Cumhuriyet Dönemi paralarının grafiksel tasarımı

Abstract

Para, insanlar arasında mal mübadeleleri sonucunda ortaya çıkmıştır. İlkel toplumlarda para balık, çivi, kürk, tütün, tuz, çay, pirinç, deniz kabuğu, kumaş parçası, at, tahıl gibi maddelerden oluşurken, günümüzde metal ve kağıt para (banknot) şeklinde kullanılmaktadır. Son yüzyıl içerisinde banknot daha fazla kullanılmaktadır. Metal para, üzerinde yer alan yazı ve figürler rölyef olduğundan kabartma sanatının bir ürünüdür. Banknot üzerinde yer alan yazı, rakam, çizgi, renk gibi unsurlar iki boyutlu yüzey üzerinde oluştuğundan grafik sanatının bir ürünüdür. Bu açıdan araştırma konumuz kapsamında, Cumhuriyet dönemi banknotları incelenmeye çalışılmıştır. Yaptığımız araştırma altı ana bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın birinci bölümünde banknot ve Cumhuriyet dönemi banknotları hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümünde banknot hazırlanma süreci,banknot iş akış şeması,banknot grafik tasarımı, konu ve motiflerin belirlenmesi ile banknot oluşumunda kullanılan baskı teknikleri açıklanmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde katalog yöntemi ile I.,11.,111., IV., V.,Vl.ve VII Emisyon grubu banknotlardan otuz yedi tanesinin ön ve arka yüzleri grafik tasarımları açısından incelenmiştir. Dördüncü bölüm cumhuriyet dönemi banknotları ve kullanılan grafik unsurlardan oluşmaktadır. Beşinci bölümde değerlendirme, altıncı bölümde ise öneriler yer almaktadır. Araştırma konum gözlem ve incelemelere dayanmaktadır. Merkez Bankası Banknot Matbaasından alınan izin belgesi ile on beş güne yakın bir sürede banknotlar üzerinde yapılan gözlem ve incelemeler değerlendirilmiştir. Banknot Matbaasında görev yapan Yönetici ve Grafik Sanatçılarının vermiş oldukları bilgilerden faydalanılmıştır. Banknotların güvenliği dikkate alındığı için detaylı bilgiler verilmesi uygun olmadığından, detaya girilmemiştir.