Bankaların fon sağlama ve kullandırma yollarındaki değişmeler: 2007 – 2017 dönemi için bir değerlendirme

Abstract

Finansal sistem içerisinde bankacılık sektörünün yeri ve önemi büyüktür. Bankalar, tasarruf edilmiş fonları sistem içerisine çekerek, fonların miktar ve vade dönüşümünü sağlarlar. Böylece, taraflar arasındaki fon aktarımının daha kolay ve hızlı bir biçimde gerçekleşmesine imkân sağlarlar. Bunun yanı sıra bankalar, kaydi para yaratma, para politikasının etkinliğini artırma gibi önemli fonksiyonları yerine getirirler. Bu çalışma, 2007-2017 döneminde bankaların fon kaynak ve kullandırma yollarında ortaya çıkan değişme ve gelişmeleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsama çalışmamız, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, genel olarak bankacılık faaliyetleri, bankaların sınıflandırılması, bankacılığın dünyada ve Türkiye'deki gelişimi ve bankacılık riskleri ele alınmıştır. İkinci bölümde, Türk bankacılık sisteminde fon kaynakları ve fon kullanım alanları ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Nihayet üçüncü bölümde, 2007-2017 dönemi için, bankacılık sisteminin finansal tablolarında özetlenen veriler değerlendirmeye tabi tutulmuştur. İlgili dönemde, bankaların başlıca fon kaynağı olan mevduat önemini korumuştur. Bununla beraber, mevduat dışı kaynaklarda çeşitlenme ve artış ortaya çıktığı görülmüştür. Ayrıca, döviz kurlarında gerçekleşen sürekli artışa paralel olarak, bankaların yabancı para cinsinden mevduatlarında artış meydan gelmiştir. Ancak, bu paralelliğin yabancı para cinsinden kredilere yansımadığı da tespit edilmiştir. Yine aynı dönemde, bankaların öz kaynaklarının toplam kaynaklar içindeki payında azalma tespit edilmiştir.

The banking sector has a great place and importance in the financial system. Banks provide the amount and maturity conversion of the funds by attracting the saved funds into the system. Thus, they enable the transfer of funds between the parties more easily and quickly. In addition, banks perform important functions such as registering money and increasing the effectiveness of monetary policy. This study aims to evaluate the changes and developments in banks' funding and disbursement paths in 2007-2017 period. This coverage, the study consists of three parts. In the first part, general banking activities, the classification of banks, banking development in the world and in Turkey and banking risks were discussed. In the second part, the funding sources and fund usage areas of the Turkish banking system are explained in detal. Finally, in the third part, the data summarized in the financial statements of the banking system for the period 2007-2017 are evaluated. In the relevant period, deposits, which are the main funding source of banks, remained important. However, diversification and increase in non-deposit resources has been observed. In addition, parallel to the continuous increase in exchange rates, foreign currency deposits of banks increased. But, it was also found that this parallelism was not reflected in foreign currency loans. In the same period, it was determined that, the share of banks' equity in total liabilities decreased.