Yazar "Bettemir, Önder Halis" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 12 / 12
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Akıllı Telefonlarda Yapı Analizi için HızlıYakınsayan Moment Dağıtma Algoritması(İnönü Üniversitesi, 2017) Bettemir, Önder HalisÖz: Yapım süreci boyunca iş iskelesi ve geçici yapılar üzerinde tasarım aşamasında öngörülemeyen yükleme birleşimleri oluşabilir. Saha mühendisleri inşaat aşamasında çabuk karar almaları gerektiği için güvensiz sonuçlara sebep olabilecek sezgisel kararlar alabilmektedir. Bu çalışmada saha mühendislerine yardımcı olmak amacıyla elde taşınabilen cihazlarda çalışabilen moment dağıtma tabanlı yapı analiz algoritması önerilmiştir. Geleneksel moment dağıtma yöntemi tek analizde yanal deplasman ve oturmaya maruz yapıları çözebilecek şekilde iyileştirilmiştir. Bu sayede önerilen algoritma sınırlı hafıza ve işlem gücüne sahip elde taşınan cihazlarda verimli biçimde çalıştırılabilmektedir. Bu sayede saha mühendisleri yapım aşamalarını sahada gerçek zamanlı analiz edip doğru kararları anında alabileceklerdir.Öğe Computation of Critical Path Probabilities by Modified PERT(2020) Bettemir, Önder HalisAbstract: Detection of the critical path and the uncertainty of the estimated duration are important for the contactors. PERT and Modified PERT methods can estimate the uncertainty of construction duration. However, probability of a path being critical is not estimated by the aforementioned methods. Monte Carlo simulation is implemented for the detection of probabilities of activities being critical. However, Monte Carlo simulation requires significant computational demand and this method is not suitable for iterative optimization procedure. In this study, Modified PERT method is enhanced by considering every possible path completion combinations. As a result, probability of finishing a path at a certain time and finishing the remaining paths earlier than the corresponding time is computed. This enabled the computation of probability of a path being critical path. For large networks the number of path completion combinations increases which makes the probabilistic computations burdensome. The relationship between the path completion combinations and the statistical intersection operations is derived and a macro code which executes the intersection computations is generated. The algorithm is tested on four sample problems and the results are compared with Monte Carlo simulation. Analysis results interpret that the method is significantly faster than Monte Carlo simulation with similar probability estimations.Öğe Development of BIM software with quantity take-off and visualization capabilities(2022) Ergen, Faruk; Bettemir, Önder HalisBuilding Information Modeling (BIM) prepares quantity take-off of construction items, helps the management of the design and construction process and prepares 3D visualization of the construction phases. BIM offers more control over the construction tasks and improves the efficiency. Construction professionals are aware of the benefits of BIM however, the utilization of BIM is still not common yet because of the BIM software cost and training requirement of the staff. In this study, open-source BIM software is developed by Python programming language. The software is capable of preparation of 2-dimensional drawings, 3D visualization as well as execution of quantity take-off computations of formwork and concrete. The codes are developed in Python language by using SQlite library and Ursina engine. A graphical user interface is formed by Python language for the execution of 2 Dimensional drawings and entries of the coordinates of the structural elements as well as attribute data. 3D coordinates of the structural elements are computed by using the joint coordinates of the structural elements. 3D visualizations of the structural elements are performed by the Ursina engine. The connections and intersections of the joints and structural elements are stored in a database that is formed by SQlite. The voids are successfully computed and formwork and concrete quantities are computed. The open-source BIM software would have low investment and operational costs for the construction firms and would increase BIM usage. The utilization of the software would decrease the manmade errors during the quantity take-off preparation step.Öğe İçme suyu şebeke arızalarına müdahale için karar destek sisteminin geliştirilmesi Development of a decision support system for the maintenance of water distribution network(Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2007) Bettemir, Önder Halis; Özdemir, Özgür; Fırat, MahmutÖz: İçme suyu şebekelerinde meydana gelen arızalara müdahale edilmesi önemli bir karar alma problemidir. Şebeke arızalarına hiç beklenmeyecek bir şekilde müdahale edilmesi amaçlanırsa çok sayıda ekibin istihdam edilmesi gerekir. Ekip sayısının düşük tutulması durumunda ise arızalara müdahale süresi çok uzayacak ve arızaların yol açtığı işletme maliyeti önemli boyutlara ulaşacaktır. Arıza sıklığının mevsimsel değişim göstermesi problemin çözümünü daha da zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada içme suyu dağıtım sistemlerindeki arızalara müdahale probleminin çözümü için Diferansiyel Gelişim Algoritması ile en iyileme yapan bir karar destek sistemi önerilmiştir. Bunun için Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi (MASKİ) hizmet alanında bulunan su dağıtım sistemine ait geçmişte gözlenmiş arıza kayıtlarından yararlanılmıştır. Geçmiş yıllarda gerçekleşen arıza sayılarından yola çıkarak gelecek yıllarda gerçekleşmesi beklenen arıza sayıları regresyon ile tahmin edilmiştir. Şebekenin gelecekteki durumu modellenip arıza sayıları tespit edilerek onarım ekiplerinin müdahale edebileceği arıza sayısından yararlanarak arıza ihbarlarının bekleme süreleri belirlenmiştir. Gerekli ekip sayıları arızanın yol açtığı maliyetlerinin ve personel giderlerinin toplamı en az olacak şekilde Diferansiyel Gelişim Algoritması ile belirlenmiştir. Bu sayede gelecekte olması muhtemel arızaların en düşük maliyetle çözülebilmesi için istihdam edilmesi gereken ekip sayıları tahmin edilmiştir. Bu çalışmada içme suyu şebekelerinde görülen arızalara en düşük işletme maliyeti ile müdahale edilebilmesi için bir karar destek uygulaması geliştirilmiştir. Karar destek sisteminin uygulanması ile arıza müdahale maliyetlerinde önemli tasarrufların sağlanabileceği belirlenmiştir. Bu sistemi kullanan yerel yönetimler hem mevcut ekiplerinin dağılımını en uygun biçimde düzenleyip işletme maliyetlerinde tasarrufa gidebilirler hem de gelecekte ihtiyaç duyacakları personel sayılarını belirleyip daha verimli istihdam politikaları uygulayabileceklerdir.Öğe İNŞAAT İŞLERİNİN İŞ PROGRAMINA BAĞLI NAKİT AKIŞI DEĞİŞKENLİĞİNİN SAPTANMASI VE DÜZENLENMESİ(2019) Bettemir, Önder Halis; Gündüz, Ebru; Akkurt, Onur; Efe, Hilal; Arslan, Mehmet AydınÖz: İnşaat projesinin yapım süresi ve maliyeti inşaat öncesinde hazırlanan malzeme tedariki ve metraj verilerine dayanarak oluşturulan iş programı ve maliyet analizleri temel alınarak tahmin edilir. İnşaat sürecinde öngörülemeyen etkenler nedeniyle iş programında ve maliyetlerde değişiklikler meydana gelebilir. Bu durum, nakit akışını etkiler. İnşaat sırasındaki iş yoğunluğu nedeniyle nakit akışının güncellemesinin ihmali, gelir gider dengesinin önceden bilinememesine neden olacak ve inşaatın finansmanı üzerinde önemli sorunlar doğurabilecektir. Bu çalışmada, belirtilen sorunların oluşmaması ve güncel verileri kullanarak en doğru ve güncel nakit akışı elde etmek için hakediş hesaplamalarını doğrudan iş programı ile ilişkilendirerek hesaplayan bir model geliştirilmiştir. Bunun için tüm metraj hesaplarında işlem adımları formülleştirilmiş ve formüller hesap cetveli uygulamasında tanımlanmıştır. Malzeme tedariki dâhil metraj verileri ile iş kalemlerinin işçilik ihtiyaçları ve süreleri belirlenmiştir. Doğrusal iş programı ile oluşturulan iş planından aktivitelerin başlangıç ve bitiş süreleri elde edilmiştir. Aktivitelerin maliyetleri birim fiyat analizleri ile belirlenmiş ve günlük gerçekleşen inşaat işleri ve harcamaları hesaplanmıştır. Aktivite sürelerinde olabilecek değişiklikler, iş programı ile birlikte güncellenmekte ve insan müdahalesi olmadan gerçekleşen kısma ait hak ediş ve kalan imalat bedeli yeniden hesaplanmaktadır. Hesaplamaların, tüm müteahhitlerin uygulayabileceği biçimde gösterilebilmesi için hesap cetveli uygulaması şeklinde tasarlanmıştır. Bu uygulama sayesinde müteahhitler inşaat işlerinin nakit akışını anlık güncelleyebilecek ve ileride oluşabilecek olumsuzlukları önceden fark edip önlem alabileceklerdir.Öğe Kaynak Dengeleme Probleminin Arama Uzayını Paralel Programlama ile Tarayarak Kesin Çözümü(2021) Erzurum, Tuğba; Bettemir, Önder HalisKaynak dengeleme problemi (KDP) sezgisel, modern sezgisel ve matematiksel yöntemlerle çözülmektedir. Fakat belirtilen yöntemler özellikle büyük boyutlu problemler için kesin çözümü garanti edememektedir. Bu çalışmada KDP'nin aktiviteler arasındaki bağımlılık ilişkilerini ihlal etmeden ve proje süresinde uzamaya neden olmayacak şekilde bolluğu olan aktivitelerin ertelenmesi ile elde edilebilecek birbirinden farklı kaç iş programı oluşturulabileceği hesaplanmıştır. Arama uzayı olarak tanımlanan tüm uygulanabilir iş programlarının tamamının denenmesi ile garantili biçimde KDP'nin en iyi çözümü elde edilerek mevcut yöntemlerden farklı biçimde KDP'nin çözülmesi sağlanmıştır. Aktivite sayısı ile arama uzayı arasında seri bağlı aktiviteler için üstel bağıntı formülü türetilerek büyük projelerin tek işlemci ile çözümünün makul sürede gerçekleşemeyeceği belirlenmiştir. Problemin paralel programlama ile tüm işlemcilere eşit sayıda şebeke çözümü düşecek şekilde paylaştırılması sağlanmıştır. Bu çalışmada en büyüğü 36 aktiviteli olan 4 KDP arama uzayının tamamı taranıp makul sürede çözülerek geliştirilen yöntemin uygulanabilir olduğu kanıtlanmıştır. Bu yöntem ile daha küçük parçalara ayırmak sureti ile daha büyük kaynak dengeleme problemlerinin kesin çözümü elde edilebilecektir.Öğe Otonom Dozer İçin Küreme Algoritması Geliştirilmesi(2018) Yıldırım, Adem; Bettemir, Önder HalisBu çalışmada insan müdahalesi olmadan küreme işleminin gerçekleştirilebilmesi için yeni bir küreme algoritması geliştirilmiştir. Algoritmaya uygun biçimde küreme ve tesviye işlemlerini gerçekleştirmesi için küçük ölçekli bir otonom iş makinesinin yapması gereken hareketler hesaplanmıştır. Küreme algoritması arazi şeklinden bağımsız olarak programlanmıştır. Arazi modeline ve kazı projesine bağlı olarak dozer üzerindeki küreme bıçağının yapacağı hareketler hesaplanmıştır. Bıçak hareketleri hesaplanırken iş makinesinin motor gücü, hidrolik aksamın uygulayabileceği kuvvet ve bıçak boyutları göz önünde bulunduruldu. Arazi ızgara biçiminde satır ve sütunlara ayrılarak gerekli küreme işlemini kuzey güney doğrultusu boyunca yapacak biçimde dozerin hareketleri belirlenmiştir. İş makinesinin, küreme alanı koordinatları ve yüksekliğinin tanımlanması durumunda dışarıdan hiçbir müdahale ve komut almadan küreme işini gerçekleştirebilecek biçimde küreme algoritması oluşturulmuştur. Dikdörtgen bir arazi modeli oluşturulmuş ve bu arazi modeli üzerinde geliştirilen algoritma başarıyla uygulanmıştır. Geliştirilen algoritma yokuş yukarı kazı ve küreme yapmadan tesviye işini gerçekleştirir. Geliştirilen algoritma otonom iş makinesinin ihtiyaç duyduğu yapay zekânın geliştirmesinde önemli bir adımdırÖğe Selection of construction machine by considering time-cost trade-offproblem(2021) Bettemir, Önder Halis; Özdemir, Engin; Sarıcı, Didem ErenIn this study, a decision support system is developed to aid selection of earthwork equipment. Physical andeconomical attributes of five off the shelf dozers, three excavators, and seven hydraulic hammers are enteredto a spreadsheet application. Seven seismic velocity-mechanical property relationships of rock and stiff soilare derived from the literature and defined to the spreadsheet application. Mechanical properties of the soilsamples obtained from the construction site are entered to the relevant data cells and seismic velocity to bemeasured at the field is estimated. Developed system estimates the ripper outputs of the dozers by usingripper production charts, cost and duration of the earthwork task is computed and likelihoods of the feasibilityof the construction machines are estimated. Developed system takes the construction duration into accountand solves time-cost trade-off problem for the selection of the best construction machine. Developedmethodology is implemented on the excavation of the foundations of a mass public housing project with 72houses. Utilization of ripper production charts without performing seismic velocity tests become possible bythe proposed method. Furthermore, time cost trade-off problem is formed and solved without humaninterruption. The developed decision support system proposes the construction machine with least total directand indirect costs. Contractors would be able to reduce their construction costs and gain competitiveadvantage on their rivals, if they implement the proposed system.Öğe Solution of housing contractor profit maximization problem(2022) Bettemir, Önder HalisIn this study, a new problem that aims to maximize the profit of housing contractors based on the limitations of the contractors is proposed. The budget and the available workforce of the contractor as well as market conditions and the existence of suitable locations can be given as examples of the limitations of the contractors. Formulation of the problem requires estimating the expected costs and the expected profits of the construction alternatives. The limitations on the budget of the contractor and the suitability of the subcontractors may prevent the execution of all the construction opportunities. This situation leads to the problem of selecting the most appropriate housing construction alternatives. The construction opportunities can be executed or not. This forms binary decision variables, and the problem can be solved by simplex or branch-and-bound methods. An additional construction alternative doubles the number of construction combinations that constitute the search domain of the problem. The number of construction opportunities is not expected to be excessive. For this reason, the problem can also be solved by complete enumeration. Three hypothetical housing contractor profit maximization problems are formulated and solved to measure both the computational demand and the ease of application of the simplex, branch-and-bound, and complete enumeration techniques. The comparison revealed that all the techniques provide the optimum result for the problem. Complete enumeration is the easiest technique to implement because of the small search domain of the problem.Öğe Tüm Arama Uzayı Taranarak Kaynak Dengeleme Probleminin Optimum Çözülmesi(2022) Bettemir, Önder Halis; Erzurum, Tuğbaİnşaat süresi boyunca kaynak kullanımında gözlemlenen dalgalanmaların proje süresinde gecikme olmadan asgari düzeye indirilmesi kaynak dengeleme problemi olarak tanımlanır. Bu problem basit kurallar içeren sezgisel, sistematik fakat rassal biçimde arama uzayını tarayan üst-sezgisel ve analitik yöntemlerle çözülmektedir. Ancak aktivite sayısının artması ile arama uzayı çok büyüyen kaynak dengeleme probleminin çözümünde oluşan sorunlara karşı belirtilen yöntemler yetersiz kalmaktadır. Bu çalışmada, aktiviteler arasındaki kısıtlar ihlal edilmeden kritik olmayan aktivitelerin ertelenmesi ile kaç farklı şekilde uygulanabilir çözüm elde edilebileceği hesaplanarak kaynak dengeleme probleminin arama uzayının büyüklüğü belirlenmiştir. Belirlenen arama uzayının tamamı taranarak uygulanabilir en iyi çözüm garantili biçimde elde edilmiştir. Kaynak dağılımının uygunluğu minimum moment ölçeği ile incelenmiştir. Yöntemin uygulanabilmesi için bir hesap tablosu uygulaması oluşturularak Visual Basic programlama dilinde makro yazılmıştır. Literatürden derlenen 27 kaynak dengeleme probleminin geliştirilen yöntemle optimum çözümü elde edilmiştir. Hesap cetveline kaynak dengeleme probleminin nasıl tanıtılacağı çözülen problemler arasından seçilen 2 örnek problem üzerinde detaylı biçimde anlatılarak yöntemin tüm araştırmacılar tarafından uygulanabilmesi sağlanmıştır. Ayrıca geliştirilen yöntem çözüm süresini kısaltmak için C++ dilinde de kodlanmıştır. Test problemleri genetik algoritmayla çözülmüş, hesaplama süreleri ve sunduğu sonuçlar önerilen yöntemin çıktıları ile karşılaştırılmıştır. Çözüm süresi ve çözüm iyiliğinin karşılaştırılması sonucunda geliştirilen yöntemin kaynak dengeleme probleminin kesin çözümünde uygulanabilir olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışma kaynak dengeleme probleminin arama uzayını belirleyen bir yöntem geliştirerek literatüre katkı sağlamaktadır.Öğe Yer Kaplaması ve Betonarme Kalıbı İmalatlarının Atık Değerlemesi ve İnşaatının Yönetimi(2022) Bettemir, Önder Halis; Hakan, EnesYer kaplaması ve betonarme kalıbı imalatı sürecinde kullanılan malzemenin boyutu ile kaplanan yüzey boyutunun uyumsuz olması, mekânın düzgün geometrik şekilde olmaması, kolon, kapı eşiği, tesisat bacası, şaft boşluğu gibi yapısal ve mimari elemanların kaplanacak yüzeyde düzensizlik oluşturması yer kaplaması işinde malzeme zayiatına yol açar. İnşaat süreci sıkışık zaman ve yoğun stres altında yürütüldüğü için malzeme zayiatını en aza indirecek yerleştirme örüntüsü ve malzeme kesim stratejisi üzerinde uğraşılamaz. Bu durum rastlantısal olarak çok yüksek malzeme zayiatlarına ve işçilik gereksinimlerine yol açabilmektedir. Bu çalışmada betonarme kalıbı ve yer kaplama malzemesi imalatlarının mekânın geometrisi ve malzeme boyutları dikkate alınarak en az zayiatın hangi malzeme boyutu ve yerleştirme örüntüsü ile oluştuğunu hesaplayan bir yöntem geliştirilmiştir. Hipotetik bir inşaat projesi vaka çalışması olarak kullanılarak malzeme miktarı ve imalat için gereken kesme miktarı hesaplanmıştır. Geliştirilen yöntemle tanımlanan malzeme boyutları arasından en az malzeme zayiatı olacak şekilde karo ve kalıp boyutları ile yerleştirme örüntüsü tespit edilmiştir. Sistemin kullanılması ile zayiat ve işçilik miktarları azalacağı için yapım maliyetleri de düşecektir. Böylece yüklenicilerin daha verimli yapı tasarımı ile daha etkin bir maliyet kontrolü olan Kaizen Maliyetleme tekniğini uygulayabilmeleri mümkün olacaktır.Öğe Yüksek doğrulukta kaba inşaat kalemlerinin metrajını hesaplayan YBM tabanlı prototip yazılımın geliştirilmesi(2023) Ergen, Faruk; Bettemir, Önder HalisYapı Bilgi Modellemesi (YBM) kullanımı inşaat sektöründe önemli ölçüde yaygınlaşmıştır. Bununla birlikte küçük ve orta ölçekli yükleniciler YBM yazılımlarının getireceği maliyet ile YBM kullanımına adapte olabilmek için gerekli olan personel eğitimi ve iş alışkanlığı değişimi gereksiniminden dolayı YBM kullanımına uzak kalmaktadır. Bu çalışmada YBM yazılımlarının temel fonksiyonlarından olan 3 Boyutlu görselleştirme ve kaba inşaatın metraj hesaplama işlemlerini gerçekleştirebilen bir yazılım geliştirilmiştir. Python programlama dili ile uyumlu Tkinter Kütüphanesi, Python tabanlı Ursina 3B oyun motoru ve SQLite3 veri tabanı uygulaması kullanılarak insan müdahalesi olmadan beton, betonarme kalıbı ile kalıp iskelesi metrajlarını hesaplayıp 3B görselleştirebilen yazılım geliştirilmiştir. Geliştirilen yazılım çok fazla işleve sahip olmadığı için kullanımı kolay kullanıcı ara yüzlerine sahiptir. Bu sayede özel bir personel eğitimi gerektirmeden 2 Boyutlu çizimlere sadece kat yüksekliği gibi derinlik verilerinin girilmesi ile yapının 3 Boyutlu görselleştirmesi yapılabilmektedir. Buna ek olarak beton, betonarme kalıbı ve kalıp iskelesi metrajları da otomatik biçimde çıkarılmaktadır. Elle yapılan metraj hesabı ile karşılaştırıldığında kalıpta %0.04 oranında sapma olduğu tespit edilmiştir. Yapılan literatür taramasında Revit ile elde edilen metraj verilerinin daha fazla sapabildiği görülmüştür. Geliştirilen YBM yazılımını kullanacak küçük ölçekli yükleniciler daha hassas ve hızlı metraj hazırlayarak daha doğru biçimde maliyet analizi yapma imkânına sahip olacaklardır.
