Özet:
Öz:XIX. yüzyılın sonu ve XX. yüzyılın başlarında yaşanan gelişmeler ve bazı Avrupalı devletler arasındaki siyasi, askeri ve iktisadi rekabet gibi sebeplerle çıkan dünya savaşına kısa bir süre sonra Osmanlı Devleti de katılmıştır. Bu savaşta birçok cephede mücadele veren Osmanlı Devleti'nin Doğu Cephesi'ndeki askeri harekâtı, 1 Kasım 1914'te Rus ordusunun sınırı geçmesiyle başlamıştır. Ruslar askeri üstünlüğü ve bölgedeki Ermenilerin çıkardığı isyanların oluşturduğu zemini kullanarak buradaki birçok vilâyeti işgal etmiştir. Rusların 3 Mart 1916'da Bitlis'i de işgal etmeleri üzerine Osmanlı Hükümeti, Çanakkale'deki başarılarıyla tanınan Mustafa Kemal'i Bitlis civarındaki 16'ncı Kolordu'nun Kumandanlığı'na atamıştır. Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa, Bitlis'e giderek komutayı eline almış ve çalışmalara başlamıştır. "Anafartalar Kahramanı" olarak isim yapmış, ünü bütün orduya ve Anadolu'ya yayılmış bir komutan olan Mustafa Kemal Paşa'nın cepheye gidip komutayı ele alması; askerin ve bölge halkının moralini yükseltmişti. Mustafa Kemal Paşa, bölgeye gittikten sonra Bitlis'te bulunan ordu kumandanları, aşiret reisleri ve din adamlarıyla görüşmeler yaparak Bitlis'in ve bölgenin düşman işgalinden kurtarılması için hazırlıklara başlamıştı. Bu çerçevede aşiret reislerden gönüllü alaylar oluşturulmuş, Bitlis ve çevresinde etkili olan din adamlarının desteği sağlanmıştı. Bunlardan başka buradaki cephelerde savaşan ve morali bozulan, yıpranan birlikleri değiştirmişti. Mustafa Kemal Paşa, taarruz için gerekli tüm hazırlıkları tamamladıktan sonra karargâhı Bitlis Deresi içinde bulunan tüm birliklerle 2 Ağustos 1916'da harekete geçmiş ve altı gün sonra Bitlis düşman işgalinden kurtarılmıştır
