Abstract:
Öz:Ekonomik, teknolojik, sosyal ve siyasal alandaki gelişmeler inanç, değer, kurum ve kuralların değişim ve dönüşüm geçirmesine neden olmaktadır. Zamanın kısaldığı ve mekânın daraldığı küreselleşme sürecinde yaşanan değişim ve dönüşüm diğer birçok kurum gibi uluslararası sistemin etkili aktörlerinden olan ulus devletleri de büyük ölçüde etkilemektedir. Küreselleşme süreci geleneksel ulus devlet düşüncesinde hayati öneme sahip egemenlik hakkının muhtevasında ve uygulanmasında büyük çaplı değişim ve dönüşüm yaşanmasını beraberinde getirmiştir. Ulus devletin egemenlik hakkı bir taraftan uluslararası sistemin etkili aktörlerinden olan ulus üstü siyasi ve ekonomik yapılar tarafından aşındırılırken diğer taraftan merkezi yönetim yetkilerinin yerel yönetimler ile sivil yapılanmalarla paylaşılmasıyla ulus devletin yapısal dönüşümü sağlanmakta, işlevleri azaltılmakta ve etki alanı da daraltılmaktadır. Uluslararası alanda etkisini artırma eğiliminde olan hükümet dışı örgütler, ulus devlet üzerinde çok yönlü etki yapan aktörlerden birisi olarak öne çıkmaktadır. Hükümet dışı örgütler sahip olduğu bazı özelliklerinden dolayı ulus devletler üzerindeki etkisi, uluslararası siyasi yapılar ile çok uluslu şirketlerden bazı yönlerden ayrışmaktadır. Bu çalışmada uluslararası alanda faaliyet gösteren diğer siyasi ve ekonomik yapılardan birçok yönden ayrışan hükümet dışı örgütlerin sahip olduğu özelliklerin ulus devlet düşünce, yapı ve işleyişine etkisi irdelenmektedir. Bazı özellikleri hükümet dışı örgütlerin ulus devlet üzerindeki etkisini artırıcı bazı özellikleri ise onun ulus devlet üzerindeki etkisini azaltıcı etki yaptığı düşüncesinden hareketle konu farklı boyutlarıyla ele alınmaktadır.
