Fonksiyonel gıdalar son zamanlarda kanser tedavisinide içeren birçok sağlık sorununda kullanılmaktadır. Bir fonksiyonel gıda olarak Malatya kayısısının sitotoksik/apoptotik özelliklerinin ortaya konması oldukça önemlidir. Bu nedenle tez kapsamında Malatya bölgesinde yaygın olarak yetişen Hacıhaliloğlu, Hasanbey, Kabaaşı ve Soğancı kayısı çeşitleri ile çalışılmıştır. Bu dört kayısı çeşidine ait ham, olgun ve kuru hallerinin metanol ve aseton ekstraktları hazırlanmıştır. Hazırlanan bu ekstraktların sitotoksik/apoptotik aktiviteleri MCF-7 ve Caco-2 hücre hatlarında MTT, Wound Healing ve akridin oranj (AO)/etidyum bromür (EB) boyama testleri ile belirlenmiştir. Ayrıca ekstraktların şeker düzeyleri HPLC-RI ile ölçülmüştür. MTT testi sonuçlarına göre MCF-7 hücre hattında en düşük IC50 değerleri 24 ve 48 saat uygulama süreleri için Kabaaşı kuru ve ham kayısı aseton ekstraktlarında sırasıyla 3,9 ile 0,5 mg/mL olarak belirlenmiştir. Caco-2 hücre hattında ise en düşük IC50 değerleri 24 ve 48 saat uygulama süreleri için Kabaaşı kuru kayısı aseton ekstraktlarında 3,59 ve 1,95 mg/mL olarak tespit edilmiştir. En düşük IC50 değerlerine sahip kayısı ekstraktları kullanılarak yapılan Wound Healing testinde 24. saatin sonunda Caco-2 hücrelerinde kontrol gruplarında açılan yarık yaklaşık %70 düzeyinde kapanırken, kayısı ekstraktları uygulanan hücrelerde %10-30 aralığında açılmıştır. MCF-7 hücre hattında ise kontrol gruplarında açılan yarık yaklaşık %80 düzeyinde kapanırken kayısı ekstraktları uygulanan hücrelerde ise %0-12 aralığında açılmıştır. Kayısı ekstraktlarının sitotoksik/apoptotik özelliklerini ortaya koymak için gerçekleştirilen AO/EB boyama metodunda elde edilen görüntülerden hücre ölümü ve apoptotik oluşumlar morfolojik olarak açıkça görülmüştür. Ayrıca kayısı ekstraktlarındaki şeker miktarı (glukoz+fruktoz+sukroz) ham kayısı örneklerinde 32,9-54,3, olgun kayısı örneklerinde 72,7-84,9 ve gün kurusu örneklerinde ise 63,6-76,3 g/100 g kuru madde aralığında ölçülmüştür. Sonuç olarak, Malatya kayısı ekstraktlarının şeker miktarından bağımsız bir şekilde hem Caco-2 hem de MCF-7 hücrelerinde güçlü sitotoksik/apoptotik özelliğe sahip olduğu belirlenmiştir.
Recently, functional foods have been widely used in the treatment of various health problems including cancer. Cytotoxic/apoptotic properties of Malatya apricots as a functional food is highly important to reveal. Therefore, in the scope of this thesis, varieties of commonly grown apricots in Malatya, namely Hacıhaliloğlu, Hasanbey, Kabaaşı and Soğancı were studied. Methanol and acetone extracts of raw, ripe and dried apricots are prepared from these four varieties. Cytotoxic/apoptotic activities of these prepared extracts on MCF-7 and Caco-2 cell line were determined by using MTT, Wound Healing and acridine orange (AO)/ethidium bromide (EB) staining tests. In addition to that, sugar levels were measured by HPLC-RI. According to MTT test results performed on MCF-7 cell line for 24 and 48 hours application time, the lowest IC50 values were determined as 3.9 and 0.5 mg/mL in the acetone extracts of dried and raw Kabaaşı apricots, respectively. In the Caco-2 cell line, the lowest IC50 values for 24 and 48 hours application time were measured as 3.59 and 1.95 mg/mL in the acetone extracts of dried Kabaaşı apricots, respectively. In Wound Healing test, which was made by using the lowest IC50 values with apricot extracts, the opened slit in the control group of Caco-2 cells closed at the level of about 70%. In the Caco-2 cells treated with apricot, the opened slit was opened in the range of 10-30% at the end of 24 hours. In the MCF-7 cell line, while the level of the slit opening in the control group closed at approximately 80%, the slit opening in apricot-treated cells opened in the range of 0-12%. Also, cell death and apoptotic formation were seen morphologically in the images obtained from AO/EB staining method, which was performed to demonstrate the cytotoxic/apoptotic properties of the apricot extract. In addition, the amounts of sugar in the raw, ripe and dried apricot extracts were measured in the range of 32.9-54.3, 72.7-84.9 and 63.6-76.3 g/100 g dried mass, respectively. As a result, the extracts of Malatya apricot independently from the amount of sugar were determined to have strong cytotoxic/apoptotic properties in Caco-2 and MCF-7 cells.
