Uluslararası Malatya'nın Fethi ve Danişmendliler Sempozyumu

Abstract

SUNUŞ Danişmendliler 1071-1178 yılları arasında Amasya, Tokat, Sivas, Kayseri ve Malatya arasında hüküm süren bir Türk hanedanıdır. Hanedanın kurucusu Danişmend Gazi’dir. Malazgirt Zaferi sonrası, Anadolu’nun fethi ve Türk-İslam kültürünün bu coğrafyada yayılması Danişmendliler ve Selçuklular döneminde gerçekleşmiştir. Danişmendliler dönemine dair fazla bir kaynak bulunmamakla beraber bu hanedanın kurucularının Azerbaycan’da Arrân ve civarında yaşayan bir Türk grubuna mensup olduğu bilinmektedir. Keza grubun lideri konumundaki Danişmend Gazi'nin hem savaşçı hem bilge birisi olması hasebiyle tam bir alperen kişiliğiyle temayüz ettiğini de mevcut kaynaklardan öğrenmekteyiz. Sultan Alparslan’ın 1064 yılında gerçekleştirdiği Kafkasya seferi sırasında diğer Türkmen beyleriyle birlikte Sultan'ın emrine girerek öncülük görevini üstlenen Danişmend Gazi, kısa sürede bilgeliği, cesareti ve yiğitliğiyle dikkatleri üzerine çekerek Alparslan'ın en güvenilir emirleri arasında yer aldı. Ancak onun ismi Malazgirt Savaşı’na katılan komutanlar arasında geçmemektedir. Fakat, Malazgirt zaferinden sonra Niksar ve Sivas’ın fethedilmek üzere kendisine tevcih edildiğine bakılırsa Danişmend Gazi'nin bazı kaynaklarda savaşa katıldığı hatta önemli roller oynadığı yönündeki kayıtlar önem kazanmaktadır. Nitekim Danişmend Gazi, kısa sürede kendisine bırakılan yerleri fethederek Yeşilırmak yayı içerisindeki Amasya, Tokat, Niksar ile Çorum'u, müteakiben Kayseri, Zamantı, Elbistan ve Develi’yi içerisine alacak şekilde bir beyliğin temellerini atmıştır. Danişmend Gazi’den sonra yerine geçen oğlu Gümüştigin’in en büyük hedefi Malatya’yı ele geçirmekti. Uzun süre bu hedefe ulaşmak için mücadele eden Danişmendliler, 1084'de kısa bir süre hâkim oldukları Malatya'yı 18 Eylül 1101-2'de fethedeceklerdir. Bu fetih ile birlikte bölgedeki ticaret yolları süratle canlanırken büyük kitleler halinde Anadolu'ya giren Türk akıncıları da Batı Anadolu'da etkili olacak güvenli ve önemli bir güzergâh daha elde edecektir. 19-21 Eylül 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen Uluslararası Malatya’nın Fethi ve Dânişmenliler Sempozyumu’nda Malatya’nn Fethi ve Dânişmendliler konusunda alanın uzmanları tarafından sunulan tebliğlerden oluşan bu kitapta, mevzubahis hususlar bütün ayrıntılarıyla ortaya konulmaya çalışılarak Malatya Tarihi’nin önemli bir dönemi ele alınmıştır. Sempozyum Yürütme Kurulu