Etkinlik teorisi bağlamında yerel kalkınma amaçlı sivil toplum kuruluşlarında sosyal girişimciliğin incelenmesi: Türkiye örneği

Abstract

Günümüzde teknolojik ilerlemelerle hızla küreselleşen dünya, tek tip "ekonomik insan" biçimini oluştururken, insanın yalnızca kâr edilen bir nesne olarak görülmesine neden olmaktadır. Bu durum toplumda bireyciliği artırırken ekonomik, sosyal, sağlık, çevre gibi pek çok konu başlıklarında toplumsal sorunları da artırmaktadır. Artan bu sorunlar gelecek için hem küresel hem de yerel düzeyde endişe uyandırmaktadır. Bu nedenlerle toplumsal sorunların çözülmesi için yeni bir bakış açısına ihtiyaç duyulmaktadır. Yeni bakış açısı "sosyal insan" biçimini esas alan, bireysel yaşamdan ziyade sosyal yaşam ve kolektif yaşam konularını kapsayan sivil toplum ve sivil toplumun örgütlenmesini ve yönetilmesini kapsamalıdır. Örgütlenen sivil toplumun iyi yönetilmesi, günümüzde yaşanan toplumsal sorunların çözülmesi için hayati öneme sahiptir. Yönetim ve organizasyon bilim dalı konuları arasında yer alan sivil toplum ve halk konusunda yapılan araştırmalar oldukça sınırlıdır. Belirtilen olumsuzlukları gidermek için incelemeler yapmak ve sivil toplum kuruluşlarının (STK) yönetiminde bir örnek oluşturmak maksadıyla bu araştırma yapılmaktadır. Araştırma, Türkiye'de yerel kalkınmayı amaçlayan LEADER Yaklaşımı kapsamında kurulan yirmi beş dernekte gerçekleştirilmiştir. Araştırmada literatür taraması, anket ve mülakat tekniği ile katılımcı gözlem yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda etkinlik teorisinin STK yönetiminde kullanılabileceği ve STK'ların sosyal girişimciliği bireysel, çevresel ve örgütsel faktörlerde belirtilen boyutlarda gerçekleştirebileceği tespit edilmiştir. Ayrıca sivil toplumun örgütlenmesi için nasıl bir politik, sosyo-ekonomik ve kültürel çevreye sahip olması yönünde bulgular gün ışığına çıkarılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında, temel hipotezler "kabul edilir" olarak değerlendirilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Etkinlik Teorisi, Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşları, Sosyal Girişimcilik, LEADER Yaklaşımı.

In today's world, swift globalization with advancements in technology, this world order does not only create one type of human model as "homo economicus", but also causes it to be seen as a commercial subject only. While this phenomenon enhances individualism in the society, it also worsens economic, social, health, and environmental problems. These problems raise concerns both globally and locally for the future. For this reason, a new perspective is needed in order to solve social problems. The new perspective should focus on 'social human' context, which involves social life rather than individual life with the organization and management of the civil society. Running civil society efficiently is of vital importance for mitigating the social problems that are being experienced today. Research on civil society and public issues in the field of management and organization is very limited. This study reviews the methods to solve the above-mentioned problems and proposes a prototype for management of non-governmental organizations (NGOs). Moreover, this study covers twenty-five associations, which were established in the LEADER Approach that aims at local development in Turkey. After the detailed literature review, the results of the questionnaire, the interviews, and participant observation methods are discussed respectively. Results indicate that the activity theory could be applied for NGO management. It has been also concluded that NGOs can improve social entrepreneurship within different dimensions such as individual, environmental and organizational factors. Furthermore, findings have been emerged on how to have a political, socio-economic, and cultural environment for the organization of çivil society. Finally, the results indicate that the null hypotheses can be seen acceptable. KEYWORDS: Activity Theory, Civil Society, Non-Governmental Organizations, Social Entrepreneurship, LEADER Approach.