Yazar "Tekdal, Danyal" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 5 / 5
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe OSMANLI MODERNLEŞME DÖNEMİNDE BİR TAŞRA OKULU: MALATYA ERKEK RÜŞDİYESİ (1870-1899)(2020) Tekdal, DanyalOsmanlı Devleti’nin genelinde olduğu gibi Malatya’da da geleneksel eğitim kurumları olan sıbyân okulları ve medreseler uzun yıllar faaliyetlerini sürdürmüştür. Tanzimatla birlikte sancakta modern eğitim kurumları da açılmıştır. Bu kurumlardan birisi de 1870’de hayırseverlerin girişimiyle açılan Malatya Erkek Rüşdiyesi’dir. Yapılan öğretmen atamsıyla eğitime başlanan bu okulda, öğrenciler için eğitim materyalleri, İstanbul’daki Maârif Nezâreti Kütüphanesi’nden tedarik edilmiştir. Okul binasının da bulunduğu çarşıda meydana gelen yangına kadar ödenek temininde pek sıkıntı çekilmeyen okulda, bu olaydan sonraki yıllarda maaşları ödemekte bile sıkıntılar yaşanmıştır. Okul binası, 1889 yılındaki büyük çarşı yangınından sonra kullanılamayacak hale gelmiş ve okul, Gazi Sinan Paşa Camisi yakınındaki ibtidâi binasına taşınmıştır. Sancaktaki eğitim-öğretimin dönüşümüyle, büyük oranda memur olarak istihdam edilen bu okul mezunlarıyla, kamuya yerelden tayin oranı artış kaydetmiştir. 29 yıllık hizmet süresinden sonra 1899 yılında Malatya Erkek Rüşdiyesi, öğretmenleri ile birlikte Malatya Mülkî İdâdîsi’ne dönüştürülerek kapatılmıştır.Öğe OSMANLI SON DÖNEMİNDE KAZA İDARE YAPISI VE İDARECİLERİ: AKÇADAĞ KAZASI ÖRNEĞİ (1870-1920)(2022) Tekdal, DanyalTanzimat dönemi Osmanlı taşra reformlarını somut olarak görebilmenin en iyi yolu, uygulama alanlarına ve uygulayıcılarına bakmaktır. 1871’den sonra büyük oranda şekillenen vilayet, sancak, kaza ve nahiye düzeyindeki idarî teşkilat ve bunların başındaki mülkî amirlerle yürütülen bu sürecin başarı düzeyini belirleyen önemli etkenlerden birisi de hiç şüphesiz taşra idarecileridir. Buradan hareketle, 1870-1920 yılları arasında Malatya sancağına bağlı olan Akçadağ kazası özelinde devletin reformlarının yansımaları izlenebilmektedir. Elli yıllık periyotta meydana gelen idarî gelişmelere paralel olarak Akçadağ kazasında merkezden atanan otuz beş kaymakam görev yapmıştır. Vilayet ve sancak düzeyinde olduğu üzere, kaza idaresinde de sıklıkla yaşanan görevden ayrılma ve göreve başlamalar doğal olarak idarî istikrarsızlığı da beraberinde getirmiştir. Bunun bir sebebi kaymakamların idarî yönden ortaya koyduğu zafiyetler ve şahsi sorunlar iken öteki sebebi yereldeki vatandaşlarca iletilen şikâyetlerin sebep olduğu soruşturmalardır. Kaymakamlara idarî yönden kaza idare meclisi ile birlikte nâib, mal müdürü, tahrirat kâtibi, nüfus memuru, sandık emini ve telgraf memuru gibi diğer görevliler eşlik etmişlerdir. Kaymakamların idarî açıdan verdikleri kararlarda, yetişme tarzları ve idarî tecrübeleri büyük öneme haizdir. Bundan dolayı önceki görevleri, doğum tarihleri, eğitim durumları, atama ve yer değiştirme usulleri ile emeklilik, maaş, soruşturma ve ceza gibi gelişmeleri birçok açıdan detayları ile birlikte ele alınmıştır. Dönemin sonunda konumunu koruyan Akçadağ, Malatya’nın bir kazası olarak Cumhuriyet’e intikal etmiştir. Bu statüsünü günümüzde de devam ettirmektedir.Öğe OSMANLI TAŞRASINDA GÖREVLİ MEMURLARIN DURUMUNA DAİR BİR ÖRNEK: SİCİLL-İ AHVÅL KAYITLARI IŞIĞINDA MALATYA DOĞUMLU MEMURLAR(2020) Tekdal, DanyalÖz: Osmanlı Devleti, Tanzimat Dönemi’nde birçok alanda olduğu gibi bürokratik alanda da değişime sahne olmuştur. Değişimin bir ayağını memur yetiştiren okulların açılması oluştururken diğer ayağı memur istihdamı ile ilgili hususlar olmuştur. Osmanlı Devleti merkez teşkilatında görevli memurların sayısındaki artışa paralel olarak zamanla taşra teşkilatları da geniş bir memur kadrosunu barındırır olmuştur. Bürokratik sınıfın taşradaki gelişimini tespit edebilmenin en somut yolu ise buradaki kurumlarda görevli memur sınıfının incelenmesidir. Memurların özlük bilgileri ile ilgili oldukça zengin içeriğe sahip olan sicill-i ahvâl kayıtlarının muhteviyatı, ulaşılmak istenen bilgiler açısından doyurucu niteliktedir. Bundan dolayı geleneksel bir Osmanlı sancağı hüviyetinde bulunan Malatya’daki memur sınıfı, 1879 tarihinde Dâhiliye Nezareti bünyesinde oluşturulan Sicill-i Ahvâl Komisyonu’nca tutulan Sicill-i Ahvâl Defterleri’ndeki kayıtlar ışığında incelenmiştir. Çalışmadaki veriler, kayıtların sunduğu 50.000’den fazla memur içerisindeki Malatya doğumlu olan 137 memur hakkındaki bilgiler ile sınırlandırılmıştır. Bu çalışmada, memurların yaptıkları görevler, göreve başlama ve ayrılış tarihleri, haklarındaki soruşturmalar ve sonuçları, doğum yerleri ve tarihi, babaları ile ilgili bilgiler, memurluğa geçiş süreçleri, okudukları okullar, maaş durumları, konuştukları diller, aldıkları taltif ve rütbeler ile gayrimüslim ise mensubu olduğu millete dair bilgilere ulaşılması hedeflenmiştir. Belgeler ışığında söz konusu bilgilere erişilerek birçok açıdan detaylı bir analiz yapılmış ve bazı çıkarımlara ulaşılmıştır. Malatya düzleminde yapılan bu çalışma ile Osmanlı Devleti taşrasındaki memurlar hakkında sosyal statü, mesleki yeterlilik ve tercih edilebilirlik, maaş doyumu, soruşturma süreçleri ve sonucu ile ilgili uygulamalar gibi birçok konuda genel bir tespite gidilmiştir.Öğe OSMANLIDA MODERN TAŞRA OKULLARINA ÖĞRENME ORTAMI VE EĞİTİMCİLER BAĞLAMINDA BAKIŞ (Arapgir Erkek Rüşdiyesi Örneği 1869-1913)(2021) Tekdal, DanyalOsmanlı Devleti’nin genelinde olduğu gibi Arapgir’de de geleneksel eğitim kurumları olan sıbyân okulları ve medreseler, uzun yıllar faaliyetlerini sürdürmüştür. Tanzimatla birlikte kazada modern eğitim kurumları da açılmıştır. Bu kapsamda, 1869-1870 öğretim yılında kazada ortaokul düzeyinde açılan okulların en önemlisi Arapgir Erkek Rüşdiyesi’dir. Okuldaki öğrenciler için kitap, küre ve haritalar ise İstanbul’daki MaârifNezâreti Kütüphanesi’nden tedarik edilmiştir. Okuldaki görevlilere aylık belli bir maaş ödenmiştir. Zamanla okul, önemli bir mezun sayısına ulaşmıştır. Mezunlara kazada memur olma olanağı sunulmuştur. Bu gelişme, okula olan ilginin artmasına ve dolayısıyla okulun daha nitelikli bir düzeye gelmesine imkân sağlamıştır. Meydana gelen gelişmenin bir diğer sonucu ise, okul açılmadan önce dışardan kazaya yapılan memur tayinlerinin aksine yerelden tayinin artış kaydetmesidir. Böylece Arapgir’de kamu hizmeti istikrarlı yani sürdürülebilir bir mahiyet kazanmıştır. 44 yıllık faaliyetinden sonra okul, 6 Ekim 1913 tarihli Tedrisât- ı İbtidâiye Kânun-ı Muvakkat düzenlemesi gereği ibtidâiye dönüştürülmüştür.Öğe Osmanlı Son Döneminde Bir Sancak Hapishanesinden Yansımalar: Birçok Yönüyle Malatya Merkez Hapishanesi(2022) Tekdal, DanyalOsmanlı Devleti’nin genelinde olduğu üzere Malatya’da da 1850-1860 yılları arasında hapishane olarak kullanılmak üzere bir yapı tahsis edilmiştir. Burada görev yapmak üzere jandarma, gardiyan, kâtip ve müdür gibi görevliler kısa sürede tayin edilerek hapishanenin işlerliği sağlanmıştır. Hapishane, hükümet konağının yakınında, kerpiçten tek katlı, alt döşemeleri büyük oranda çürümüş, rutubetli, havasız ve ışıksız dört koğuştan oluşan bir yapıdır. Buranın kötü fiziksel koşulları dolayısıyla sıklıkla tamir görmesi gerekmiştir. Bu da çare olmayınca yeni bir hapishanenin inşası noktasında dönemin sonuna kadar yerelden talepler gelişmiştir. Ekonomik nedenlerden ötürü bu girişimler büyük oranda olumsuzlukla neticelenmiştir. Yaşanılan deprem, hastalık ve izdiham dolayısıyla başka yerlere taşınması söz konusu olmuş ise de netice alınamamıştır. Osmanlı Devleti’nin çıkardığı aflar ve hapishane reformlarına rağmen hapishane koşullarında ve mahpus sayısında önemli bir değişik meydana gelmemiştir. Kapasite üstü mahpus sayısı nedeniyle izdihamlar ve ekonomik sıkıntılar hapishanede eksik olmamıştır. Burada kalan mahpus sayısı 150 ile 500 arasında değişmesine karşın kapasite bu rakamları karşılamaktan uzak kalmıştır. Söz konusu koşullarda ve kapasitede yarım asrı geçen bir sürenin sonunda Cumhuriyet’e bu haliyle intikal etmiştir.
