Yazar "Erzurum, Tuğba" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 4 / 4
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Kaynak Dengeleme Probleminin Arama Uzayını Paralel Programlama ile Tarayarak Kesin Çözümü(2021) Erzurum, Tuğba; Bettemir, Önder HalisKaynak dengeleme problemi (KDP) sezgisel, modern sezgisel ve matematiksel yöntemlerle çözülmektedir. Fakat belirtilen yöntemler özellikle büyük boyutlu problemler için kesin çözümü garanti edememektedir. Bu çalışmada KDP'nin aktiviteler arasındaki bağımlılık ilişkilerini ihlal etmeden ve proje süresinde uzamaya neden olmayacak şekilde bolluğu olan aktivitelerin ertelenmesi ile elde edilebilecek birbirinden farklı kaç iş programı oluşturulabileceği hesaplanmıştır. Arama uzayı olarak tanımlanan tüm uygulanabilir iş programlarının tamamının denenmesi ile garantili biçimde KDP'nin en iyi çözümü elde edilerek mevcut yöntemlerden farklı biçimde KDP'nin çözülmesi sağlanmıştır. Aktivite sayısı ile arama uzayı arasında seri bağlı aktiviteler için üstel bağıntı formülü türetilerek büyük projelerin tek işlemci ile çözümünün makul sürede gerçekleşemeyeceği belirlenmiştir. Problemin paralel programlama ile tüm işlemcilere eşit sayıda şebeke çözümü düşecek şekilde paylaştırılması sağlanmıştır. Bu çalışmada en büyüğü 36 aktiviteli olan 4 KDP arama uzayının tamamı taranıp makul sürede çözülerek geliştirilen yöntemin uygulanabilir olduğu kanıtlanmıştır. Bu yöntem ile daha küçük parçalara ayırmak sureti ile daha büyük kaynak dengeleme problemlerinin kesin çözümü elde edilebilecektir.Öğe Kaynak dengeleme probleminin optimum veya yakın optimum çözülmesi(İnönü Üniversitesi, 2019) Erzurum, Tuğbaİnşaat sektörünün doğası gereği her proje koşul ve kısıtlarıyla kendine özgüdür. Bu durum her projeye özgü çözümler ve planlamalar uygulamayı zorunlu kılmaktadır. Sektörün kompleks etkileşimleri bu zorunluluklar ile birleşince her projeye özgü yapım yönetim ve planlama uygulamaları ortaya çıkmaktadır. Planlama, ulaşılacak hedefleri belirleyen, bu hedeflerin kısıtlarını ve belirsizliklerini tanımlayan yönlendirme sürecidir. Projeleri doğru bir şekilde yönetmek için planlama gereklidir. Proje yönetim araçlarından biri kaynak dengelemedir. Kaynak çizelgelerinde gözlemlenen dalgalanmaların işin tamamlanmasında gecikme olmadan asgari düzeye indirilmesi kaynak dengeleme problemi (KDP) olarak adlandırılmaktadır. Kaynak dengeleme işleminin amacı, kaynak kullanım düzeyinin proje takvimi boyunca en az dalgalanmasını sağlamak, proje süresinin belirlenen ilk süreyi aşmayacak şekilde aktiviteleri programlayıp boşta kalan kaynak miktarını asgari düzeyde tutmaktır. Etkin bir kaynak kullanımı ile dalgalanmalar indirgenebilecek ve bu dalgalanmaların oluşturabileceği sorunlar önlenebilecektir. İnşaat işlerinde müteahhidin amacı mümkün olan en etkin programı hazırlamak ve mevcut kaynakların kullanım verimini maksimize etmektir. Projede kaynakların etkin kullanımını sağlamak, bir bilgisayar programı kullanmadıkça zaman alıcıdır. Hatta bazı durumlarda en uygun iş programını elde etmek müteahhitler için mümkün olamayabilir. Bu çalışmada küçük ve orta ölçekli projelerde en uygun iş programını tüm arama uzayını tarayarak elde eden bir Hesap Cetveli Uygulaması (HCU) geliştirilmiştir. Bu uygulama Ofis yazılımında, VBA (Visual Basic for Applications) programlama dili ile oluşturulmuştur. Literatürden derlenen 28 farklı hipotetik projenin ve 1 tane iki katlı gerçek projenin her birine özgü, optimum çözüme ulaşmak için VB modülü içerisine makro komut ve fonksiyon dizinleri oluşturulmuştur. Oluşturulan bu makro sayesinde önceden el ile arama uzayı hesabı yapılan projelerin arama uzayı hesabının sağlaması yapılmıştır. Ayrıca tüm erteleme seçeneklerini Minimum Moment ölçeği ile analiz ederek KDP'nin optimum sonucuna ulaştıracağı erteleme değerlerini ve bu projeleri çözmek için harcanan hesaplama sürelerini belirlemektedir. Bu çalışma sonucunda geliştirilen uygulama sayesinde küçük ve orta ölçekli projelerde kaynak dengeleme probleminin tam sonucunu makul hesaplama süresinde elde eden bir Hesap Cetveli uygulaması geliştirilmiştir. Küçük ve orta ölçekli müteahhitlerin uygulaması çok güç olan optimizasyon algoritmaları yerine tüm seçenekleri deneyerek çözüm yapan uygulamanın tüm müteahhitler tarafından uygulanabilmesi mümkündür. Bu sayede bütün yükleniciler için inşaatın tüm aşamalarında kaynakların mümkün olan en üst verimde kullanılması mümkün olacak ve inşaat maliyetlerinde kayda değer düşüşler sağlanabilecekÖğe Tüm Arama Uzayı Taranarak Kaynak Dengeleme Probleminin Optimum Çözülmesi(2022) Bettemir, Önder Halis; Erzurum, Tuğbaİnşaat süresi boyunca kaynak kullanımında gözlemlenen dalgalanmaların proje süresinde gecikme olmadan asgari düzeye indirilmesi kaynak dengeleme problemi olarak tanımlanır. Bu problem basit kurallar içeren sezgisel, sistematik fakat rassal biçimde arama uzayını tarayan üst-sezgisel ve analitik yöntemlerle çözülmektedir. Ancak aktivite sayısının artması ile arama uzayı çok büyüyen kaynak dengeleme probleminin çözümünde oluşan sorunlara karşı belirtilen yöntemler yetersiz kalmaktadır. Bu çalışmada, aktiviteler arasındaki kısıtlar ihlal edilmeden kritik olmayan aktivitelerin ertelenmesi ile kaç farklı şekilde uygulanabilir çözüm elde edilebileceği hesaplanarak kaynak dengeleme probleminin arama uzayının büyüklüğü belirlenmiştir. Belirlenen arama uzayının tamamı taranarak uygulanabilir en iyi çözüm garantili biçimde elde edilmiştir. Kaynak dağılımının uygunluğu minimum moment ölçeği ile incelenmiştir. Yöntemin uygulanabilmesi için bir hesap tablosu uygulaması oluşturularak Visual Basic programlama dilinde makro yazılmıştır. Literatürden derlenen 27 kaynak dengeleme probleminin geliştirilen yöntemle optimum çözümü elde edilmiştir. Hesap cetveline kaynak dengeleme probleminin nasıl tanıtılacağı çözülen problemler arasından seçilen 2 örnek problem üzerinde detaylı biçimde anlatılarak yöntemin tüm araştırmacılar tarafından uygulanabilmesi sağlanmıştır. Ayrıca geliştirilen yöntem çözüm süresini kısaltmak için C++ dilinde de kodlanmıştır. Test problemleri genetik algoritmayla çözülmüş, hesaplama süreleri ve sunduğu sonuçlar önerilen yöntemin çıktıları ile karşılaştırılmıştır. Çözüm süresi ve çözüm iyiliğinin karşılaştırılması sonucunda geliştirilen yöntemin kaynak dengeleme probleminin kesin çözümünde uygulanabilir olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışma kaynak dengeleme probleminin arama uzayını belirleyen bir yöntem geliştirerek literatüre katkı sağlamaktadır.Öğe Yapıların çevresel etkilerinin değerlendirilmesi için çok kriterli karar destek sistemi geliştirilmesi(İnönü Üniversitesi, 2024) Erzurum, Tuğba; Bettemı?r, Önder Halı?sÇevresel problemler günümüzün en önemli sorunlarından biridir. İnşaat sektörü artan konut taleplerini karşılarken doğanın ekolojik dengesine zarar vermektedir. Yapıların kullanım aşamasının yanı sıra yapı malzemelerinin üretim ve kurulum aşaması da çevreye zarar vermektedir. Bu çalışmanın odaklarından ilki yapıların maliyet ve çevresel kriter değerlerini etkileyen anahtar ön tasarım yaşam döngüsü dönemi ve çevresel kriterin belirlenmesidir. Diğer odak ise yapılarda gömülü ve operasyonel etkiler arasındaki ilişliyi ve yapı kabuğunu değiştirerek bir yapının toplam çevresel etkilerindeki potansiyel azalmanın gömülü ve operasyonel etkiler arasındaki dengesini araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada yapıların çevresel etkilerinin değerlendirilmesi için 7 çevre kriterinden ve 1 maliyet kriterinden oluşan çok kriterli karar destek sistemi geliştirilmiştir. Karar destek sistemi yapının çevresel etkilerini en az revizyonla iyileştiren bir çerçeve sistem sunmaktadır. Hesaplanan çevresel etki göstergeleri: küresel ısınma, asidifikasyon, ötrofikasyon, ozon incelmesi, fotokimyasal oksidasyon, fosil olmayan kaynak kullanım potansiyeli ve fosil kaynak kullanım potansiyelidir. Belirtilen amaç doğrultusunda, yapım projelerinin metraj verilerini yapım tarifleri ile eşleştirerek çevresel performans göstergelerini ve inşaat maliyetini hesaplayan bir sistem geliştirilmiştir. Geliştirilen çerçeve sistem sayesinde yapının maliyet ve çevresel performans göstergelerini en çok etkileyen iş kalemleri belirlenerek ve ilgili iş kalemlerine daha düşük çevresel etkiye sahip alternatifler oluşturularak yapının tasarımı güncellenip yapı yeniden analiz edilir. Değişen tasarımın yapının ısıtma enerjisi tüketimi üzerindeki etkisi belirlenerek yapının üretim, kurulum ve kullanım dönemlerindeki çevresel etkilerinin değişimi hesaplanmıştır. Ayrıca yapı kabuğunu oluşturan yapı malzemelerindeki değişimin yaşam döngüsü üzerindeki etkisi de araştırılmıştır. Aynı yapı malzemesi için farklı değerlere ve coğrafi geçerliliğe sahip EPD belgeleri bulunmaktadır. Çevresel etkinin ölçülmesinde yaşam döngüsü analizi ile hazırlanan EPD belgeleri kullanılmış ve EPD belgelerindeki veriler ICE verileri ile karşılaştırılmıştır. Farklı veri kaynaklarının etkisini hesaplamak için yapı malzemelerine farklı kaynaklardan temin edilen EPD belgeleri ile Monte Carlo analizi yapılmış ve sonuçların değişkenlik sınırları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar EPD belgeleri arasında ortalama %10 sapma olduğunu göstermektedir. Yaşam döngüsü analizi hesap sonuçları, geliştirilen çok kriterli karar destek algoritmasının uygulanmasıyla elde edilen yeni yapı tasarımlarının her bir hesap kriterinde iyileşme sağladığını göstermektedir. Önerilen çok kriterli karar destek sistemi ön tasarım aşamasında planlanan bir yapının her bir hesap kriteri için maliyet ve çevresel etkilerinin dikkate değer bir iyileşme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Yapıların kullanım aşamasında malzemelerin tekrarlı kullanımlarının hesap kriterlerini birim alan için %13-41 arasında artırdığı belirlenmiştir. Analiz edilen yapılarda ön tasarım aşamasında yapıların çevresel etkisini en fazla azaltan kriterler Maliyet ve AP kriterlerini azaltmak için yeniden tasarlanmış yapılardan elde edilmiştir. Bu kriterler malzemeden kaynaklanan çevresel etkileri azaltsa da yapının kullanım dönemindeki ısıtma enerjisinde negatif bir etkiye yol açmıştır. Bunun dışında yapı kabuğunda iyileşme için yapılan yatırımlar birinci derece-gün bölgesinden dördüncü bölgeye doğru daha yüksek net bugünkü değerler sunmuştur. Yalıtım iyileşmesinde en yüksek etki duvar elamanındaki iyileşmeden elde edilmiştir. Yapının kabuğundaki iyileşmenin operasyonel karbondaki azalmaya etkisi birinci bölgeden dördüncü bölgeye gidildikçe arttığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada sunulan veri tabanı, yöntem ve yapılan analizler gelecekte bu alanda yapılacak araştırmalar için bir örnek teşkil edebilecek potansiyel taşımaktadır. Çalışma, yapıların çevresel etkilerini azaltmak için tasarım aşamasında çok kriterli optimizasyon süreci önererek bütüncül bir iyileşmenin elde edilmesini sağlayarak literatüre önemli bir katkı sunmaktadır.
