Akademik personelin işkoliklik ve narsistik kişilik özellikleri arasındaki ilişki: İnönü Üniversitesi'nde bir araştırma

Abstract

Çalışanların zihinsel olarak işi düşünmesi ve davranışsal olarak aşırı çalışması şeklinde ifade edebileceğimiz işkoliklik son yıllarda yönetim ve organizasyon alanında dikkat çeken kavramlardan biri haline gelmiştir. Modern çalışma hayatının sahip olduğu koşulların ve çalışanların şahsın ortaya çıkabilecek bazı faktörler sonucunda çalışanların işkoliklik davranışları sergiledikleri görülmektedir. İşyerinde belli çalışan davranışlarının ortaya çıkışında kişisel özelliklerin bir etkisi bulunmaktadır. Narsisizm; başkalarını değersiz görme, kendilerini başkalarından üstün görme, kendi çıkarını gözetme, kibirli olma, büyüklenmeci ve şişirilmiş benlik görüşü barındırma eğilimi olarak tanımlanmaktadır. Narsisizmin çalışma hayatında işkoliklik davranışı ile ilişkisinin ortaya konulması, ilgili ana bilim dalına literatür açısından bir katkı sunulması bu çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, akademisyenlerin işkoliklik ile narsistik kişilik özelliklerinin birbirleriyle olan ilişkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, işkoliklik ve narsistik kişilik özelliklerinin bazı sosyo-demografik niteliklere göre anlamlı bir farklılık olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın anakütlesi, İnönü Üniversitesi fakülte ve yüksekokullarında görev yapan 1442 akademik personelden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi 388 akademisyenden meydana gelmektedir. Araştırmada veriler, akademisyenlerin sosyo-demografik niteliklerine ilişkin sorular, Hollanda İş Bağımlılığı Ölçeği Türkçe Formu (Dutch Work Addiction Scale-DUWAS-TR) ve Narsistik Kişilik Envanteri (NKE) ölçeği kullanılarak anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiş olup, örnekleme yöntemi olarak kolayda örnekleme metodu tercih edilmiştir. Verilerin istatistiki değerlendirmesinde Açıklayıcı Faktör Analizleri (AFA), Cronbach Alfa güvenirlik analizi, bağımsız gruplarda t testi, ANOVA ve Tukey HSD testleri kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre, 35 yaş ve altında olan akademisyenlerin diğer yaş gruplarına göre daha fazla "aşırı çalıştıkları", kompulsif çalışmanın erkeklerde kadınlara göre daha fazla olduğu ve bekarların evli olanlara göre daha fazla işkolik oldukları saptanmıştır (p< 0.05). Akademisyenlerin ailede kaçıncı çocuk oldukları, eğitim düzeyi, gelir durumu, idari görev olma durumu, akademisyen olarak çalışma süresi ve akademik unvana göre işkoliklik özelliğinde anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p> 0.05). Araştırmada 36-50 yaş grubunda olan akademisyenlerin, 51 ve üzerinde olanlara göre, erkeklerin kadınlara göre kendini beğenme eğilimlerinin, erkeklerin kadınlara göre kendine yeterlilik eğilimlerinin daha fazla olduğu görülmektedir (p< 0.05). Yüksek lisans eğitim düzeyine sahip akademisyenlerin doktora eğitim düzeyine sahip olanlara göre daha fazla hak iddia etme eğilimi gösterdiği görülmektedir (p<0.05). Ayrıca bekarların, evlilere, yüksek lisans eğitim düzeyine sahip akademisyenlerin doktora eğitim düzeyine sahip olanlara, öğretim görevlisi unvanına sahip akademisyenlerin "Doç. Dr." ve "Prof. Dr." unvanına sahip akademisyenlere, 1-5 yıllık çalışma deneyimi olan akademisyenlerin, 5-10 yılllık çalışma deneyimi olanlara göre daha fazla üstünlük eğilimi içerisinde oldukları saptanmıştır (p<0.05). Akademisyenlerin NKE toplam puanında ve tüm alt boyutlarında idari görev, gelir durumu ve ailede kaçıncı çocuk olma durumuna göre anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p> 0.05). NKE alt boyutları ile işkoliklik ölçeği kompulsif çalışma ve aşırı çalışma alt boyutları arasında çok zayıftan zayıfa doğru farklı düzeylerde ilişki tespit edilirken (p<0.05), NKE hak iddia etme ve sömürücülük alt boyutu ile kompulsif çalışma arasında ilişki saptanmamıştır (p>0.05). Araştırmada, medeni duruma göre akademisyenlerin işkoliklik özelliğinde anlamlı bir farklılık (p< 0.05) tespit edilmiştir. Sosyo-demografik niteliklere göre narsistik kişilik özelliklerinde anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Son olarak, akademik personelin işkoliklik ile narsistik kişilik özellikleri arasında pozitif yönlü zayıf düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu kapsamda, çalışma üç bölümden meydana gelmiştir. Birinci bölümde, işkoliklik kavramı üzerinde durulmuş ve literatüründe yardımıyla konu kapsamlı şekilde incelenmiştir. İkinci bölümde, kişilik kavramı ile bir kişilik özelliği olan narsisizm kavramı ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise sözkonusu değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik olarak bir uygulama yapılmıştır.

Workaholism is defined as the mentally thought of the work of the employees and the behavioral overwork of them and has become one of the notable concepts in the field of management and organization in recent years. As a result of the conditions of modern working life and some factors that may arise from the employees, it is seen that the employees exhibit workaholic behavior. Personal characteristics have an impact on the emergence of certain employee behaviors in the workplace. Narcissism, is defined as the tendency to see others worthless, to consider themselves superior to others, to respect their interests, to be arrogant, to accommodate the grandiose and the inflated self. Explaining the relation of narcissism with work behavior in work life, making a contribution to the relevant field of science in terms of literature constitutes the importance of this study. In this study, it was set out to examine the relationship between the workaholism tendencies and the narcissistic personality traits. In addition, it was aimed to determine whether there is a significant difference between the workaholism and narcissistic personality traits according to some socio-demographic characteristics. The main sample of the study consisted of 1442 academic staff working in Inonu University faculties and vocational high school and 388 academicians participated in the research. The data were collected through a questionnaire using the Dutch Work Addiction Scale (DUWAS-TR) and the Narcissistic Personality Inventory (NPI). The research was carried out with the relational survey model of the quantitative research methods and the sampling method was preferred as the sampling method. In the statistical evaluation of the data, Explanatory Factor Analysis (AFA), Cronbach Alpha reliability analysis, t test in independent groups, ANOVA and Tukey HSD tests were used. According to the obtained data, it was found that the academicians who are 35 years and under are excessive working more than the other age groups, compulsive working is more common in men than women and singles are more workaholic than those who are married (p <0.05). There were no significant differences on birth order in the family, education level, income status, status having an administrative task, working time as academician and academic title (p> 0.05). In the study, it is seen that academicians who are in the age group of 36-50 age group have high score on vanity than males and males have high score on self-sufficiency than females (p <0.05). It is observed that academicians with master degree have high score on enetitlement than those who have doctorate degree (p <0.05). In addition, it was found that academicians, being single, having master degree, being, having 1-5 years working experience have higher scores in the sub-dimension of superiority compared to academicians, being married, having doctorate degree, being Associate Doctor and Professor Doctor and having 5-10 years of working experience (p<0.05). There was no significant difference in the NPI total score and its sub-dimensions according to the administrative task, income level and birth order in the family (p> 0.05). It was obtained that there is a weak relationship at different levels between NPI and workaholism scale subdimensions (p <0.05). It was also found that there is no relationship entitlement and exploitativeness subdimensions of NPI and compulsive working subdimension of workaholism (p> 0.05). According to the marital status, there is a significant difference (p <0.05) between the academicians' workaholism characteristics. It was found that there is no significant difference in narcissistic personality traits according to socio-demographic characteristics. Finally, it is concluded that there is positively a weak relationship between the workaholism and the narcissistic personality traits. In this context, the study consists of three parts. In the first chapter, the concept of workaholism is emphasized and the subject is examined extensively with the help of its literature. In the second part, the concept of personality and the concept of narcissism, as a personality characteristic, are discussed. In the third chapter, an application has been made to examine the relationship between these variables.