Yazar "Bozkurt, Kenan" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Fuzûlî'de güzellik tasavvuru
    (İnönü Üniversitesi, 2016) Bozkurt, Kenan
    Günlük dilde zariflik ve şıklık anlamlarına gelecek şekilde kullanılan ve hoşlanma, beğenme duygusunu ifade eden "güzellik", felsefenin en eski inceleme konularından biridir. Güzeli arama felsefesi olarak tarif edilen "estetik"in de inceleme alanına giren bu kavram, estetiğin güzel sanatların felsefesi olarak anlam kazanmasıyla farklılık arz eder. Çünkü günlük hayatımızın da içinde olan "estetik" kelimesi felsefede özel bir araştırma alanının adıdır. Güzellik ise maddedeki terkipten başlayıp aşkın olan güzelliğe değin uzanan ve insanın görme eyleminin bir parçası olan bir kavramdır. Günümüzde her ne kadar güzellik, estetikle eşdeğer bir şekilde kullanılmışsa da İlkçağ Yunan filozoflarından, Ortaçağ Batı ve İslam filozoflarına değin güzellik, sanat felsefesinden farklı olarak ele alınmış ve güzellik, ilâhî olanın varlıktaki ışıması, ona ulaşmanın bir aracı olarak kabul edilmiştir. Bu yüzden Yeniçağa kadar güzellik kavramı Tanrı düşüncesinden bağımsız olarak ele alınmamıştır. Yunan filozoflarının estetiği algı, duyum anlamında ele alarak onu epistemolojik ve ontolojik bir bağlamda kullanmaları bu yüzdendir. Fuzûlî'nin sanat anlayışında güzelliği bu perspektiften ele alarak onu sadece varlığa ait içkin bir unsur olarak ele almamış; varoluşun gayesi, gizli hazine olan Allah'ın bilinme arzusu karşısında insana ve varlığa tecellî etmiş ilâhî bir sıfattır. Bu anlamda Fuzûlî'de güzellik sadece varlığa ait içkin bir nitelik olmayıp epistemolojik ve ontolojik boyuta sahip bir nitelik olarak karşımıza çıkmaktadır. Güzellik ve aşk arasındaki ilişkinin konu edindiği bu çalışma, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. "Güzellik (estetik) Problemine Genel Bir Bakış" başlıklı giriş kısmında güzellik kavramı ve bu kavramın bilimi olan estetiğin izahı yapılmış; güzelliğin neliğine cevap aranmıştır. "Güzellik ve Güzelliğin Kaynağına Dair Görüşlerin Tarihsel Süreci" başlıklı birinci bölümde güzelliğin tarihsel süreçte kazandığı anlamlar üzerinde durulmuştur. Antik Yunan filozoflarından başlanarak Ortaçağ Batı ve Doğu düşünürlerinin önde gelenlerinin güzellik hususundaki görüşleri ele alınarak güzellik kavramının felsefî temelleri irdelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü olan "Fuzûlî'nin Sanat Anlayışında Güzel ve Güzellik" başlıklı kısımda Fuzûlî'nin sanat ve güzellik anlayışı merkeze alınarak onun sanata anlayışında güzelliğin ifade ettiği anlam üzerinde durulmuştur. Bu amaçla bu bölüm, Fuzûlî'nin poetikasına, güzellik anlayışına, güzelliği karşılayan kavramlara, güzelliğin ifade aracı olan ve tüm Klasik şâirler tarafından ortak kullanılan mecaz dile, güzelliğin prototiplerine, şâirin ele aldığı güzellik türleri, güzelliği işleyiş tarzı ve bu güzelliğin temel özelliklerine ayrılmıştır. "Güzelliğin Özüne Giden Yol: Aşk" başlıklı ikinci bölümde ise sûfi epistemo-lojisinde aşkın bir boyut kazanan güzelliğin idrakini sağlayan ve aklî yaratılış anından itibaren bir yolcu olan, yolculuğunun her aşamasında bir değişimden/dönüşümden geçen ve Allah'ın sureti üzerine yaratılmış insanın, özüne ulaşabilmek için aşk yoluyla yeryüzü serüveni ve nefsin tezkiye edilmesi ile yeniden bu güzelliğin parçası olmak için ruhsal miracı işlenmiştir. Bu bölüm dokuz alt başlıktan oluşmakta olup aşkın tanımıyla başlanmıştır. Aşkın tanımı yapıldıktan sonra Fuzûlî'nin ele aldığı aşkın mahiyeti, türleri, Fuzûlî'nin aşkı ele alış tarzı, mutlak güzelliğe ulaşma yolunda aşkın sahip olduğu etki ve bu yolda aşk ile kulun manevî olgunlaşma süreci ele alınmıştır.