Öğretmen adaylarının yapay zekâ kavramı ve yapay zekâ uygulamalarına ilişkin farkındalık düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında, İnönü Üniversitesi'nde eğitim görmekte olan öğretmen adaylarının yapay zekâ kavramı ve yapay zekâ uygulamalarına ilişkin farkındalık düzeylerinin belirlenmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçeğin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada, amaca yönelik olarak tarama modeli alt seçeneklerinden olan ilişkisel tarama modeli benimsenmiştir. Çalışmasının evreni, ülkemiz sınırları içindeki eğitim fakültelerinin herhangi bölümlerinde eğitim gören öğretmen adayları olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda araştırmanın örneklemini ise İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde öğrenimlerini sürdüren öğretmen adayları oluşturmaktadır. Örneklemin oluşturulmasında olasılıklı olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun/kolayda (convenience) örnekleme tekniği kullanılmıştır. İlk aşamada 25 maddeden oluşan taslak ölçek, uzman görüşleri sonrasında 20 maddeye indirgenmiştir. Ölçek bu haliyle toplamda 419 öğretmen adayına uygulanmıştır. Ölçeğin geçerlik sınamaları Açıklayıcı (Açımlayıcı) Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizleri ile yapılmıştır. Yapılan faktör analizleri sonrasında, geliştirilen ölçeğe 14 maddeli olacak şekilde son şekli verilmiştir. Güvenirliğe ilişkin hususlar için ise Cronbach'ın Alfa Katsayısı kullanılmıştır. Ayrıca ek istatistiksel analizlerde Student's t-test ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Genel olarak ele alındığında, geliştirilen "Öğretmen Adaylarına Yönelik Yapay Zekâ Farkındalık Ölçeği" nin geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir. Geliştirilen ölçeğin yapay zekâ farkındalığının ve öneminin gelecek nesillere aktarılabilmesi adına, öğretmen adaylarının bu konu ile ilgili farkındalık düzeylerinin ölçülmesi ve buna bağlı olarak eğitim programları düzeyinde gereken çalışmaların yapılabilmesine zemin oluşturması açısından bu tez çalışma önem arz etmektedir. Ayrıca, bu tez araştırmasından elde edilen çıktılar ele alındığında, öğretmen adaylarının yapay zekâ kavramı üzerindeki farkındalıklarının orta seviyelerde olduğu görülmüştür. Bu sonuca bağlı olarak eğitim fakültelerinin yapay zekâ farkındalığını artırmaya yönelik olarak eğitim, seminer, çalıştay, kariyer günleri, vb. etkinliklere daha fazla yer vermeleri önerilmektedir.

In this thesis, it is aimed to develop a valid and reliable scale to determine the awareness levels of pre-service teachers studying at Inonu University about the concept of artificial intelligence and artificial intelligence applications. In this study, the relational survey model, which is one of the sub-options of the survey model, was adopted for the purpose. The universe of the study was determined as teacher candidates studying in any department of education faculties within the borders of our country. In this context, the sample of the research consists of teacher candidates who continue their education at the Faculty of Education of Inonu University. Convenience sampling technique, one of the non-probabilistic sampling methods, was used in the creation of the sample. The draft scale, which consisted of 25 items in the first stage, was reduced to 20 items after expert opinions. The scale was applied to a total of 419 teacher candidates in this form. Validity tests of the scale were carried out with Explanatory (Explanatory) Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis. After the factor analysis, the developed scale was given its final form with 14 items. Validity tests of the scale were carried out with Explanatory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis. Cronbach's Alpha Coefficient was used for reliability issues. In addition, Student's t-test and one-way analysis of variance were used for additional statistical analyses. In general, it has been determined that the "Artificial Intelligence Awareness Scale for Pre-service Teachers" developed is valid and reliable. In order to transfer the awareness and importance of the developed scale to future generations, this thesis study is important in terms of measuring the awareness levels of teacher candidates on this subject and accordingly laying the groundwork for the necessary studies at the level of education programs. In addition, considering the results obtained from this thesis research, it was seen that the awareness of the pre-service teachers on the concept of artificial intelligence was at moderate levels. Based on this result, it is recommended that education faculties give more space to activities such as training, seminars, workshops, career days, etc. to increase awareness of artificial intelligence.