değerlendirmede bulunmuşlardır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Konsültasyon, okul psikolojik danışmanı, fenomenolojik yaklaşım.

This study aims both to explore the consultation needs and resources of those who work as a psychological counsellor in primary, secondary and high school within the body of Ministry of National Education and to ascertain the quality of counselling services that are provided. Study group of this study consists of 15 psychological counsellors who work in primary school (5), counsellors in secondary school (5) and psychological counsellors in high school (5) in Kahramanmaras. In this study, phenomenology as a qualitative research design was adopted. The data used in this study was obtained with semi-structured interviews. The data analysis method that was used was content analysis. According to the results obtained from the analysis; it has been revealed that the counsellors in primary, secondary and high schools needed consultation in a variety of subjects and they met those needs from different resources. Those who work in primary schools needed consultation mostly in those main categories; special education, intervention in case of a crisis, educational guidance, being updated in counselling and individual-social themes, respectively. Those who work in secondary schools needed consultation mostly in those main categories; individual-social guidance, being updated in counselling, intervention in case of a crisis, special education, professional guidance and educational guidance, respectively. As to those who work in high schools needed consultation mostly in those main categories; individual- social guidance, intervention in case of a crisis, being updated in counselling, educational counselling, professional guidance and special education. Another result that was obtained from the data was the resources that the psychological counsellors use. In primary schools, the counsellors mostly based on their consultations by benefiting from counselling and research centre, a group of colleagues, social media, professionals in psychological support, books and academics, respectively. Secondary school counsellors, on the other hand, based their consultations mostly on counselling and research centre, colleagues, social media, academics, books related to consultation and professionals in psychological support, respectively. Lastly, high school counsellors based their consultations mostly on colleagues, counselling and research centre, social media, professionals in psychological support, books related to consultations and academics, respectively. When asked about the contribution of consultation services to school counselors, school counselors evaluated positive and positive but insufficient. 75% of school counselors stated that consultation resources positively contributed to solving problem situations. And 25% of them evaluated positive but insufficient. There are several suggestions in parallel with the results that gained from the research. Key Words: Consultation, school counselor, phenomenological approach.