Ülgener’in dikotomik yönteminde meslek ahlakı ve ahilik

Abstract

Sabri Ülgener’in meslek ahlakı ve ahilik kurumu hakkındaki değerlendirmelerinde, “dikotomik çözümlemeci yaklaşımı” kullandığı görülmektedir. Toplumdaki çeşitlilik ve etkileşimlerin yapısal çö-zümlemesini yapmak amacıyla sosyal bilimlerde dikotomik çözümlemeler kullanılmaktadır. Makalede bu yöntemin, meslek ahlakı ve ahilik kurumunu değerlendirmedeki avantaj ve dezavantajlarına değini-lecektir. Ülgener çözümlemelerinde, meslek ahlakının oluşumunda tabakaların rolüne vurgu yapmakta ve “tavan/üst ve taban/halk dikotomisi” yönteminden hareketle, üstten alta tabakalar arası etkileşim bağlamında konuyu ele almaktadır. Ülgener, meslek kurumu olarak ahiliğin gittikçe tasavvufa kayması-nın, bu sebeple de tarikatlardaki üst ve alt ayrımının derinleşmesiyle üste gözü kapalı teslimiyette, batini etkide ve dışa kapalı birliktelikteki artış ile disiplinli çalışmanın gerilemesinin sonraları meslek ahlakı ve ahilikte “kaymayı” beraberinde getirdiği görüşündedir.

Vocational Ethic and Akhism in Ulgener’s Dichotomic Approach- Sabri Ulgener is an economy sociologist, who comments on economics ethic in parallel with occidental sociologists and the econo-mists’ theories. In addition he has original approaches. Ülgener applied these theories to work ethic of Turkish people and to Akhism. Therefore, it is important to analyze the Ulgeners’ ideas of vocational ethic and Akhism in point of forming an estimate of Akhisms’ various directions. Ülgener used dichoto-mic approach about vocational ethic and Akhism. This method is used in social sciences to make struc-tural analysis of social variety and social interaction between stratums. But there are advantages and disadvantages of this method in Akhism. In his analysis Ülgener emphasizes the roles of stratums and by means of “dichotomy of upper (tavan) and the lower, people (taban)”. He discusses this issue in point of interaction between stratums from upper to bottom. According to him, Akhism come near to Sufism by degrees. Because of increasing in distinction between upper and bottom stratums, submis-sion to upper (veli or şeyh) becomes widespread. Besides, being widespread in esoteric opinions and recession of disciplined working causes some serious problems in vocational ethic and Akhism.