Öz:Bu çalışmanın amacı, Cahit Külebi (1917- 1997)’nin şiirlerini hem renk hem renk çağrıştıran kelimeler hem de ışık-gölge açısından değerlendirmektir. Şairin şiirlerinde kullanılan renkler ve renk çağrıştıran kelimeler ile ışık-gölge unsurunun tamamı tespit edilmiş olmakla birlikte bütün şiirlerde kullanılan bu unsurlar bir yazının sınırlarına sığamayacak kadar fazla olduğundan kitaplardaki renklerin genel görünüşüne dair önemli noktaların verilmesi ile yetinilmiş ve çalışma şairin kırk (40) şiirden oluşan Adamın Biri kitabı ile sınırlandırılmıştır. Bir şairin şiirlerinde sıkça kullanmayı tercih ettiği kelimeler, onun psikolojisini; kendisini, dünyayı ve hayatı algılayış biçimini ele veren önemli ipuçları taşır. Şairin şiirlerinde kullandığı kelimeler arasında sıkça kullanmayı tercih ettiği renkler ile ışık ve gölge unsurları ve bunların kullanılış biçimi de bu ipuçları arasında önemli bir alt kategoriyi teşkil eder. Varılmak istenilen esas nokta, kullanılan her bir rengin şiirsel işlevine ulaşmaktır. Külebi’nin Adamın Biri’ndeki şiirlerinde renkler “insan ve duyguları”, “doğa”, “yer”, “kavram”, “renksizlik” ve “zaman” açısından anlamlıdır. Külebi’nin en sık kullandığı renklerin sırasıyla “sarı”, “beyaz” ve “mavi” olduğu görülür. Bu renkleri “siyah”, “yeşil” ve “kahverengi” takip eder. Şairin en az kullandığı renk “tütün rengi”, hiç kullanmadığı renkler ise, “eflatun”, “mor” ve “kül rengi (gri)’dir. Aydınlık, sevinç ve aşk; “sarı”, “beyaz” ve “mavi”yi mısralara davet ederken karanlık, hüzün ve ayrılık “kara”nın hissî ağırlığı ile mısralara taşınır.
Abstract:The aim of this study is to evaluate the poems of Cahit Külebi (1917- 1997), both from the perspective of words that connotes colours and light- shadow relations. Although the colours and the words that connotes colours in addition to light- shadow element in the poems of the poet are defined, as these elements are too broad to be covered just by one article, this article only focuses on the important points related with the general appearance of the colours in the books and the study is limited to one of his books, called Adamın Biri, that contains fourty (40) poems. The words that are commonly preferred by a poet in his poems includes important clues about his psychology, his own self and his perception of the world and life. The colours along with the light and shadow elements among the words that are most frequently used by the poet and the way how the poet uses them constructs a significant sub-category. The main goal of this study is to reach the poetical function of each colour in his poems. The colours in the poems, in Külebi’s Adamın Biri, are meaningful from the perspective of “man and his emotions”, “nature”, “place”, “concept”, “colurlessness” and “time”.The most frequently used colours, in order of their frequency, used by Külebi are, “yellow”, “white” and “blue” colours. “Black”, “green” and “brown” are also the other commonly used colours that follow the ones mentioned above. The colour that is rarely used by the poet is “tobacco colour” and the ones that are never used are “light purple”, “purple” and “gray”. While light, joy and love invite the colours “yellow”, “white” and “blue”, darkness, melancholy and separation are carried to the lines of the poems by the sensual heaviness of the colour “black”.
