John Locke'un epistemolojisi bağlamındaTöz kavramı

Abstract

Aydınlanma felsefesinin en önemli temsilcilerinden biri olan John Locke ampirist bilgi kuramı ile felsefeye önemli katkılarda bulunmuştur. Locke'un insan zihninin nasıl çalıştığına, zihnin bilgiyi nasıl, hangi yollar ve hangi kaynaklar vasıtasıyla aldığına yönelik cevapları bu katkıların başında gelir. Locke bir ampirist olduğu halde insan zihninin bilgi üretme potansiyelini yok saymamış, zihni idelerle donatan kaynaklardan biri olan düşünüm aracılığıyla insan zihninin işlemlerini de incelemiştir. Locke dış dünyanın algılardan bağımsız olarak var olduğunu iddia eden bir filozoftur. Bu nedenle yapılması gereken zihnin algı elde etme ve bilgiye dönüştürme süreçlerini mercek altına almaktır. O, töz kavramını da kendi sistemi içerisinde bu şekilde ele almıştır. Locke kendi felsefesinde iki tane tözün varlığından söz eder. Bunlardan biri niteliklerin toplamı olan töz iken diğeri ise dayanak olan tözdür. Bu tözlerin kavramı a priori değildir aksine sahip olduğumuz bu kavramın idesine basit ide kaynaklarından biri olan düşünüm yoluyla ulaşılabileceğini ileri sürer. Bu tözlerin kavramının da tıpkı sahip olduğumuz diğer tüm kavramlarımız gibi duyum ya da düşünüm aracılığıyla elde edildiğini iddia eder. Kendi sisteminde töz kavramının yerini belirleyerek niteliklerin toplamı olan tözün birincil ve ikincil nitelikler için bir gereklilik olduğunu, dayanak olarak tözün ise bulanık da olsa idelerine sahip olduğumuzu ama tam olarak varlığına işaret edemediğimizi ileri sürer. Anahtar Sözcüler: İdeler, Duyum, Töz, Dayanak ve Nitelikler.

John Locke, who is one of the most important representative of Enlightenment Philosophy, made substantial contributions to philosophy via empiricist epistemology. Locke's answers on how human mind works, how, in which ways, and through which sources mind gets the knowledge is the leading of these contributions. Even though Locke is an empiricist, he did not ignore the potential of human mind on producing knowledge, he examined the activity of human mind through reflection, which one of the sources that equips the mind with ideas.Locke is such a philosopher who asserts that the outer world exists independently from perceptions. For this reason, what needs to be done is to put under the scope the process of mind on attaining perception and converting it into knowledge. He handles the essence term also this way within his own system. Locke speaks of the existence of two essence in his philosophy. One of them is the sum of qualities, and the other one is the essence as of the foundation. The notion of these essences is not a priori; on the contrary, he propounds that the essence of the notion we have can be reached through reflection, which is one of the simple idea sources.He asserts that the notion of these essences as all other notions that we have is acquired via reflection. By determining the place of the notion of essence within his system, he asserts that the essence that is the sum of qualities is a necessity for primary and secondary qualities, and for the essence as of the foundation, we have the essences even if it is indistinct, but we cannot indicate its existence implicitly. Key Words: Ideas, Sensation, Essence, Foundation and Qualities.