İmam Mâtürîdî'ye göre insan hürriyeti bağlamında kötülük problemi

Abstract

Tezimizin amacı insan iradesinin sınırlılıkları ve Allah'ın kula müdahalesi hakkında bilgi edinmektir. İnsan tarihin her döneminde sorunlarla baş başa kalmış ve kötülükleri sorgulama ihtiyacı duymuştur. Allah'ın insanlara verdiği irade kötülüğü işlemeye de kadir midir? Bu sorunun cevabını genelde kelâm ekolleri açısından özelde ise Mâtürîdî'nin görüşleri açısından incelemeye çalıştık. Giriş bölümünde kötülük probleminin tarihi arka planını ve kötülük ile ilgili kavramları incelemeye çalıştık. Kavramları incelerken diğer bölümlerde de bizlere yardımcı olacak kavramları da göz ardı etmedik. Çalışmamızın birinci bölümünde kötülük problemine genel olarak bakış açılarını işledik. Konuları işlerken sadece Mâtürîdî değil diğer kelâm ekollerinin ve filozofların görüşlerine yer vermeye çalıştık. Birinci bölümde daha çok insanın müdahalesinin söz konusu olmayan kötülük çeşitlerini incelemeye gayret ettik. Depremler, seller vb. güncel konuları ele alarak meselenin güncel boyutlarını inceledik. Çalışmamızın ikinci bölümünde daha çok Mâtürîdî'nin fikirlerini işlemeye gayret ettik. İnsan-kötülük ilişkisi dememizin sebebi insanın kötülüğü işlemedeki rolünü açıklığa kavuşturmak içindi. İnsan iradesinin ve kudretinin kötülük ile ilişkisi yine insanın gücünün sınırları açısından ele alındı. İnsanın bu dünyada çektiği acıların ahiret alemine katkısı da işlenmeye gayret edildi. Çalışmamızın bir diğer konusu da kötülüğün sonuçlarıydı. Kötülüğü işlemenin bir ahiret bir de dünyaya bakan tarafı incelendi Anahtar Kelimeler: İyilik, Kötülük, Hikmet, İrade, Kelâm, Fiil ve Kesb.

The aim of our thesis is limitedness of human willpower and to get information about Allah's intervention to servant (human being). The human has been faced with problems and in need of questioning their willpower throughout history. Is the willpower that Allah bestowed upon human beings able to do evil as well? We tried to study and analyse the answer to this question mostly in terms of schools of word and especially from Mâtürîdî's point of view. In the introductory chapter, we tried to study the historical flow of evil and concepts in relation to the evil. While studying the concepts, we didn't ignore the other concepts that will help us in other chapters, too. In the first part of our study, we generally dealt wit points of view to evil problems. While we handle the subjets, we tried to include not only Mâtürîdî's views, but also philosophers' views and schools of word. In the first chapter, we mostly strove to study evil types which are beside the point of human intervention. Another aim of treating such current issues as earthquake, flooding etc. Is to make the study gain actuality. In the second part of our study, we strove to deal with mostly Mâtürîdî's ideas. The reason why we stated the relationship of human-evil was to enlighten the role of human in doing evil. The relationship of human willpower to evil and their ability to evil will again show the limits of human power. The contribution of the grief human being suffers in this world to the eternity has been handled as well. Another subject of our study was the results of the evil. Doing evil has been studied in terms of both the word and the eternity. Key Words: Goodness, evil, aphorism, willpower, word, action and influence.