Sultan vasiyetnamelerinde eğitici değerler

Abstract

Vasiyetnameler hem kişinin kendisiyle ilgili istekleri hem de toplumu ilgilendiren konularda uyarı, öğüt ve emir niteliğindeki bilgileri muhteva etmesi bakımından sıradan bir vatandaştan devlet yöneticisine kadar toplumun her ferdini yakından ilgilendiren metinlerdir. Kişiler, şahsi nitelikte vasiyetnameler; topluma önderlik eden yöneticiler ise hem yaşadığı döneme hem de kendisinden sonraki dönemlere yönelik birtakım uyarı ve tavsiyeleri içeren vasiyetnameler bırakmıştır. Türk siyasi tarihi incelendiğinde önemli bir yere sahip olan sultanların da farklı amaçlarla vasiyetnameler yazdığı ve bu vasiyetnamelerin zengin bir içeriğe sahip olduğu görülür. Bu araştırmanın amacı, Türk topluluklarına liderlik etmiş olan sultanlara ait vasiyetnamelerdeki eğitici değerleri tespit etmek ve sultan vasiyetnamelerinin değerler eğitimi açısından önemini ortaya koymaktır. Bu amaçla Türk tarihinin ilk yazılı belgelerinden biri olan, muhtevası ve üslubu bakımından siyasi bir vasiyetname özelliği gösteren ve Bilge Kağan'ın dilinden anlatılan Orhun Abideleri'nden başlayarak sırasıyla II. Kılıç Aslan, Timur Han, Osman Gazi, Sultan I. Murat, Sultan II. Murat ve Kanuni Sultan Süleyman'ın bıraktığı vasiyetnameler içerdiği eğitici değerler açısından incelenmiştir. Nitel araştırma modelinin kullanıldığı bu çalışmada doküman inceleme tekniği kapsamında tespit edilen vasiyetnameler, içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Çalışmamız "Giriş", "Kuramsal Bilgiler ve İlgili Araştırmalar", "Yöntem", "Bulgular ve Yorum", "Sonuç ve Öneriler" ve "Vasiyetnamelerin Orijinal Metinleri" olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. Bu araştırma ile Sultan vasiyetnameleri, bir bütün olarak ilk defa eğitici değerler yönüyle incelenmiş ve vasiyetnamelerde tespit edilen eğitici değerlerin modern eğitim anlayışına katkıları ele alınmıştır. Araştırma sonucunda sultan vasiyetnamelerinin değerler bakımından olukça zengin kaynaklar olduğu, vasiyetnamelerde tespit edilen değerlerle, Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda (2018) yer alan kök değerlerin büyük oranda örtüştüğü ve vasiyetnamelerde yer alan değerlerin çoğunlukla günümüzde de karşılığının bulunduğu tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara bağlı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Sultan, Vasiyetname, Eğitim, Değerler Eğitimi, Kök Değerler

Testaments are texts that are closely related to each member of the society from an ordinary citizen to a state administrator in that they contain information about warnings, advices and orders not only about the individual's wishes but on matters concerning the society. While an ordinary person have left personal wills, the executives who lead the society have left some wills and warnings for both the period in which they live and the periods that follow. When the Turkish political history is examined, it is observed that the sultans having an crucial role in their time of reign wrote testaments for different purposes and these testaments have a rich content. The aim of this research is to determine the educational values in the testaments of the sultans who led the Turkish communities and to reveal the importance of the testaments of the sultans in terms of values education. For this goal, beginning with Orkhon inscriptions which are one of the first written documents of Turkish history pointing a political testament in terms of content, style and also typed with the language style of Bilge Kagan; the testaments of Kılıç Aslan the second, Timur Khan, Osman Ghazi, Sultan Murat the first, Sultan Murat the second and Suleiman the Magnificent were respectively examined in terms of their educational values. In this study using qualitative research model, the testaments determined within the scope of document analysis technique have been surveyed by means of content analysis. Our study consists of six chapters: "Introduction", "Theoretical Knowledge and Related Research", "Method", "Findings and Interpretation", "Conclusions and Recommendations" and "Original Texts of Testaments ". With this research, the testaments of the Sultan were surveyed for the first time in terms of educational values as a whole and the contributions of the educational values inferred in the testaments to the understanding of modern educational approaches are gone at. As a conclusion of the research, it was observed that the testaments of the Sultans are very rich in terms of values, the values determined in the testaments have a great extent correlation with the origin values of the Turkish Lesson Curriculum (2018) and the values in the testaments are still mostly equivalent today. Various suggestions were made depending on the results obtained in the study. Keywords: Sultan, Testament, Education, Values Education, Origin Values