X ve Y kuşağı öğretmenlerin motivasyon ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin, X ve Y kuşağı okul müdürlerinin görüşleri (Malatya ili örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Çoklu Kuşak Kuramı bazında ele alınan X ve Y kuşaklarını temsil eden okul müdürlerinin, kendi örgütlerinde görev yapan yine X ve Y kuşağı öğretmenlerin, bazı örgütsel davranışlarına (motivasyon ve örgütsel vatandaşlık davranışı) yönelik görüşlerini belirlemek ve bu örgüt davranışlarının kuşak farklılıklarından kaynaklı olup olmadığını tespit etmektir. Bu amacı gerçekleştirmek için nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Bu çalışmada öncelikle okul müdürlerinin Çoklu Kuşak Kuramı bazında hangi kuşakta yer aldığı tespit edilmiş, sonrasında okul müdürlerinin kurumlarında görev yapan öğretmenlerinin örgütsel davranışlarına ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, 2019-2020 eğitim öğretim yılında, Malatya ilinde görev yapan okul müdürleri oluşturmuş; araştırmanın çalışma grubunu ise Yeşilyurt ve Battalgazi ilçe merkezinde görev yapan her kademeden seçilmiş 12 okul müdürü oluşturmuştur.Çalışma grubunun belirlenmesinde örnekleme yöntemlerinden aykırı durum örnekleme türü kullanılmıştır.Araştırmanın verileri toplanırken çalışmanın amacı doğrultusunda alan yazından hareketle hazırlanmış, çalışma grubunun hangi kuşağı temsil ettiğini tespit edecek bir anket ve belirlenen örgütsel davranışlara ilişkin soruları içeren yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin kuşaklarından kaynaklıolarakbelirgin tutum ve davranışları olduğu ve bunu örgütlerine de yansıttıkları ortaya çıkmış ve bu bağlamda X kuşağı öğretmenlerin Y kuşağı öğretmenlere göre daha çok örgütsel vatandaşlık davranışı sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, öğretmelerin motivasyonlarını artıran ya da azaltan etkenlerin de temsil ettikleri kuşağa göre farklılıklar gösterdikleri tespit edilmiş ve X kuşağı öğretmenlerin daha çok somut ve maddi motivasyon kaynakları ile, Y kuşağının daha çok sözel takdir ya da başarı belgeleri ile motivasyonlarının arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara ekolarak X kuşağı öğretmenlerin motivasyonlarını örgüt içerisinde değersiz görülmek ve yetersiz kaldıkları görevler olumsuz yönde etkilerken, Y kuşağının motivasyonunu örgüt içerisinde pasif olmanın olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir.Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak uygulayıcı ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: X kuşağı, Y kuşağı, Motivasyon, Örgütsel vatandaşlık davranışı, müdür, öğretmen.

The aim of this study is to determine the views of school principals representing the X and Y generations, which are dealt with on the basis of Multiple Generation Theory, about some of the organizational behaviors (motivation and organizational citizenship behavior), determining whether it originates from generation difference. In order to realize this aim, the phenomenological method, one of the qualitative research methods, was used. In this study, firstly, the school principals were determined on the basis of Multi-Generation Theory, and then the opinions of the school principals about the organizational behavior of the teachers working in their institutions were taken. The working population of the research was composed of school principals working in Malatya province in 2019-2020 academic year. The study group of the research consisted of 12 school principals selected from all levels working in Yeşilyurt and Battalgazi district centers. In determining the study group, extreme case sampling method was used. While collecting the data of the research, a questionnaire prepared for the purpose of the study, based on the literature, determining the generation of working group, and a semi-structured interview form containing questions about the determined organizational behavior were used. As a result of the research, it has been revealed that teachers have distinct attitudes and behaviors due to their generations and they reflect this to their organizations, and in this context, it is concluded that X generation teachers exhibit more organizational citizenship behavior than Y generation teachers. In addition, it was determined that the factors that increase or decrease the motivation of teachers differ according to the generation they represent, and it is concluded that motivation of generation X increases with more concrete and material motivation sources and generation Y with more verbal appreciation or achievement documents. In addition to these results, being deemed worthless and inadequate duties within the organization negatively affected the motivation of the X generation teachers. Being passive within the organization negatively affected the motivation of the Generation Y. Based on the results obtained from the research, various suggestions were made to practitioners and researchers. Keywords: Generation X, Generation Y, Motivation, Organizational Citizenship Behavior, Principal, Teacher.