Murat Gülsoy öykülerinin postmodernizm açısından incelenmesi

Abstract

Öykü, romana göre hacim olarak daha kısa metinlerdir. Modern öykü örnekleri verilmeden önce Türk edebiyatında öykü türüne benzeyen halk hikâyeleri, mesnevi gibi metin türleri yer almıştır. Modern anlamda ilk Türk hikâyeleri yazılırken bu ürünlerden etkilenmeler açıkça fark edilebilmektedir. Hikâye türü, ilk örneklerinin verilmesinden bu yana birtakım değişimler yaşamakta ve bu değişim hikâyenin yapı unsurlarını etkilemektedir. Klasik dönemde öykülerde daha rasyonel, neden-sonuç ilişkisi içerisinde aktarılan kişi, zaman, mekân gibi yapı unsurları bulunurken, modernizm etkisiyle bu gerçekçi yaklaşım terk edilmeye başlandı. Daha sonrasında etkili olmaya başlayan postmodern anlayışla öykünün yapı unsurlarında önemli kırılmalar gerçekleşti. Modern metinlerde değerli olan özne terk edildi; zaman, mekân gibi diğer unsurlar nesnel gerçekliğinden koparılıp belirsiz, ölçülemeyen, saptanamayan bir hal aldı. Okuyucuya sunulan hazır kurgular, yerini; başkahramanların olmadığı, zamanın akışkanlaşıp fantastikleştiği, ayrıntılı tasvir edilmeyen sıradan yerlerin de mekân olarak kullanıldığı, okuyucunun metne çekildiği ve başka sanatçıların eserlerinin yeniden işlendiği anlatılara bıraktı. Çalışmanın amacı, postmodernizmin Murat Gülsoy öykülerinde ne tür yansımaları olduğunu tespit etmektir. Türk edebiyatında öykü türünde postmodern yansımaları görebildiğimiz yazarlardan biri olan Murat Gülsoy, başka yazarların eser ve üsluplarını anlatılarına taşımakta; eserlerinde okuyucusunu oyuna davet eden, onu şaşırtan farklı kurgu teknikleri ortaya koymaktadır. Çalışmada, postmodernizm ile ilgili teorik bilgiler aktarıldıktan sonra Murat Gülsoy'un hayatı, sanatı ve eserleri üzerinde duruldu. Daha sonra, birçok öyküsünde postmodernizmin izlerini görebildiğimiz Gülsoy'un metinlerinde, yapı unsurları dikkate alınarak mukayeseli bir inceleme yapıldı. İnceleme yapılırken, yapı unsurlarındaki temel anlayışın daha net görülebilmesi açısından öykülerden örnek metinlere bolca yer verildi. Böylece Murat Gülsoy'un Türk öykücülüğündeki konumu veöykülerindeki postmodern izlekler tespit edilmeye çalışıldı. Anahtar Sözcükler: Modernizm, Postmodernizm, Türk edebiyatı, Öykü, Murat Gülsoy

The story is a shorter text than a novel in terms of body. Before giving examples of modern stories, there were folk stories in Turkish literature similar to story type and text types such as mesnevi. While the first Turkish stories were being written in the modern sense, the effects of these products can be clearly recognized. The story type has undergone a number of changes since the first examples were given and this change affects the structure elements of the story. In the classical period, while there were the elements of the structure, such as person, time, and place transferred in the rational, cause-effect relationship in the stories, this realistic approach started to be abandoned with the effect of modernism. With the postmodern approach, which started to be effective later, there occurred significant breakups in the elements of the story.In the modern texts, the precious subject was abandoned; other elements, such as time and space, were torn from their objective reality and became indeterminate, unmeasurable, and undetectable.Ready fictionspresented to the reader gave place to the narratives where the protagonists were absent, the time was fluidized and became fantastic, the ordinary places that were not described in detail were used as space, the reader was drawn to the text and the works of other artists were reworked. The aim of the study is to determine what kind of reflections of postmodernism exist in Murat Gülsoy's stories. Murat Gülsoy, one of the writers on whichwe can see postmodern reflections in story type in Turkish literature, carries the works and styles of other writers to his narratives; he presents different fiction techniques that invite the reader to the game and surprise him in his works. In this study, the life, art and works of Murat Gülsoy were discussed after the theoretical knowledge about postmodernism was given. Afterwards, in Gülsoy's texts, in which we can see the traces of postmodernism in many stories, a comparative review was carried out by considering the elements of the structure. In the course of the study, plenty of sample texts from the stories were included in order to make the basic understanding of the structural elements more visible. Thus, the role of Murat Gülsoy in Turkish story-writing and the postmodern patterns in his stories were tried to be determined. Key Words: Modernism, Postmodernism, Turkish literature, story, Murat Gülsoy