Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı ve düzeylerini etkileyen bazı değişkenler

Abstract

Bu araştırmada, önce yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan öğrencilerin bazı ortak değişkenlere göre özsaygı düzeyi karşılaştırılmış; daha sonra da yetiştirme yurdunda kalan öğrencilerin özsaygı düzeyi üzerinde etkili olabilecek bazı kişisel niteliklerin etkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklerini, 1990- 1991 öğretim yılında Malatya İl Merkezindeki Sümer, Yeşiltepe, Hacı Ahmet Akıncı, Kız Meslek, Şehit Kemal Özalper Endüstri Meslek, II. Endüstri Meslek, İmam-Hatip Liseleri ile Kız ve Erkek Sağlık Meslek Liselerinin orta ve lise kısımlarına devam eden ve yetiştirme yurdunda kalan 132 öğrenci ile anılan okullarda ve sınıflarda ailesi yanında kalan 132 ortaokul ve lise öğrencisi olmak üzere toplam 264 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada öğrencilerin özsaygı düzeyi "Özsaygı Envanteri" ile yetiştirme yurdunda kalan öğrencilerin kişisel niteliklerine ilişkin bilgiler ise "Öğrenci Kişisel Bilgi Formu" ile elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel analizlerinde "Tek- Yönlü Varyans Analizi" tekniği ile "t-Testi" kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar şöyle özetlenebilir : l.0. Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı düzeyi bazı ortak değişkenlere göre ele alındığında : 1.1. Yetiştirme yurdunda kalan öğrencilerin özsaygı düzeyi ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı düzeyinden daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. 1.2. Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması ya da azalması üzerinde, cinsiyetin önemli bir etkisinin 101 olmadığı ortaya çıkmıştır. 1.3. Ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması ya da azalması üzerinde öğrenim görülen sınıf düzeyinin önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. Yetiştirme yurdunda kalan ve orta 1., 2. ve 3. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin özsaygı düzeyi, lise 1., 2. ve 3. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin özsaygı düzeyinden daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. 2.0. Yetiştirme yurdunda kalan öğrencilerin özsaygı düzeyi korunmaya muhtaç durumuna ve yurt yaşamına ilişkin bazı kişisel niteliklere göre ele alındığında : 2.1. Yetiştirme yurduna geliş yaşının öğrencilerin özsaygı düzeyinin artaması veya azalması üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. 2.2. Yetiştirme yurduna geliş nedeninin öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması veya azalması üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. 2.3. Yetiştirme yurdunda kalma süresinin öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması veya azalması üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. 2.4. Yetiştirme yurduna geldikten sonra ailelerini ya da aile bireylerini görme sıklığının öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması ya da azalması üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkımştır. 2.5. Yetiştirme yurdunda algılanan personel tutumunun öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması ya da azalaması üzerinde önemli etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. 2.6. Yetiştirme yurdundaki arkadaşlık ilişkilerinden menun olup olmamanın öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması veya azalması üzerinden önemli etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. 2.7. Yetiştirme yurdunda kalan öğrencilerin gelecek beklentilerinin öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması veya azalması üzerinde önemli bir etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Gelecek beklentileri için "iyimserim" diyen öğrencilerin özsaygı düzeyi, bu beklentiler için " karamsarım" diyen öğrencilerin özsaygı T.C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU DOKÜMANTASYON MERKEZÎ 102 düzeyinden daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. 2.8. Yetiştirme yurdunda kalan ve herhangi bir okula devam eden öğrencilerin okuldaki algılanan akademik başarı durumunun öğrencilerin özsaygı düzeyinin artması veya azalması üzerinde önemli bir etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Başarı düzeyleri için "iyi" ve "orta" diyen öğrencilerin özsaygı düzeyi, "zayıf diyen öğrencilerin özsaygı düzeyinden daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, yetiştirme yurdunda kalan öğrencilerin yurt ortamından kaynaklanan ve psikolojik hizmetler gerektiren bir takım eksikliklerinin olduğunu ortaya koymaktadır.