Tarihselcilik ve Kur'ân ilimleri

Abstract

Tarihselcilik Batı'da, Hıristiyanlığın karşı karşıya kaldığı sorunları çözmek amacıyla geliştirilmiş bir yöntemdir. Kutsal kitapları anlamak için kullanılan bu yöntem İslâm âlemine taşınmış ve Kur'ân'a da uygulanmıştır. Bu çalışmada tarihselciliğin anlam alanına tekabül eden kavramlar, tarihselciliğin doğuşu ve gelişimi, tarihselciliğin kullandığı hermeneutik yöntemi, İslâm dünyasına girişi ve Kur'ân'a uygulanması konuları incelenmiştir. Tarihselciliği ortaya çıkaran ve onu dinî alana çeken modernizm de tarihselcilik açısından değerlendirilmiştir. Tarihselciliğin İslâmî kaynaklara uygulanması ilk olarak oryantalistler tarafından gerçekleştirildiği için oryantalizm konusu ve onun tarihselcilikle irtibatı ele alınmıştır. Çalışmamızda tarihselciliğin Kur'ân'a uygulanması önerisini İslâm Dünyasında ilk olarak gündeme getiren Fazlur Rahman'ın bu alandaki eserleri de incelenmiştir. Tarihselciliğin temsilcilerine önder olması ve bu hususta kendine özgü bir yöntem geliştirmesi hasebiyle kendisinin görüşleri değerlendirilmiştir. Tarihselciliğin Kur'ân'a uygulanması esnasında Kur'ân ilimlerinin bazıları dayanak gösterilmiştir. Kur'ân ilimlerinden "Nâsih-Mensûh, Nüzûl sebepleri, Kur'ân Kıssaları" konuları tarihselcilik bağlamında ele alınmış, bu ilimlerin tarihselciliğe mesnet olabilme imkânı değerlendirilmiştir. Ayrıca Kur'ân tarihselcilerinin atıfta bulunduğu önemli bir merci de Hz. Ömer'dir. Hz. Ömer'in yapmış olduğu bazı uygulamalar modern bir yoruma tabi tutularak tarihselcilikle irtibatlandırılmış ve buna dayanarak Kur'ân'ın hükümlerinin bu çağda değiştirilebileceğine delil gösterilmiştir. Bu çalışmada, bahsi geçen Kur'ân ilimlerinin tarihselciliğe mesnet olabilme imkânı ortaya konulmuştur. Sonuçta ise, tarihselcilik Kur'ân'a tatbik edildiği takdirde ne gibi sorunlarla karşılaşılabileceği ve bu uygulamanın yol açacağı durumlar belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Tarihsellik, Tarihselcilik, Hermeneutik, Modernizm, Oryantalizm, Kur'ân İlimleri

Historicism is a method developed to solve the problems that Christianity faces in the West. This method, which is used to understand the holy books, was carried to the Islamic world and applied in the Qur'an. In this study, the concepts that correspond to the meaning of historicism, the emergence and development of historicism, the hermeneutic method used by historicism, its entry into the Islamic world and its application to the Qur'an are examined. Modernism, which reveals historicism and attracts it to the religious field, is also evaluated in terms of historicism. Since the application of historicism to Islamic sources was first realized by orientalists, the issue of orientalism and its connection with historicism were discussed. In our study, the works of Fazlur Rahman who brought the proposal of the application of historicism to the Qur'an on the agenda in the Islamic World were also examined. His views were evaluated as he led the representatives of historicism and developed a unique method in this regard. During the application of historicism to the Qur'an, some of the Qur'anic sciences were supported. The subjects of "Nâsih-Mensûh, Nüzûl reasons, Mekkî-Medenî verses, stories in Qur'an", which are among the Qur'anic sciences, were discussed in the context of historicism and the possibility of these sciences to be a support for historicism was evaluated. In addition, an important authority referred to by the Qur'an historicalists is Caliph Omar. Some of the practices of Caliph Omar have been subjected to a modern interpretation and connected with historicism and on the basis of this evidence has been shown that the provisions of the Qur'an can be changed in this age. In this study, the possibility of the mentioned Qur'anic sciences to support historicism was revealed. As a result, what kind of problems can be encountered if historicism is applied to the Qur'an and the situations that this practice will lead to are stated. Keywords: Historicity, Historicism, Hermeneutics, Modernism, Orientalism, Quranic Sciences