Gaziantep yöresi halk oyunlarının 'Müzikal yapı' açısından incelenmesi

Abstract

Çalışmada Türk halk oyunları ve Gaziantep'in halk oyunları hakkında kuramsal bilgilerden bahsedilmiş ve geçmişten günümüze halk oyunlarının tarihçesi anlatılmıştır. Halk oyunlarının ayrılmaz bir parçası olan halk müziği hakkında bilgiler verilmiş ve kültürümüzdeki yeri incelenmiştir. Gaziantep yöresindeki halk oyunlarının adları, gruplandırılması ve yöresel giysileri tanıtılmıştır. Yapılan kaynak taramaları sonucunda çok fazla bir dokümana rastlanamamıştır. Çalışma kaynak tarama ve analiz yöntemlerinden oluşup, betimsel bir araştırma özelliğine sahip olmakla birlikte belgesel tarama yöntemi ile veriler analiz edilmiştir. Bölgede oynanan Halk Oyunlarında kullanılan ezgilerin gerek ritim gerek biçim gerek yapısal yönden, makam ve usulleriyle birlikte incelenmiş ve Makam Analizleri yapılmıştır. Bu amaçla, Gaziantep Yöresi Halk Oyunlarının 'Müzikal Yapı' açısından incelenmesi adlı bu çalışma yörede oynanan Halk Oyunları eşliğinde kullanılan Müziklerin notalarının TRT Repertuarından alınarak Müzikal Analizlerinin incelenmesiyle yapılmıştır. Yapılan analizlere göre yoğun olarak usul açısından 14 oyunun Sofyan usulünde, 5 oyunun Nim Sofyan, diğer oyunların ise birden fazla farklı usul yapılarında olduğu tespit edilmiştir. Makam dizileri bakımından incelenen 9 oyunun uşşak makamında diğer oyunların birden fazla makam çeşitliliğine sahip olduğu görülmüştür. Analizleri yapılan 22 eser içerisinde ses aralığı ölçütü bakımından en çok %18 sol-mi ses aralıkları arasında olduğu saptanmıştır. Gaziantep Yöresi Halay müziklerinin seyir yapısı bakımından inici-çıkıcı olduğu, Ritmik yapıları bakımından 22 eserinde oyun havası olduğu ve Karar Perdesi bakımından %55 oranında La kararlı türkülerden oluştuğu araştırmanın sonucunda tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Gaziantep, Halk Oyunları, Halk Müziği, Müzikal Analiz, Kültür.

It was mentianed about speculative infomations associated with folk dances and fol dances - informations about folk songs which is an inseperable part of folk dances and was anclyzed place of folk songs in our culture. It was intraduced names and classification of folk dances, regianol clothes in the Gaziantep region. It wasn't encounteredtoo much documents in cansequence of literatüre reviews which was made. Study cansists of literatüre reviews and methods of andysis, ıt was analyzed datas with documental sconning methods as well as having property of a desorptive research. It was analyzed tunes which is used in folk dances in this region with their mode and methods in terms of both rhythmand style also structuralond ıt was mode analysis. This study by the name of research folk dances of Gaziantep region in terms of musical structure was made with research of musical analysis by being teken musical notes which is useed in company with folk dances in this region from TRT (Turkish radio and television assoc tation) repertoire. According to the analysis. İt is found that in terms of style 14 plays are intensely in Sofyan style, 5 plays are in Nim Sofyan style, and the others are in different styles. It is determined that 9 plays reserarched in terms of maqam series are in ushak maqam, and the other plays has different maqam varieties. Among these 22 analyzed works, in in point of tessitura criteria, it is determined that, they are mostly 18% in sol-mi tessitura. It is determined that in terms Gaziantep Region Halay Musics are descending-lounden; in terms of rhytmical structure 22 works are belly dance music ; and in terms of decision tone the ballads are consist of la tone at the rate of 55%. Key words: Gaziantep, folk dances, folk songs, musical analysis, culture.