Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmelerin bazı değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada,toplumun temeli olarak nitelendirilen aile'yi oluşturan bireylerin aile yapılarına ilişkin ortak algıları, anne, baba, çocuk ve aileye ait değişkenler açısından ele alınarak incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, Malatya î l Merkezinde bulunan Atatürk Ortaokulu, Hasan Varol Ortaokulu ve Milli Eğitim Vakıf Ortaokullarına 1992-1993 öğretim yılında devam eden 350 öğrenci ile, onların anne ve babaları olmak üzere topiam 1050 kişilik bir grup oluşturmaktadır. Araştırmada anne, baba ve çocukların kendi ailelerine ilişkin değerlendirmeleri, GÜLERCE (1990) tarafından geliş¬ tirilen "Aile Yapısını değerlendirme Aracı (AYDA) ile, anne, baba, çocuk ve aileye ilişkin bilgiler ise "Kişisel Bilgi Formu" kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel analiz¬ lerinde "Tek Yönlü Varyans Analizi" tekniği ile "t-Testi" kul lanıimiştır. Araştırmadan elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: J 1.0. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri anneye ait değişkenlere göre incelendiğinde; 1.1. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, annenin yaşına göre anlamlı 170 düzeyde fark göstermektedir. Elde edilen bulgulara göre, çok genç annelere sahip aileler ve yaşlı annelere sahip aileler; orta yastaki annelere sahip ailelerden daha olumsuz bir aile algısına sahiptir. 1.2. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin değerlendirmeleri, annenin öğrenim düzeyine göre anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Elde edilen bulguya göre, eğitim düzeyi yüksek annelere sahip aileler ; eğicim düzeyi düşük annelere sahip ailelerden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. 1.3. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin değerlendirmeleri, annenin bir iste çalışıp çalış¬ mamasına göre anlamlı düzeyde fark göstermemektedir. 1.4. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin değerlendirmeleri, annenin doğduğu yerleşim birimine göre anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Kasabada ve kentte doğan annelerin bulunduğu aileler,anneleri köyde doğan aile¬ lerden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. 1.5. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, annenin yaşamının çoğunu geçirdiği yerleşim birimlerine göre anlamlı düzeyde bir fark göstermemektedir. 2.0. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına iliş¬ kin ortak değerlendirmeleri babaya ait değişkenler açısından incelendiğinde; 2.1. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına 171 ilişkin ortak değerlendirmeleri, babanın yağına göre anlamlı düzeyde fark göstermemektedir. 2.2. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, babanın öğrenim düzeyine göre anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Elde edilen sonuca göre eğitim düzeyi yüksek babalara sahip aileler, eğitim düzeyi düşük babalara sahip ailelerden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. 2.3. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin değerlendirmeleri, babanın doğduğu yerleşim birimine göre anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Elde edilen bulgulara göre, kentte doğan babaların bulunduğu aileler, köy doğumlu babaların bulunduğu ailelerden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. 2.4. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin değerlendirmeleri, babanın yaşamının çoğunu geçir¬ diği yerleşim birimine göre anlamlı düzeyde fark gösterme¬ mektedir. 3.0. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, çocuğa ait değişkenler açısından incelendiğinde; 3.1. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, çocuğun cinsiyetine göre anlamlı düzeyde fark göstermemektedir. 3.2. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, çocuğun sınıf düzeyine göre 172 anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Birinci sınıf öğrenci lerinin aileleri, üçüncü sınıf öğrencilerinin ailelerinden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. 3.3. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, çocuğun devam ettiği okula göre anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Hasan Varol Ortaokulu' na devam eden öğrencilerin aileleri, Atatürk ve Milli Eğitim Vakıf Ortaokul ul lar ına devam eden öğrencilerin ailelerinden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. Milli Eğitim Vakıf Ortaokuluna devam eden öğrencilerin aileleri» Atatürk ve Hasan Varol Ortaokullarına devam eden öğrencilerin ailelerinden daha olumsuz bir aile algısına sahiptir. 3.4. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, ailenin büyüklüğüne (aile deki çocuk sayısı) göre anlamlı düzeyde fark göstermektedir. Elde edilen bulgulara göre az çocuklu aileler, çok çocuklu ailelerden daha olumlu bir aile algısına sahiptir. 3.5. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, çocuğun kardeşler arasın daki sırasına göre anlamlı düzeyde fark göstermemektedir. 3.6. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, ailenin biçimine göre anlamlı düzeyde fark göstermemektedir. 3.7. Anne, baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin ortak değerlendirmeleri, çocuğun ailesinin gelir düzeyini algılayış durumuna göre anlamlı düzeyde fark lÜliB&Jâİa.'.a^u i.ı.^i..-..A 173 göstermektedir. Gelir düzeyi, çocukları tarafından çok iyi ve iyi olarak algılanan aileler; gelir düzeyi, çocukları tarafından orta olarak algılanan ailelerden daha olumlu bir aile algısına sahiptir.