Karar verme sürecinin analizi

Abstract

" Karar Verme Sürecinin Analizi" başlığını taşıyan bu araştırmada 'karar verme süreci hangi davranışları içermektedir' problemine alt problemleri bazında yanıtlar verilmiştir. Araştırmada aşağıdaki alt problemlere yanıt aranmıştır: 1. Karar verme süreci ve bu süreci etkileyen etkenler nelerdir? 2. Karar basamakları ve tipleri nelerdir? 3. Karar verme süreci hangi aşamalardan oluşmaktadır? 4. Karar verme teknikleri ve modelleri nelerdir? 5. Yönetici ve astlar karar verme sürecinde nasıl rol oynarlar? 6. Karara katılmanın örgüt ve birey açısından önemi nedir? 7. Karar verme sürecinin diğer yönetim süreçleriyle ilişkisi nedir? Bu araştırmanın yapılmasında betimsel yönteme dayalı olarak ilgili kaynaklar taranmış; elde edilen bilgiler, bulgu olarak, yorumu ile birlikte sunulmuştur. Bu bulgular ve yorumlan aşağıda özetlenmektedir. Topluluk halinde yaşamak durumunda olan insanlar,ortak amaçlarını gerçekleştirmek için örgütler kurarlar. Bu örgütlerin bir yönetim yapısı olmak zorunda olup, bu yönetim yapısında bazı yönetim süreçleri yer alır. Yönetim süreçlerinin değişik biçimlerde sınırlandırıldığını görmekteyiz. Ancak "karar verme süreci", bu süreçlerin içinde, her sınıflandırmada, "yönetimin özü ve temeli" olarak mutlaka yer almaktadır. Karar verme süreci, istenen sonuca ulaşmak için uygun görülen seçeneklerden bir tanesinin seçilmesini gerektiren etkinlikler dizisi olup; bu süreç içinde, problemin anlaşılması ve tanımlanması ilk aşamadır. Bunu izleyen aşamada soruna ilişkin bilgiler toplanıp olası çözüm yollan değerlendirilir. En sonunda, sorunun çözümüne yarayacağı düşünülen en uygun seçenek seçilir ve uygulamaya geçilir. Bu aşamalar gerçekleştirilirken; karar vericiler, örgütün içinde bulunduğu koşullar, zaman, ve karan uygulayacak olan kişiler, süreci etkileyen etkenler olarak karşımıza çıkarlar, öte yandan, karar verme sürecinde örgütte gücü elinde bulunduranların otoritesi, onlara daha nitelikli ve kapsamlı kararlar alabilme olanağı da sağlar. Ancak, üyeleri arasında statü ayrımının çok belirgin olduğu örgütlere nazaran bu ayrımın katı olmadığı örgütler daha başarılı olmaktadır. Üst kademelerde daha çok örgütün ana ilkeleri ve amaçlarına ilişkin makro politika düzeyinde kararlar alınırken, orta kademelerde bu politikaların uygulanmasında izlenecek teknik ve ekonomik nitelikli kararlar alınır. Daha alt kademelerde ise işin yürütülmesine ilişkin rutin ve görevsel kararların alındığı gözlenmektedir. Tüm karar tiplerinde yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya bilgi akışının olması gerekli olup; bu bilgilendirmenin yetersiz oluşu, kararların eksik verilerle alınması sakıncasını yaratır. Yönetici konumundakilerin, hangi düzeyde yönetici olurlarsa olsunlar karar verme tekniklerini iyi bilmeleri ve uygulamaları örgütsel amaçlara ulaşmak için bir zorunluluktur. Günümüzün modern yönetim yöntemleri içinde yer alan "amaçlara göre yönetim", "yöneylem araştırması", "sibernetik" ve "sistem analizi" gibi teknikler, yönetim bilimine yeni uruklar açmıştır. İşgörenlerin karara katılmaları konusu, hangi tür kararlara, ne ölçüde katılımın yararlı olacağı sorusunu gündeme getirmektedir. Görülen odur ki., işgörenlerin her tür karara katılması ne derece yanlışsa, kararlara katılmamaları da o derece sakıncalıdır. Karara katılma olanağının sağlandığı demokratik bir ortamı buları işgörenlerin, böylece örgütle daha iyi özdeşleştikleri ve iş verimlerinin arttığı görülmektedir. Yönetimsel süreçlerin her biri, bir bütünün birbirinden ayrılması olanaklı olmayan parçalan olup, karar verme süreci de bu süreçlerin içinde "olmazsa olmaz" etkiye sahip bir parçadır.