Yazar "Argum, Ebubekir" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Hatibzâde Muhyiddin Efendi'nin Hâşiyeʿalâ Ḥâşiyeti'l-Keşşâf adlı eserinin tahkiki (Fatiha Sûresi)
    (İnönü Üniversitesi, 2022) Argum, Ebubekir
    Kastamonu doğumlu Hatibzâde, asıl ismi Muhyiddin Mehmed'dir. Hicrî 901 yılına denk gelen miladi 1496 yılında vefat etmiştir. İlk eğitimini İznik'te alan Hatibzâde devrin önemli âlimlerinden ilim tahsil etmiştir. İstifade ettiği bazı âlimler arasında Hızırbey ve Alâeddin et-Tûsî (ö. 887/1482) yer almaktadır. Hatibzâde Fatih Sultan Mehmet Han'ın kurduğu Sahn-ı Seman medreselerinde müderrisliğe başlamış ve zamanla baş müderris konumuna gelmiştir. Sultanla arasında meydana gelen bir hâdiseden dolayı görevinden alınmış ancak daha sonra Molla Gürânî'nin (ö. 1488) araya girmesi üzerine görevine iade edilmiştir. Hatibzâde'yi kendisine hoca kabul etmiştir. Ancak daha sonra yine birtakım hadiselerden dolayı Sultan ile arası açılmıştır. Çok sayıda öğrenci yetiştiren Hatibzâde'nin öğrencileri arasında Kemalpaşazâde ve Fenârîzâde Muhyiddin Çelebi' de vardır. Hatibzade ilmi tartışmalara düşkün bir kişiliğe sahip olduğu için devrin ileri gelen âlimleri ile sık sık ilmi tartışmalara girmiştir. Dili keskin hitâbı kuvvetli olan Hatibzâde'nin ilmî müzakereleri zaman zaman tartışmaya dönüşmüştür. Kelam ilminde Fahreddin Râzi'nin ekolüne bağlı olan Hatibzâde Fıkıh Usulü ve Kelâm alanında da öne çıkmaktadır. Bu iki alanda birçok eser kaleme almıştır. Tefsir külliyatı arasında önemli bir yer tutan eserlerden biri de Zemahşerî'nin Keşşâf adlı eseridir. Eser ile ilgili kaleme alınmış çok sayıda şerh ve hâşiye bulunmaktadır. Osmanlı müellifleri Keşşaf'a hâşiye yazmayı, bir gelenek haline gelmiştir. Bu hâşiyelerden öne çıkanlardan bir tanesi Cürcânî'ye ait olan "Hâşiyetü'l-Keşşâf" adlı eserdir. Bu esere hâşiye yazan Hatibzâde, şârih gibi çalışmasını Keşşâf'ın mukaddimesinden başlayıp Fâtiha sûresi ve Bakara sûresinin 25. Âyetine kadar yazmıştır. Yaptığımız çalışma toplamda üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm müellifin hayatını, ilmî kişiliğini, yetiştirmiş olduğu talebeler ve te'lif etmiş olduğu eserleri kapsamaktadır. İkinci bölümde çalışma yaptığımız eser ve eserin yazma/ mahtut nüshaları hakkında bilgi verilmiştir. Buna göre eser ile ilgili ulaşılabilen yazmalar toplanıp değerlendirilmiştir. Her mahtut ile ilgili kısa bilgiler verilerek mükabele yapılacak nüshalar belirlenmiştir. Bu bölümde son olarak müellifin üslubu ve yöntemi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise eserin tahkikli metnine yer verilmiştir. Tahkikli metinde şarihin ibaresi kalın ve parantez içinde yazılmıştır. Metinde geçen hadis ve şiirlere dipnotta işaret edilmiş ve kaynaklarına atıf yapılmıştır. Yazma nüshalar arasında farklılık arz eden yerler İSAM tahkik esasları göz önünde bulundurularak dipnotta gösterilmiştir. Anahtar Sözcükler: Tefsir, Tahkik, Zemahşerî, Cürcânî, Hatibzâde, Keşşâf, Hâşiyeʿalâ Ḥâşiyeti'l-Keşşâf, Hâşiye.