Abstract:
Özet
Basın, kamuoyunun oluşmasında ve etkilenmesinde tarihin her döneminde rol oynamıştır.
Türkiye’nin de demokrasi tarihine bakıldığında siyasiler, basın aracılığıyla kamuoyu oluşturmayı
amaçlarken, basın da kendisini iktidara göre konumlandırmıştır. Anadolu’da zorluklar içinde yayın hayatını
sürdürmüş olan yerel gazeteler, yayınlandıkları dönemde kamuoyu oluşturmuş ve sonrasında tarihe ışık
tutmuştur. Tek parti döneminde İstanbul ve Ankara’da basılan gazeteler gibi yerel basın da çoğunlukla
iktidarın yanında bir söylem kullanmıştır. Bu çalışmada tek parti döneminden çok partili döneme geçiş
sürecinde Bolu’da yayınlanan gazeteler doküman inceleme yöntemiyle ele alınmıştır. Bolu’da 1913’te devlet
tarafından kurulan matbaa ile yayına başlayan Bolu’nun vilayet gazetesi “Bolu”, 1974 yılına kadar yayınını
sürdürmüştür. Cumhuriyetin kuruluşundan 1946 yılına kadar Bolu’da resmi Bolu gazetesinden başka gazete
yayınlanmamıştır. Bolu gazetesi, tek parti döneminde hükümetin genel politikasını destekleyen bir tutum
sergilemiştir. Gazete, şehrin yöneticilerinin icraatını anlatma ve açık övgüye dayalı bir söylem kullanmıştır.
1946 yılından sonra dönemin iktidarını destekleyen, sahip ve yöneticilerinin aynı zamanda CHP il yöneticisi
olduğu Yeşil Bolu ve ardından Güzel Bolu gazeteleri yayınlanmıştır. Bu gazeteler için Cumhuriyet Halk
Partisi doğrudan para ve kâğıt yardımı yapmıştır. Sonuç olarak 1946 ve 1950 yıllarında yapılan Milletvekili
Genel Seçimleri ile Türkiye’de yeni gazeteler yayınlanmaya başlamış ve İstanbul’da olduğu gibi yerelde
de basın hayatı canlanmıştır. Çok partili hayata geçişin ardından yayınlanan gazetelerle basın ortamı çok
sesliliğe kavuşmuş, halkın daha farklı kaynaktan haber alabilmesi sağlanmıştır. Ancak iktidarlar değişse de
siyasi iradenin basın üzerinde etki kurma isteğinde bir değişiklik olmamıştır. Özellikle tek parti ve sonrasında
gelen yönetim döneminde Bolu’da yayınlanan gazetelerin çoğunlukla iktidarın güdümünde yayın yaptıkları
söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Tarih, Basın, Demokrasi.
