Okul müdürlerinin liderlik tarzları ile okulun sinerjik iklimi ve örgütsel çekiciliği arasındaki ilişki

Abstract

Örgütü amaçlarına göre yaşatmak, devamlılığını sağlayabilmek için eldeki insan ve madde kaynaklarını olabildiğince verimli biçimde kullanan, liderlik özelliklerine sahip yöneticilere ihtiyaç vardır. Örgütün devamlılığını, bağlarının güçlü olmasını sağlayan ise örgütteki sinerjik iklimdir. Bireylerin işlerindeki performansını etkileyen önemli örgütsel faktörlerden biri ise örgütsel çekiciliktir. Bu çalışmada okul müdürlerin liderlik stillerinin (dönüşümcü liderlik, otokratik liderlik, vizyoner liderlik, destekleyici liderlik) okulların sinerjik iklimleri ve örgütsel çekicilikleri ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Malatya iline bağlı Battalgazi ve Yeşilyurt merkez ilçelerinde MEB'e bağlı okullarda görev yapan anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama araçları olarak; Liderlik Stilleri Ölçeği, Sinerjik İklimi Ölçeği ve Örgütsel Çekicilik Ölçeği kullanılmıştır. Seçilen dört liderlik stillerinden; dönüşümcü liderlik ve vizyoner liderlik Akçakoca ve Bilgin (2016) tarafından geliştirilmiş ve 10 maddeden oluşmaktadır. Otokratik Liderlik Stili alt boyutu için Kılıç ve Yılmaz'ın (2018) geliştirdikleri 3 boyut ve 16 maddeden oluşan Okul Yöneticilerinin Liderlik Stili Ölçeğinden yararlanılmıştır. Destekleyici Liderlik stili için Küçük (2008)' in yapmış olduğu "Eğitim Kurumlarında Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Örgüt İklimi Üzerine ve Eğiticilerin Performansına Etkisi" çalışmasından yararlanılmıştır. Sinerjik İklimi Ölçeği Kaya (2014) tarafından geliştirilmiş ve ölçeğin okul örgütlerine uyarlaması Çağırman ve Atik (2021) tarafından yapılmıştır. Ölçek tek boyutlu ve 11 maddeden oluşmaktadır Örgütsel Çekicilik Ölçeği ise Akman ve Özdemir (2018) tarafından geliştirilmiş ve 11 maddeden oluşmaktadır. Bu araştırma kapsamında oluşturulan modelin, yapısal eşitlik modeli kullanılarak çözümlenmesi ile araştırma için sunulan dokuz hipotezden dördü ret edilmiş, beş hipotez kabul edilmiştir. Dönüşümcü liderlik, otokratik liderlik, destekleyici liderlik ve sinerjik iklim değişkenlerinin doğrudan ya da dolaylı olarak örgütsel çekiciliği etkilediğine ulaşılmıştır. Bununla beraber dönüşümcü liderlik ve sinerjik iklim içsel değişkenleri birlikte örgütsel çekicilik dışsal değişkenindeki varyansın yaklaşık % 57' sini açıklamaktadır. Elde edilen bu sonucu örgütsel çekicilik gibi birçok değişkenden etkilenen bir kavram açısından değerlendirildiğinde önemli bir sonuç olarak ifade edebiliriz. Anahtar Sözcükler: Liderlik stilleri, okul müdürü, sinerjik iklim, örgütsel çekicilik, öğretmen.

In order to keep the organization alive according to the goals, managers with leadership qualities who use human and material resources in the most efficient way are needed. It is the synergetic climate in the organization that ensures the continuity of the organization and its strong ties. One of the important organizational factors affecting the performance of individuals in their jobs is organizational attractiveness. In this study, it is aimed to examine the relationship between the leadership styles of principals (transformational leadership, autocratic leadership, visionary leadership, supportive leadership) and the synergistic climates and organizational attractiveness of schools. The sample of the study consists of kindergarten, primary, secondary and high school teachers working in the schools affiliated to the Ministry of National Education in the central districts of Battalgazi and Yeşilyurt in the province of Malatya. As the data collection tools of the research; Leadership Styles Scale, Synergetic Climate Scale and Organizational Attractiveness Scale were used. Of the four leadership styles selected, transformational leadership and visionary leadership were developed by Akçakoca and Bilgin (2016) and consist of 10 items. For the Autocratic Leadership Style sub-dimension, the School Administrators' Leadership Style Scale consisting of 3 dimensions and 16 items developed by Kılıç and Yılmaz (2018) was used. For the Supportive Leadership style, the study "The Effect of Leadership Behaviors of Managers in Educational Institutions on Organizational Climate and Performance of Trainers" by Küçük (2008) was used. The Synergetic Climate Scale was developed by Kaya (2014) and the scale was adapted to school organizations by Çağırman and Atik (2021). The scale is one-dimensional and consists of 11 items. The Organizational Attractiveness Scale was developed by Akman and Özdemir (2018) and consists of 11 items. With the analysis of the model created within the scope of this research using the structural equation model, four of the nine hypotheses submitted for the research were rejected and five hypotheses were accepted. It has been found that transformational leadership, autocratic leadership, supportive leadership and synergistic climate variables directly or indirectly affect organizational attractiveness. However, the internal variables of transformational leadership and synergetic climate together explain approximately 57% of the variance in the external variable of organizational attractiveness. We can express this result as an important result when we evaluate it from the point of view of a concept influenced by many variables such as organizational attractiveness. Key Words: Leadership styles, school principal, synergetic climate, organizational attractiveness, teacher.