Yazar "Uzan, Serhat" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Türkiye'de bölgesel gelişmişlik farkının giderilmesinde vergi teşviklerinin rolü
    (İnönü Üniversitesi, 2019) Uzan, Serhat
    Ülkelerde bölgeler arasında ekonomik, sosyal, kültürel ve altyapı olarak gelişmişlik seviyeleri birbirinden farlılık gösterebilmektedir. Bu seviye farklılıkları, gelişmiş ülkelere göre gelişmekte olan ülkelerde daha açık bir şekilde görülmektedir. Bölgeler arası gelişmişlik farkının son yıllarda bu derece ön plana çıkmasının temel sebebi, aynı bölge içinde olan kentler hatta aynı kentin farklı mahallelerinde ve semtlerinde bile görülebilmesidir. Avrupa'da sanayi devriminin başlaması, ülkeler arasında I. Dünya Savaşının yaşanması ve ardından Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kurulmasından sonra ülkemizde bölgeler arasındaki gelişmişlik farkı, açık bir şekilde görülmüştür. Ülkemiz için büyük bir sorun olan bu farklılıkları gidermek için özellikle 1960'lı yıllardan sonra Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından önemli çalışmalar yürütülmüştür. Sosyo-ekonomik anlamda günümüze kadar yürütülen bu çalışmaların temelini Beş Yıllık Kalkınma Planları (BYKP) oluşturmuştur. Bu kalkınma planları dâhilinde bölgesel birçok proje(DAP, GAP, DOKAP, KÖY…) gerçekleştirilmiştir. Beş Yıllık Kalkınma Planlarının 1963 yılından itibaren başlamasıyla 1967 yılında çıkartılan 933 sayılı Kalkınma Planının Uygulanması Esasına Dair Kanun ile bölgesel teşvik sisteminin temelleri atılmasına rağmen 2009 yılında sisteme geçilmiştir. Bu sistemle iller, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey 2 bölgeleri, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak 4 gruba ayrılmıştır. Bu sistemin etkinliğinin zamanla azalması ve bölgelerarası gelişmişlik farklarının değişmesi sebebiyle 2012 yılında ülkemizin bölgesel kalkınma amaçlı vergisel teşviklerinde önemli değişiklikler yapılmış ve Resmi Gazete 'de yayınlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile teşvik sistemi yenilenmiştir. Böylece gelişmişlik farklarının azaltılması konusunda yatırımlarda devlet yetkisi artırılmıştır. İller, bu son kanunla bölgesel teşvik uygulamaları ile 6 bölgeye ayrılmıştır. Sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyelerine göre belirlenen bu bölgelere vergisel teşvik imkânları sunulmuştur. Yapılan köklü vergisel teşvik değişiklikleri ile vergisel Yatırım Teşvik Belgeleri (YTB) aracılığıyla yerli ve yabancı yatırım tutarları ayrıca istihdam sayıları üzerinde etkili olmuştur. Ancak gelişmişlik farkının fazla olduğu bölgelerde ekonomik hareketliliği canlandırmak için yapılan bu çalışmalar, uygulanan bölgesel kalkınma politikaları ve özellikle vergisel teşvik uygulamaları, bölgelerde istenilen düzeyde etki yaratamamıştır. Bölgesel gelişmişlik farklılıklarını giderici etkin maliye politikaların uygulanması için devlet desteğinin yanında sağlıklı işleyen bölgesel politikaların geliştirilmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Bölgesel Kalkınma, Teşvikler, Vergi Teşvikleri, Bölgesel Gelişmişlik Farkı