Abstract:
Denetim, örgütsel amaçlara ne derece ulaşıldığının kontrolüdür. Uygulamada farklı denetim türleri ile
karşılaşılmaktadır. Bu farklı denetim türlerinden biri aynı zamanda çağdaş denetim türü olan risk tabanlı
denetimdir. Risk tabanlı denetim, mevcut uygulamalar arasında risk oranı yüksek olan duruma ilişkin denetim
yapılmasını öngören çağdaş bir denetim türü olarak rehberliği öncelik olarak görmekte, risk oluşturan
durumun önceden tespiti ve ortadan kaldırılmasını sağlamaya çalışmaktadır. Bu çalışmanın amacı; daha çok
işletmelerde kullanılan ve henüz eğitim örgütlerine tam olarak uygulanamamış olan risk tabanlı denetimin
eğitim örgütlerinde uygulanabilir olup olmadığını ortaya koymaktır. Çalışma nitel bir çalışma olup veriler
görüşme yolu ile toplanmıştır. Bu amaçla Kahramanmaraş İlinde görev yapmakta olan on maarif müfettişinin
görüşlerine başvurulmuştur. Veriler açık uçlu üç sorunun bulunduğu forma toplanmıştır. Verilerin analizinde
betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Risk tabanlı denetimin okullar için önemli olduğu, okulların risk
faktörlerine açık ve risk pozisyonu yüksek olan örgütler oldukları için risk tabanlı denetiminin olması
gerektiği, bu denetim türünün uygulanabilmesi için okullarda gerekli çalışmaların (risk haritasının
oluşturulması, risk kimliğinin çıkarılması vb.) yapılarak risklerin önlenebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Riskli
alanların önceden tespit edilmesi ve risk tespiti sonrası riskli alana ilişkin gerekli rehberlik ağırlıklı denetimin
yapılarak riskin önlenmesinin olası madde, zaman ve emek kaybını ortadan kaldıracağı veya bu kayıpları
minimuma indireceği bulgusu araştırma sonunda ortaya konulan diğer bir bulgudur. Risk tabanlı denetim
türünün kendi özelliğinden ve/veya kendi dışından kaynaklanan sınırlayıcı sebeplerden dolayı eğitim
örgütlerinde uygulanamadığı/uygulanamayacağı yönünde görüşlerin de olduğu araştırma sonunda ortaya
çıkan bir diğer sonuçtur. Araştırma sonucunda risk tabanlı denetim türüne ilişkin mevzuat alt yapısının
oluşturularak pilot uygulamasının yapılması, yapılacak pilot uygulamalar neticesine göre risk tabanlı
denetim türünün mevcut denetim uygulamalarına ek bir denetim türü olarak uygulanabileceği,
araştırmacıların bu denetim türüne ilişkin olarak okul idarecilerinin ve öğretmenlerin görüşlerine başvurarak
bu denetim türünün uygulanabilirliğini araştırabilecekleri önerileri getirilmiştir.
