Öğretmene güven ile okul tükenmişliği arasındaki ilişki: Ortaokul öğrencileri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu araştırma ile öncelikli olarak ortaokul öğrencilerinin öğretmenlere güvenlerinin ve okul tükenmişliklerinin ne düzeyde olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin öğretmenlere güvenleri ve okul tükenmişlikleri cinsiyet, sınıf düzeyi ve okulu bırakma isteği değişkenleri açısından incelenmiştir. Araştırmanın evreni Malatya ilindeki ortaokullarda 2022-2023 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 34308 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evrenden tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 689 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılara "Öğretmene Güven Ölçeği" ile "Okul Tükenmişliği Ölçeği" uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde öncelikle betimsel istatistik hesaplamaları kullanılmıştır. Cinsiyet ve okulu bırakma isteği değişkenleri açısından yapılan analizlerde bağımsız gruplar için t testi uygulanmıştır. Sınıf düzeyi değişkeni açısından yapılan analizlerde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Öğretmene güvenin okul tükenmişliğinin anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemek üzere basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda öğrencilerin tükenmişlik düzeylerinin düşük düzeyde, öğretmenlere güven düzeylerinin yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Tükenmişlik alt boyutlarında öğrencilerin en çok aileden kaynaklı tükenme yaşadığı bunu sırasıyla okulda yetersizlik hissi, okula ilgi kaybı ve okul etkinliklerinden kaynaklı tükenmenin izlediği tespit edilmiştir. Öğretmene güven ile okul tükenmişliğinin tüm alt boyutları arasında negatif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet değişkeni açısından yapılan analizlerde okul etkinliklerinden tükenme ve okula ilgi kaybı boyutlarında erkek öğrencilerin kız öğrencilere kıyasla tükenmişlik düzeylerinin fazla olduğu, öğretmene güven açısından ise anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Sınıf düzeyi değişkeni açısından yapılan analizlerde sınıf düzeyi arttıkça okul tükenmişliğinin de arttığı, öğretmene güvenin ise azaldığı belirlenmiştir. Analizler sonucunda okulu bırakmaya istekli olmayan öğrencilerin diğer öğrencilere göre öğretmenlerine daha çok güvendikleri ve daha az tükenmişlik yaşadıkları tespit edilmiştir. Son olarak öğretmene güvenin okul tükenmişliğine ilişkin toplam varyansın %26.3'ünü açıkladığı belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Öğretmene güven, okul tükenmişliği, ortaokul öğrencileri

This study primarily aimed to determine the level of middle school students' trust in teachers and school burnout. Students' trust in teachers and school burnout were also examined in terms of gender, grade level and desire to drop out of school variables. The population of the study consists of 34308 students studying at the middle schools located in Malatya province during the 2022-2023 academic year. The sample of the study consists of 689 students selected from the population using stratified sampling method. "Trust in Teachers Scale" and "School Burnout Scale" were conducted to the participants. Firstly, basic descriptive statistical calculations were used to analyze the data obtained. In terms of gender and desire to drop out of school variables, t-test for independent groups was applied. One-way analysis of variance (ANOVA) was applied for the grade level variable. Lastly simple linear regression analysis was conducted to determine whether trust in teachers is a significant predictor of school burnout. As a result of the analyzes, it was determined that students had low levels of burnout and high levels of trust in teachers. In the sub-dimensions of burnout, it was determined that students experienced the most burnout due to family, followed by the feeling of inadequacy at school, loss of interest in school and burnout due to school activities. It was determined that there were negative and moderately significant relationships between trust in teachers and all sub-dimensions of school burnout. Considering the gender variable, it was determined that male students had higher burnout levels than female students in the dimensions of exhaustion from school activities and loss of interest in school, while there was no significant difference in terms of trust in teachers. For the grade level variable, it was determined that as the grade level increased, school burnout also increased and trust in teachers decreased. Compared to the student who do not have a desire to quit school, student having a desire to quit school trusted their teachers more and experienced less burnout. Finally, it was detected that trust in teachers explained 26.3% of the total variance of school burnout. Keywords: Teacher trust, school burnout, middle school students