Özel yetenekli öğrencilerin fen bilimlerini öğrenme ortamı algıları ve fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarının zihinsel risk alma davranışları ve fen başarısı ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaokul sekizinci sınıf özel yetenekli öğrencilerin fen bilimlerini öğrenme ortamı algıları ve fen bilimlerini öğrenmeye yönelik motivasyonlarının fen bilimleri dersinde zihinsel risk alma davranışları ve fen başarısı ile ilişkisini incelemektir. Bu amaçla araştırmada model olarak nicel araştırma yaklaşımlarından yordayıcı ilişkisel araştırma yöntemi seçilmiştir. Araştırmanın evrenini Türkiye'de bulunan tüm özel yetenekli 8. sınıf öğrencileri oluştururken ulaşılabilir evren, her coğrafi bölgeden ulaşılabilirlik göz önünde bulundurularak seçilen iki ilde yer alan tüm özel yetenekli 8. sınıf öğrencileridir. Araştırma örneklemini ise Bursa, Balıkesir, İzmir, Adana, Antalya, Malatya, Elazığ, Sivas ve Ankara illerinde bulunan Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) öğrenim gören, 133 özel yetenekli 8. sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Çalışmada öğrencilerin demografik özellikleri (cinsiyet, yaş, sınıf düzeyleri, öğrenim gördükleri BİLSEM) bireysel bilgi formu ile, zihinsel risk alma becerileri Beghetto (2009) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Yaman ve Köksal (2014) tarafından yapılmış 6 maddelik "Fen Öğrenmede Zihinsel Risk Alma Ölçeği" ile, fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyleri Pintrich, Smith, Garcia ve McKeachie (1991) tarafından geliştirilmiş "Öğrenme için Motivasyon Stratejileri Anketi (FÖYM)" ile, fen öğrenme ortamı algıları Taylor ve Fraser (1991) tarafından geliştirilmiş ''Yapılandırmacı Öğrenme Ortamı Anketi (FÖOA)'' ile belirlenmiştir. Ayrıca özel yetenekli öğrencilerin fen bilimlerine ilişkin akademik başarı düzeylerini belirlemek amacıyla Aşut (2013) tarafından geliştirilen "Fen Bilimlerine Yönelik Başarı Testi (FBYBT)" kullanılmıştır. Araştırmada kullanılacak testlerin geçerlilik ve güvenirliklerini test etmek amacıyla asıl uygulama öncesinde pilot uygulama yapılmıştır. Hem pilot hem de asıl uygulamaların analizleri için SPSS, TAP ve AMOS paket programlarından yararlanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik motivasyonları (FÖYM), zihinsel risk alma düzeyleri (ZRA), yapılandırmacı öğrenme ortamı algıları (FÖOA) ve fen başarıları değişkenleri arasındaki ilişkileri belirlemek amacı ile yol (path) analizi kullanılmıştır. Analiz öncesinde literatür incelenmiş ve değişkenler arası ilişkilere yönelik bir Path diyagramı oluşturulmuştur. Buna göre Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon (FÖYM) ve Fen Öğrenme Ortam Algısı (FÖOA) araştırmanın dışsal değişkenleri, Fen Öğrenmede Zihinsel Risk Alma (ZRA) ve Fen Başarısı ise içsel değişkenler olarak belirlenmiştir. Yapılan tüm analizler sonucunda genel olarak fen öğrenme ortam algısının fen bilimlerinde zihinsel risk almayı ve başarıyı, fen öğrenmeye yönelik motivasyonun fen bilimlerinde zihinsel risk alma ve fen başarısını ve fen bilimlerinde zihinsel risk almanın fen başarısını anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir.

The purpose of this research is to examine relationship between the eighth grade gifted students' perceptions of science learning environment and their motivations to learn science with their intellectual risk-taking and science achievement. For this purpose, the predictive research method, which is one of the quantitative correlational research, was chosen as a model. The target population of research is 8th grade gifted students in Turkey while accessible population is all the8th grade gifted students who live in two cities of 7 geographic region in Turkey. The research sample consists of 133 8th grade gifted students studying in Science and Art Centers (BİLSEM) in Bursa, Balıkesir, İzmir, Adana, Antalya, Malatya, Elazığ, Sivas and Ankara provinces. As data collection instruments ''Intellectual Risk Taking Scale'' developed by Beghetto (2009), ''Motivational Strategies for Learning Questionnaire'' developed by Pintrich, Smith, Garcia and McKeachie (1991), ''Constructivist Learning Environmet Scale'' devoleped by Taylor and Fraser (1991) and "Science Achievement Test" developed by Aşut (2013) were used in the study. In order to test the validity and reliability of the tests, a pilot research was carried out before the actual research application. SPSS, TAP, and AMOS package programs were used for data analysis. In the research, path analysis was used to determine causal relationships between Students', Motivation for Science Learning (MSL), Intellectual Risk Taking in Learning Science (IRTS), Constructivist Science Learning Environment Perceptions (CSLEP), and Science Achievement variables. Before the analysis, the literature was examined and a Path diagram was created for the relationships between these variables. According to the model, Motivation for Science Learning (MSL) and Constructivist Science Learning Environment Perception (CSLEP) are the external variables of the research; Intellectual Risk Taking in Learning Science (IRTS) and Science Achievement are determined as internal variables. As a result of the analyzes, it was determined that Constructivist Science Learning Environment Perception predicted Intellectual Risk Taking in Learning Science and Science Achievement, Motivation for Science Learning significantly predicted Intellectual Risk Taking in Learning Science and Science Achievement and Intellectual Risk Taking in Learning Science predicted Science Achievement.