Özne-nesne ilişkisi bağlamında psikodinamik yaklaşımların imgelem yoluyla gerçeküstü resimsel anlamlandırmaları

Abstract

Varoluşundan itibaren doğadaki nesne oluşumunu gözlemleyen insanoğlu, tahlil ettiği nesneye özgün anlamlar kazandırır ve bu anlamları karşılaştırarak sorgular. Birey, kendine dair ne varsa, öznelleşme evresine geçmesiyle birlikte dış dünya üzerinde kendisi dışındaki her şeyi nesne olarak algılar. Yaşamı boyunca özne, doğayı şekillendirme, yeni nesneler yaratma gayreti içindedir. O, nesneler dünyasından yola çıkarak doğadaki nesneleri içsel dünyasının imgesi ve fantazyası haline getirir. Böylece yaratım sürecine giren "sanatçı özne", dış dünya nesnelerini zihinsel kurmacasına çekerek, nesneye getirdiği anlam ve yorumlamalar sayesinde özgün bir kişilik kazanır. Bu, onu diğer öznelerden farklı kılsa da özünü bulma, kendini keşfetme arayışı var olduğu sürece devam eder. Nesne algısı, özneden özneye farklılık gösterdiği gibi yaşanılan zamana, duruma ve mekâna göre de değişiklik arz edebilir. Öznenin hayatı boyunca dış dünyayla olan hukukunda, kurduğu ilişkilerinde, aldığı kararlarda, tercih ettiği nesnelerde olduğu gibi bir sanatçının eserinde kullandığı nesne ilişkilendirmeleri ve ifade ediş yöntemi de bilinçaltı güçler, içgüdüsel dürtüler ve zihinsel kurmacalar tarafından yönetilir. Bu anlamda Freudyen bakış açısı ile psikodinamik yapının çalışmaya dâhil edilmesi, sanatçının sanat eserinde kullandığı imgelerin ardındaki dinamik güçlerin incelenmesinde yol göstermiştir. Tezin ilk bölümünde genel anlamda bir giriş yapılmış, ikinci bölümde "Psikodinamik Yaklaşımlar" ve "Özne-Nesne İlişkileri" konu olarak ele alınmış, üçüncü bölümde dış dünyanın sanata yansıması teması işlenmiş, dördüncü bölümde sanat ile psikolojik tedavi yöntemi üzerinde durulmuş, beşinci bölümde ise, tez kapsamında ele alınan uygulama çalışmaları ve çözümlemelerine yer verilmiştir. Bu süreçte, dördü eskiz olmak üzere toplam 14 adet uygulama çalışması yapılmıştır. Bu çalışmalarda, özne-nesne ilişkisine dair dış dünya gerçekliğinin içsel dünya gerçekliğine olan etkisi konu alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Özne-Nesne İlişkisi, Psikodinamik Yaklaşım, Bilinçaltı, Yaratma Süreci, İmgelem.

Human beings who observe the formation of objects in nature since their existence, give special meaning to objects which they encounter and question them by comparing this meanings. The individual perceives everything in the World outside of itself as objects with the transition to the phase of subjectification. Throughout life the subject is in an effort to shape nature and create new objects. Starting from the World of objects, it makes objects in nature the image and the fantasy of its in herself. "artist subject" who enters into creation process by this way gains a peculiar individuality by taking outside objects into its mental fiction, and by giving them unique meanings and explications. This process continues as long as there is a struggle self-discovery, eventhough by means of this process the subject alienates itself from other subjects. The object perception may vary from subject to subject as well as the time, situation, andplace of thesubject. The objectrelations and expression technique that an artist uses in itswork - as well as the subject's relationship with the outside World, its decisions and objects it chooses – are governed by the subconscious forces, instictual drives and mental fictions. Inthisperspective, theinclusion of the psychodynamic structure with the Freudian perspective has shown a way to examine the dynamic forces behind the images that the artist used in his work of art. In the first part of the thesis, an introduction was made in general, in the second part, Psychodynamic Approaches and Subject-Object Relations were discussed as the subject. In the third chapter, the theme of the external world was reflected in the art, in the fourth chapter, the psychological treatment method with art was emphasized. In the scope of this study, the application studies and analyzes are discussed. Keywords: Subject-Object Relation, Psychodynamic Approach, Subconscious, Creation Process, İmagination.