Ergenlerde iyi oluşun yordayıcısı olarak yaşamda anlam, minnettarlık ve affedicilik

Abstract

The main purpose of research is to explain the predictor impact of the existance of meaning in life, searching for meaning in life, gratitude and forgiveness on well-being of adolescents. Various individual, familial and environmental variables were also dealt with in the research. It was investigated whether well-being in adolescents varied with gender, school type, class level, academic achievement status, parent togetherness status, parents'educational level, parental income, number of siblings, occupational objective, school satisfaction and school choice status significantly. Conducted research was designed by quantitative approach. The study population was comprised of high school students in 2016-2017 academic year in the centre of Malatya. Proportionate Stratified Sampling Method was used to determine the research sample. Nine Anatolian High Schools, Nine Vocational and Technical Anatolian High Schools and a Science High School took place in the research sample and the research sample that 1800 students from these schools participated in was comprised. Forgiveness scale was applied to 428 students and Gratitude scale was applied to 165 students to also carry out confirmatory factor analysis of measurement tool that will be used in the research. Well-being scale (EPOCH) developed by Kern and others, high school form adapted by Demirbaş Çelik and İşmen Gazioğlu of the meaning in life scale developed by Steger, Frazier, Oishi and Kaler, Gratitude scale developed by McCullough, Emmas and Tsang, Forgiveness scale developed by Berry, Worthington, O'Connor, Parrott and Wade and Personal Information Form were used in the research. Confirmatory Factor Analysis was carried out to determine suitability of Gratitude and Forgiveness scales for adolescents. Depending on data acquired from scales of this research, average and Pearson Correlation Coefficient for descriptive analysis, Multiple Linear Regression Analysis from predictor techniques, T-Test for comparing two groups and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) for comparing more groups were used. Research result indicated that there was a significant relation between well-being and its sub-dimensions (engagement, perseverance, optimism, connectedness and happiness) and the existence of meaning in life, searching meaning in life, gratitude and forgiveness positively and these independent variables predicted approximate 32 per cent of well-being of adolescents. It is found that well-being of adolescents differed in terms of class level, academic achievement level, education status of father, parental income, the number of siblings, occupational objective, school satisfaction and school choice status variables but it did not differ in terms of gender, school type, parent togetherness status and education status of mother variables. Research results were discussed in the direction of literature, suggestions for psychological counselor and guidance teachers, parents and researchers were offered.

Araştırmanın temel amacı yaşamda anlamın varlığı, yaşamda anlam arayışı, minnettarlık ve affediciliğin ergenlerin iyi oluşları üzerindeki yordayıcı etkisini açıklamaktır. Araştırmada çeşitli kişisel, ailevi ve çevresel değişkenler de ele alınmıştır. Ergenlerde iyi oluşun cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, akademik başarı durumu, anne baba birliktelik durumu, anne-baba eğitim durumu, gelir düzeyi, kardeş sayısı, mesleki hedef, okul memnuniyeti ve okul tercih durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Yapılan araştırma nicel yaklaşım doğrultusunda tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini 2016-2017 eğitim ve öğretim yılı Malatya merkez ilçe sınırları içindeki resmi lise öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini belirlemek için tabakalı örnekleme yönteminin orantılı seçimi kullanılmıştır. Araştırma örnekleminde dokuz Anadolu, dokuz Mesleki ve Teknik Anadolu ile bir Fen Lisesi türünde okul yer almıştır ve bu okullarda bulunan 1800 öğrencinin katıldığı araştırma örneklemi oluşturulmuştur. Ayrıca araştırmada kullanılacak ölçme araçlarının doğrulayıcı faktör analizini gerçekleştirmek için 428 öğrenciye Affedicilik Ölçeği, 165 öğrenciye ise Minnettarlık Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada İyi Oluş Ölçeği (EPOCH), Yaşamda Anlam Ölçeği Lise Formu, Minnettarlık Ölçeği, Affedicilik Ölçeği ile kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Minnettarlık ve Affedicilik ölçeklerinin ergen bireylere uygunluğunu belirlemek için doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada kullanılan ölçeklerden elde edilen verilere bağlı olarak betimsel analiz için ortalama ve Pearson korelasyon katsayısı; yordayıcı tekniklerden çoklu doğrusal regresyon analizi, iki grubun karşılaştırılmasında t-testi, daha fazla grubun karşılaştırılmasında ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda iyi oluş ve alt boyutları (bağlılık, kararlılık, iyimserlik, ilişkililik ve mutluluk) ile yaşamda anlamın varlığı, yaşamda anlam arayışı, minnettarlık ve affedicilik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ve bu bağımsız değişkenlerin ergenlerde iyi oluşun yaklaşık %32'sini yordadığı tespit edilmiştir. Ergenlerde iyi oluşun sınıf düzeyi, akademik başarı durumu, baba eğitim durumu, gelir düzeyi, kardeş sayısı, mesleki hedef, okul memnuniyeti ve okul tercih durumu değişkenleri açısından anlamlı farklılık gösterdiği ama cinsiyet, okul türü, anne baba birliktelik durumu ve anne eğitim durumu değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlar alanyazın doğrultusunda tartışılmış, psikolojik danışman ve rehber öğretmenlere, ebeveynlere ve araştırmacılara yönelik öneriler oluşturulmuştur.