Yazar "Zengin, Murat" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 8 / 8
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe MELİKÜ’L-EŞREF ÂLÂEDDİN KÜÇÜK ALİ DÖNEMİ MEMLÛK TÜRK DEVLETİ TARİHİ (6 AĞUSTOS 1341-10 OCAK 1342)(Turkish Studies (Elektronik), 2018) Zengin, MuratÖz: Melikü’n-nâsır Muhammed b. Kalavûn döneminde Memlûk Türk Devleti, siyâsî, idârî, askerî ve iktisâdî yönlerden en başarılı olduğu dönemlerinden birini yaşamıştır. Devlet içerisinde etkin olan emirlerin otoritesini büyük ölçüde kırmayı başaran sultan, merkezî bir devlet sistemi kurmayı başarmıştı. Melikü’n-nâsır, başta Kahire olmak üzere Memlûk ülkesinin büyük bir bölümünde oldukça sevilen bir lider idi. Merkezî bir yönetim şekli tesis etmek amacıyla oluşturduğu Nâsırîye emirleri grubu, onun ölümünden kısa süre sonra devlete müdahalede gecikmediler. Halkın tepkisinden çekinen bu emirler, onun vasiyetine uygun olarak yerine oğlu Ebî Bekr’i geçirseler de kısa süre sonra onu tahttan indirdiler. Melikü’l-eşref Âlâeddin Küçük Ali, kardeşi Ebî Bekr’in hallinden hemen sonra Emir Kavsûn tarafından yeni sultan ilan edildi. Tahta çıktığında henüz sekiz yaşında olan Âlâeddin Küçük, yaklaşık beş ay süren saltanatı boyunca Nâib-i saltana makamında bulunan Emir Kavsûn ve Nâsırîye’nin diğer emirlerinin tahakkümü altında kaldı. Emir Kavsûn, memlûk olarak yetişmeyen tüccâr kökenli bir devlet adamı idi. Sultan Âlâeddin Küçük’ün Nâib-i saltanası sıfatıyla devlet işlerine müdahale etmesi, Nâsırîye’nin önde gelen diğer emirlerini rahatsız etmiş ve bu nedenle bu emirler arasında bir otorite çatışması doğmuştur. Bu çatışma, Emir Kavsûn’un hapsedilmesi ve Sultan Âlâeddin Küçük’ün tahtan indirilmesiyle sonuçlanmıştır. Makalemizde, çoğunlukla Nâsırîye emirleri arasındaki otorite çatışmasına sahne olan Sultan Âlâeddin Küçük Ali dönemi Memlûk Türk Devleti tarihi ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.Öğe MELİKÜ’L-KÂMİL SEYFEDDİN ŞÂBÂN DÖNEMİ MEMLÛK TÜRK DEVLETİ TARİHİ (4 AĞUSTOS 1345-21 EYLÜL 1346)(Türkiyat Mecmuası, 2018) Zengin, MuratÖz: Melikü’n-nâsır Muhammed b. Kalavûn’un ölümünden sonra Memlûk Türk Devleti tarihinde sürekli taht değişikliklerinin olduğu bir dönem yaşanmıştır. Melikü’n-nâsır Muhammed’in oğullarının iktidarda olduğu bu istikrarsız dönem, genel olarak bürokrasinin yönetim üzerinde hâkimiyet kurma mücadelesine karşı sultanların merkezî otoriteyi sağlama çabasının tarihi olarak tebarüz etmiştir. Melikü’l-kâmil Seyfeddin Şâbân, selefi ve öz kardeşi Melikü’s-sâlih İsmâil’in vasiyeti üzerine başta kayınpederi Argûn el-Âlâî olmak üzere diğer emirlerin ittifakıyla tahta geçmiştir. Nüfûz sahibi emirlerin otoritesini kırma hususunda selefi İsmâil’in politikasını takip ederek bazı emirleri tasfiye etmeyi başarmıştır. Sultan Şâbân yaklaşık bir yıl süren saltanatı döneminde protestolar, kuraklık, asayiş gibi problemlerle karşı karşıya kalsa da bu problemleri çözmeyi bir şekilde başarmıştır. Dönemin kaynaklarında Melikü’n-nâsır Muhammed’in saltanat icrâ etmiş oğulları arasında zevk ve eğlenceye en düşkünü olarak tavsif edilen Sultan Şâbân, devlet işlerini ihmâl ettiği, kaynakları müsrifçe kullandığı gibi gerekçelerle tahttan indirilerek öldürülmüştür. Melikü’l-kâmil Şâbân dönemini ayrıntılı olarak ele alan herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Makalemizde, Sultan Şâbân biyografisi özelinde Memlûk Türk Devleti tarihinin bir dönemi ele alınmıştır.Öğe Melikü’l-Mansûr Ebî Bekr b. Muhammed Dönemi Memlûk Türk Devleti Tarihi (Elli Dokuz Günlük Saltanat)(History Studies, 2018) Zengin, MuratÖz: Memlûk Türk Devleti sultanı Melikü’n-nâsır Muhammed b. Kalavun’un ölümünden sonra oğulları Ebî Bekr, Küçük, Ahmed, İsmail, Şâbân, Hacı, Hasan ve Sâlih sırayla saltanat icrâ etmişlerdir. 1341-1361 yılları arası süren bu dönem, Bahrî Memlûkleri’nin 1382’de yönetimi kaybetmeleriyle sonuçlanan sürecin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Bahrî Memlûklerinin görece inkıraz süreci olarak da adlandırabileceğimiz bu döneminde Melikü’n-nâsır Muhammed’in tahta çıkan sekiz oğlundan İsmâil hariç diğerleri emirler tarafından öldürülmek suretiyle ortadan kaldırılmışlardır. Devlet-bürokrasi çatışmasının zirve yaptığı bu dönemde, sultanlar merkezî otoriteyi tesis etmeye çalışırken emirler devletin geleneksek yönetim anlayışı olan monarşik sistemde ısrar etmişlerdir. Melikü’n-nâsır Muhammed’in vasiyeti üzerine saltanat makamına geçen ilk oğlu olan Ebî Bekr, genel olarak babasının politikalarına bağlı kalmış ve bu uğurda önce tahtını ardında da hayatını kaybetmiştir. Makalemizde, Bahrî Memlûklerinin inkıraz sürecinin başlangıcı olarak gördüğümüz bu ilk döneminde tahta çıkan Ebî Bekr ve onun başta Emir Kavsûn olmak üzere diğer emirlerle olan mücadelesi dönemin kaynakları ışığında değerlendirilmiştir.Öğe MELİKÜ’L?MUZAFFER ZEYNEDDİN HACCÎ DÖNEMİNDE MEMLÜKLER(2018) Zengin, MuratÖz: Memlük Türk Devleti, Melikü’n?nâsır Muhammed b. Kalavûn’un vefatından sonra taht değişikliklerinin oldukça fazla görüldüğü istikrarsız bir döneme girmiştir. Sultan Muhammed, merkezî otoriteyi tesis etme anlamına sert bir iç politika benimsemiş ve bunun sonuçlarını kısa sürede almıştı. Fakat ölümünden sonra yerine geçen oğulları döneminde, bu otorite kaybolmuş ve emirler devlet işlerine müdahale ederek istikrarsız bir sürecin ortaya çıkmasına neden olmuşlardır. Melikü’l?muzaffer Zeyneddin Haccî, Yelboğa el? Yahyâvî başta olmak üzere diğer muktedir emirlerin desteğiyle tahta geçtiği için, saltanatının ilk dönemlerinde bu emirlerin etkisi altında kalmıştır. Fakat kısa süre sonra babası Melikü’n?nâsır Muhammed’in politikasını benimsemiş, devlet içerisinde etkin olan emirleri peyderpey ortadan kaldırarak merkezî otoriteyi tesis etmeye çalışmış ve bu uğurda hayatını kaybetmiştir. Sultan Haccî dönemi Memlük Türk Devleti tarihini doğrudan ele alan herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Makalemizde, sultan ile emirler arasındaki otorite mücadelesi şeklinde geçen Memlük Türk Devleti Tarihinin bir dönemi tüm yönleriyle ele alınmaya çalışılmıştır.Öğe MELİKÜ’N-NÂSIR ŞİHÂBUDDİN AHMED VE MELİKÜ’S-SÂLİH İSMÂİL DÖNEMLERİNDE MEMLÛK TÜRK DEVLETİ: İKİ KARDEŞ TEK DEVLET (19 MART 1342-4 AĞUSTOS 1345)(2018) Zengin, MuratÖz: Melikü’n-nâsır Muhammed’in vefatından sonra Memlûk Türk Devleti’nde Nâsır’ın oğulları dönemi (1341-1361) olarak bilinen dönem yaşanmıştır. Bu dönemde, sultanın oğulları ile bürokratlar arasında mühim sonuçlar doğuracak iktidar mücadeleleri görüldü. Sultanın vefatından sonra tahta geçen iki oğlu Ebî Bekr ve Âlâeddin Küçük, Nâsırîye ümerâsı olarak bilinen etkin zümre tarafından tahttan indirildiler. Bu emirler, sultanın büyük oğlu olup Kerek’te ikâmet eden Şihâbuddin Ahmed’i Âlâeddin Küçük’e tercih ederek tahta çıkardılar. Şihâbuddin Ahmed, radikal bir karar alarak devlet merkezini Kahire’den Kerek’e taşımak istedi. Kahire’yi terk ile Kerek’e yerleşmesinden bir süre sonra ümerânın ileri gelenlerince tahttan azledildi ve yerine diğer kardeşi Melikü’s-sâlih İsmâil geçirildi. İsmâil, saltanatının büyük bir bölümünü Kerek’te isyan halinde olan kardeşi Ahmed’i tedip ile geçirdi. Yaklaşık üç yıl süren Kerek kuşatmaları neticesinde devlet ciddî bir ekonomik kayba uğradı. Memlûk Türk Devleti’nin iki kardeş arasındaki tahta kavgasına dayanan bu dönemini doğrudan ele alan herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Makalemizde, Şihâbuddin Ahmed ve Melikü’s-sâlih İsmâil dönemleri Memlûk Türk tarihi ayrıntılı olarak ele alınmıştır.Öğe Memlûklu Devlet Adamı Emir Çekem ve İsyanları(2019) Zengin, MuratÖz: Bahrî Memlûkleri döneminin ilk sultanı Berkûk’un memlûklerinden olan Emir Çekem, Ferecdöneminde Kahire ve Dımaşk emirleri arasındaki rekabetten istifade ederek nüfuz kazanmıştır.Devletin ikinci merkezi durumunda olan Bilâd-ı Şam’ın (Suriye) Timur tarafından işgal edilmesiylebölgede ciddi sorunlar ortaya çıkmıştır. Timurlu kuvvetlerinin bölgeden çekilmesinden sonra bölgeyeniden Memlûklu hâkimiyetine girdiyse de burada görev yapan Memlûklü devlet adamlarındanbazıları, Sultan Ferec’in tecrübesizliğinden de istifade ederek merkez Kahire’ye karşı isyanetmişlerdir. Bu devlet adamlarından biri olan Emir Çekem, üç kez isyan etmiştir. Halep niyâbetigörevini yürüttüğü sırada çıkardığı ilk isyanında Kahire’yi kuşattıysa da başarısız olarak çekilmekzorunda kalmıştır. İkinci isyanı Sultan Ferec tarafından bastırılmıştır. Çekem’in üçüncü isyanı,Memlûklu tarihinde görülen diğer isyanlardan farklı olarak bir istiklâl mücadelesine dönüşmüştür.Devlet tahtını elde etmek yerine Halep merkezli yeni bir siyasî teşekkül oluşturma düşüncesiyleharekete geçen Çekem, kısa süreliğine de olsa Gazze’den Elbistan’a kadar olan geniş sahadaistiklâlini ilân etmiştir. Melikü’l-Âdil Ebû’l-Fütûh Seyfeddin Çekem adıyla kendisini sultan ilânetmiş, kurduğu bu yeni teşekkülün sınırlarını genişletmek amacıyla Diyarbakır’ı ele geçirmeyeçalışmış ve burada Akkoyunlu Beyi Kara Yülük Osman ile giriştiği mücadelede hayatınıkaybetmiştir. Makalemizde, Emir Çekem’in hayatı ve isyanları hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir.Öğe Sultan hasan dönemi memlûk türk devleti tarihi: genel bir değerlendirme(İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015) Zengin, MuratMemlûk Türk Devleti, el-Melikü’n-Nâsır Muhammed’in 1341’de ölümünden sonra çok sık yaşanan taht değişiklikleriyle istikrar kaybına uğramıştır. Nâsır Muhammed’in küçük yaştaki çocuklarının belli ümerâ grupları tarafından iktidara getirilmeleri ve bu gruplar arasındaki çatışmalar neticesinde iktidardan alınmaları, Kalavun Hanedanı döneminde tesis edilen siyâsî, askerî, iktisadî ve kültürel istikrarı tehdit etmiştir. el-Melikü’n-Nâsır Muhammed b. Kalavun’un tahta çıkan son oğlu olan Sultan Hasan, babası döneminde elde edilen istikrarı tekrar tesis ettiği gibi devleti belli alanlarda ileriye götürmüştür. Bu nedenle de dönemin tarihçileri tarafından-diğer kardeşlerinden ayrı olarak- birçok yönden babası Nâsır Muhammed’e benzetilmiştir. 1347-1351 ve 1354-1361 yılları arasında olmak üzere iki kez tahta çıkan Sultan Hasan, devlet içerisinde aldığı ekonomik tedbirler ve mimarî-kültürel faaliyetleriyle temayüz etmiştir. Anahtar Kelimeler: Sultan Hasan, Kültürel Gelişim, Mencek, Şeyhûn, KahireÖğe SULTAN SELÂHADDİN SÂLİH DÖNEMİNDE MEMLÜKLER(2019) Zengin, MuratÖz: Memlük Türk Devleti’nin Melikü’n-nâsır Muhammed’in ölümünden sonraki yirmi yılı, siyasi karışıklıkların sık yaşandığı dönem olarak bilinmektedir. Sultanlar ile emirler arasındaki otorite çekişmesinden kaynaklanan bu karışık dönemde, Melikü’n-nâsır Muhammed’in sekiz oğlu tahta çıkmıştır. Melikü’n-nâsır Muhammed’in saltanat icra eden sekiz oğlundan birisi olan Sâlih, dönemin etkin emirleri tarafından 1351’de kardeşi Hasan yerine tahta çıkarılmıştır. Hamle şansı, büyük ölçüde boşalmış bir hazine ile devleti devraldığı için zayıf olmuştur. Üç yıllık saltanatı döneminde fiyat artışları başta olmak üzere Bayboğa Arus ve Araplar tarafından çıkarılan isyanlarla uğraşmak zorunda kalan sultan her iki isyanı bastırmayı başarsa da bazı nüfuzlu emirlerin gücünü kırmak istediğinden tahttan indirilmiştir. Makalemizde, Sultan Sâlih dönemi Memlük Türk Devleti’nin siyasi, askeri, idari ve sosyal tarihi ele alınmıştır.
