Seramik, insanlık tarihi ile birlikte başlamış ve ateşin bulunmasıyla yaygınlaşmıştır. Günümüze kadar yaşamış çeşitli uygarlıklarda görülen ve pek çok örneği olan seramik, yapılan arkeolojik araştırmalar sonucunda insanlık tarihine ışık tutmuştur. Güney Doğu Anadolu'da bulunan Samsat Höyüğü'nün en belirgin özelliği, Fırat nehrini geçişinde kullanılan ana merkezlerinden biri olmasıdır. Kısa aralıklarla farklı uygarlıkların egemenliklerinde kalan Samsat, Atatürk Barajı kurtarma kazıları projesiyle ortaya çıkarılan M.Ö. 5000-3000 yıllarına ait çeşitli ve zengin seramik eserlerle önem kazanmıştır. Orta Çağ, Helenistik ve Roma, Demir, Geç ve Orta Tunç (Hitit) çağları olmak üzere Samsat Höyük'te dört evre bulunmuştur. Araştırmanın İlk bölümünde; Adıyaman ili, Samsat Höyüğü'nün konum ve önemi, Adıyaman müzesi ile ilgili kısa bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, tez konusu olarak ele alınan Orta Çağ, Helenistik ve Roma dönemlerine ait kısa bilgiler ve bu dönemlerin seramikleri hakkında kısa bilgiler yer almaktadır. Üçüncü bölümde, müzede sergilenen ve depo seramikleri hakkında işlevsel, sanatsal ve estetik özellikleri öne çıkan seramikler incelenmiş ve bunlara ait bilgiler verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde, araştırma kapsamında elde edilen tüm veriler ışığında, tez çalışmalarının üretim süreçlerine yer verilmiştir. Samsat seramiklerinin motiflerinden esinlenerek üretilen tez çalışmalarında farklı teknikler kullanılmış ve bunlara ait bilgiler kısa olarak açıklanmıştır. Son bölümde ise, Samsat seramik motifleri, çağdaş seramik tasarım ilkelerine göre yeniden yorumlanmış, çini ve seramik tabak olmak üzere iki kategoride üretilmiştir. Çalışmalarda o dönemleri yansıtan ortak bir sanatsal anlatım dili oluşturulmuştur. Tez kapsamında 30 çalışma yapılmış ve 20 çalışma seçilmiştir. Bu çalışmaların teknik ve plastik sanat analizleri yapılmış ve tezde görseller eşliğinde verilmiştir. Araştırmanın sonuç bölümünde ise, bulgular tartışılmış ve günümüz çağdaş seramik anlayışına yeni bir bakış açısı kazandırılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Samsat, Orta Çağ İslam Seramikleri, Tabak ve Motif
Ceramic began with the history of humanity and became widespread with the discovery of fire. Ceramics, which has been seen in various civilizations that have survived until today, have shed light on human history as a result of archaeological researches. The most distinctive feature of the Samsat Mound in South Eastern Anatolia is one of the main centers used for crossing the Euphrates.Samsat that remained under the sovereignty of different civilizations at short intervals has gained importance with various and rich ceramic works belonging to B.C.5000-3000 years. The Middle Age, Helenestic, Roman, Iron, Late and Middle Bronze (Hittite) ages were found in four stages at Samsat Höyük. In the first part of the study; Adıyaman province,the location and importance of Samsat Mound in Adıyaman and brief information about Adıyaman Museum are given. In the second part,brief information belonging to the Middle age, Hellenistic and Roman periods that were tackled as a subject of the thesis and brief information about the ceramics of these periods takes part. In the third part,the functional,prominent works with functional,artistic and aesthetic features related to store ceramics which are exhibited have been investigated and information about this is presented. In the fourth part of the study, in the light of all the data obtained within the scope of the research, production processes of the thesis studies is included. Thesis works inspired by the motifs of Samsat ceramics were used different techniques and the information related to them is briefly explained . In the last section, Samsat ceramic motifs were reinterpreted according to contemporary ceramic design principles and produced in two categories as tile and ceramic plates. In the studies, a common artistic expression language reflecting those periods was created. Within the thesis 30 studies were conducted and 20 studies were selected. The technical and plastic art analyzes of these studies were made and given by visuals in the thesis. In the conclusion part of the research, the findings were discussed and it was tried to a new perspective to contemporary ceramic understanding. Key Words: Samsat, Medieval Islamic Ceramics, Plates and Motifs
