Özet:
Öz:Eski Yakındoğu toplumlarında yer altı güçleri ile bağlantılı olarak dünyada gizli kalmış özlerin ve minerallerin bilgisine sahip bir varlık şeklinde düşünülen yılan, aynı zamanda Prehistorik dönemlerden itibaren mevsimsel döngü ve yeniden dirim ile ilişkilendirilmiştir. Yılanın ilişki içerisinde olduğu tanrısal güçler merkezi yapıların doğuşu ile birlikte farklılıklar göstermeye başlamıştır. Zirai faaliyetler, sulama sistemleri, tahıl ambarları, bitkiler ve şifa ile ilişkili güçlerle bağlantılı olan yılan sembolü kimi zaman kompozit bir varlık olarak gerek arkeolojik belgelerde gerekse çivi yazılı metinlerde karşımıza çıkmaktadır. Yılanlı tanrıça sembolleri Neolitik döneme kadar gitmektedir. Muhtemelen ilkel toplumlar, doğadaki ölüm ve yeniden dirim ile ilgili güçlerin kontrolünün bir tanrıça tarafından yürütüldüğünü düşünmekteydi. Anadolu'da M.Ö. II. binde yer altı tanrıçalarına ilişkin bilgileri Hititçe çivi yazılı belgelerden öğrenmekteyiz. Buna göre, yer altı ile ilişkili tanrıçaların çoğu kader ve nehir kıyısının tanrıçaları olarak betimlenmişlerdir. Bu tanrıçaların, uzun hayat ve şifa verme yetileri bulunmaktadır. Harput Kabartması üzerinde görülen ve belden aşağısı yılan sarmalı şeklinde tasvir edilen yılanlı tanrıça, Eski Babil döneminde ortaya çıkan ve Mısır sanatı özellikleri taşıyan, Suriye orijinli bir yer altı tanrıçası olmalıdır. Ayrıca, Harput Kabartması üzerindeki yılanlı tanrıça savaşın kaderinin belirlenmesinde etkin bir role sahip görünmektedir.
