Türkiye'de kırsal dönüşümü mekânsallaştırmak: Muğla ili Bozbük ve Kazıklı köylerinde turizm ekseninde mekânın tüketimi, köylülük ve geçim kaynakları

Abstract

Türkiye'nin neoliberal politikalara eklemlenme süreci 1980 sonrası dönemde başlasa da, bu süreç 2004 yılı sonrasında sağlanan politik istikrarla hız kazanmıştır. Uluslararası kuruluşların etkisiyle, ulusal serbest piyasanın yeniden yapılandırılmasının, uluslararası piyasaya uyumla gerçekleşebileceği öngörülmüştür. Söz konusu bu sürecin, kırsala ve küçük köylüye yönelik yansımaları, üretim teşvik fonlarının önce kapsamının daraltılarak, daha sonraki süreçlerde tamamen kaldırılarak tarımsal üretimde ticarileşmenin gerçekleşmesi şeklindedir. Bu koşullar, köylünün kendini yeniden üretim araçlarına, piyasa dışından erişim imkânının kalmamasını neden olmuştur. Bu durum neoliberalizm dolayısıyla piyasa alanının genişlemesiyle ilişkili olduğu kadar, sadece 1980 sonrasına özgü bir durum değildir. Ancak geçmişten günümüze her kapitalist genişleme aşaması köylülerin zararına olacak şekilde kendisine özgü bir piyasa alanı yaratmıştır. Yaşanmakta olan kırsal dönüşüm sürecinde Türkiye'de küçük köylünün geleceğine ilişkin üç seçenek ön görmek mümkündür. Birincisi küçük köylünün, Chayanov perspektifinde, "kendi emeğini sömürerek" tarımsal üretim için piyasa girdilerini azaltması, ikincisi Özuğurlu perspektifinde, 21. Yüzyılda küçük köylünün, piyasa ilişkilerine eklemlenme dolayısıyla "sermaye kapanına" sıkışmasıdır. Üçüncüsü ise Türkiye'de artmakta olan eğilime uyum sağlayarak, turizm gibi tarım dışı sektörlerde emek piyasasına dâhil olarak tarımsal üretim için ihtiyaç duyduğu nakit ihtiyacını bu yolla karşılamasıdır. Bu eksende araştırmamızda Türkiye'de küçük köylünün, turizm ekseninde emek piyasasına dâhil olma sürecindeki mikro politiğini incelemek amacıyla kırsal geçim yapısı kullanılmaktadır. Kırsal geçim yapısı küçük köylünün mikro politiğini anlamlandırmada kullanılırken King'in belirttiği gibi mekân ve geçim arasında karşılıklı ilişkiye dikkat çekilmesine özen gösterilmiştir. Araştırmacıların genel olarak odaklandığı mekânın üretimiyle geçim kaynaklarının üretimi arasında nasıl bir ilişki vardır sorusu, araştırmamız kapsamında fazla gündeme getirilmeyen turizm ekseninde mekânın tüketimiyle, geçim kaynaklarının tüketimi arasında nasıl bir ilişki vardır sorunsalını türetmiştir. Anahtar Kelimeler: Turizm, Mekân, Mekânın Tüketimi, Köylülük, Kırsal Geçim Kaynakları

Turkey's process of integration to the neo-liberal policies, begun in the period after 1980, has gained speed provided with political stability after 2004. Under the influence of international organizations, reconstruction of the national market has foreseen to be realized in accordance with the international market. In other words, the reflections of this process to rural and small holders are the realization of commercialization in agricultural production by reducing the scope of production incentive funds first and then abolishing them completely in later processes. These conditions have caused that peasants have no longer access to the means of reproduction themselves from outside of the market. This is not specific case only after 1980 in, although it is related to the expansion of the market area due to neoliberalism. However, from past to day, every stage of capitalist expansion has created its own unique market space to the detriment of the peasants. In the rural transformation process taking place in Turkey foresees three possible options for the future of small peasants. The first is that the small holders, in the perspective of Chayanov, "reduce their market penetration" by exploiting their own labor force, secondly, in the perspective of Özuğurlu, the small holders in the 21st Century are trapped in "capital trap" by being attached to market relations. Third, increasing the cash needs for agricultural production in Turkey through the labor market, via non-agricultural sectors such as tourism. In this exploratory study, rural livelihood structure is used to examine the micro-politics of small peasants in Turkey during the process of inclusion in the labor market on the axis of tourism. While the rural livelihood structure is used to make sense of the micro politics of the small peasants, as King noted, attention was paid to drawing attention to the interrelationship between space and livelihood. Problematic of what is the relationship between the production of the space that the researchers generally focus on and the reproduction of the livelihoods? However our research problematic is that whether there is a relationship between the consumption of the space and the consumption of the livelihoods on the context of tourism within the scope of our research. Key Words: Tourism, Space, Consumption of Space, Peasantry, Rural Livelihoods