DSpace@İnönü
İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
JavaScript is disabled for your browser. Some features of this site may not work without it.
| dc.contributor.advisor | Akdağ, Mustafa | |
| dc.contributor.author | Yaşaroğlu, Cihat | |
| dc.date.accessioned | 2016-08-03T11:34:34Z | |
| dc.date.available | 2016-08-03T11:34:34Z | |
| dc.date.issued | 2012 | |
| dc.date.submitted | 2012 | |
| dc.identifier.citation | Yaşaroğlu, C. (2012). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 1-201 ss. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11616/4040 | |
| dc.description | İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı. 1-201 ss. | tr_TR |
| dc.description.abstract | Bu araştırma, ilköğretim birinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemleri beraber kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemini Bingöl il sınırları içerisinde yer alan 15 ilköğretim okulundan toplam 1200 4. ve 5. sınıf öğrencisi, nitel boyutun örneklemini ise üç ilköğretim okulundan seçilen, toplam 36 1., 2. ve 3. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Nicel boyutta örneklem büyüklükleri belirlenirken tabakalı örnekleme, nitel boyutta ise maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan birinci kademe birinci devre öğrencilerine araştırmacı tarafından geliştirilen 12 açık uçlu sorudan oluşan görüşme formu; ikinci devre öğrencilerine ise yine araştırmacı tarafından geliştirilen, iki ölçekten oluşan veri toplama araçları uygulanarak veriler toplanmıştır. Birinci ölçek 32 madde, tek faktörlü yapıya sahip ÇYTÖ; ikinci ölçek ise toplam 21 madde, üç faktörlü yapıya sahip ÇYSDÖ'dür. Birinci kademe ikinci devre öğrencilerine uygulanan ölçeklerin güvenirlik katsayılarını belirlemek amacıyla Cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı kullanılmış; birinci ölçek için .84 ve ikinci ölçeğin çevre ilgisi alt boyutu için .84, temizlik ve tasarruf alt boyutu için .69, hayvan sevgisi alt boyutu için ise .55 olarak hesaplanmıştır. İkinci ölçeğin tamamı için Cronbach alpha değeri .86 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutundaki verilerin dağılım özelliklerini belirlemek için Kolmogorov-Simirnov testi, grafiksel yöntem, çarpıklık ve basıklık değerleri incelenmiştir. Bütün bu incelemeler sonucunda dağılımın anormal olduğu belirlenmiştir. SPSS 17.0 istatistik paket programı kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney U testi ile Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Ölçeklerin model doğrulanması LISREL 8.51 istatistik programı kullanılarak açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapılmış ve modellerin uygun olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin sınıf değişkenine göre çevreye yönelik tutumları ve çevreye yönelik sorumlu davranışlarında herhangi bir farklılaşma tespit edilmemiştir. Fakat öğrencilerin cinsiyetlerine, anne-babanın eğitim durumuna, anne-babanın mesleğine ve yerleşim yerine göre çevreye yönelik tutumları ve sorumlu davranışlarında anlamlı farklılık bulunmuştur. Nitel verilerin analizinde içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada toplanan nitel verilerin analizinde öğrencilerin kişisel bilgilerinin, çevreye yönelik görüşlerinin tanımlanmasında frekans ve yüzde teknikleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Yapılan bu çalışmanın çevre eğitiminde yapılacak olan program geliştirme çalışmalarında program geliştirme uzmanlarına, öğretmenlere ve ailelere katkı sağlaması umulmaktadır. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI....................................................................................................................................................iv ONUR SÖZÜ..................................................................................................................................................................v ÖNSÖZ..........................................................................................................................................................................vi ÖZET................................................................................................................................................................................vii ABSTRACT....................................................................................................................................................................ix TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ..............................................................................................xvii KISALTMALAR LİSTESİ..........................................................................................................................xix BÖLÜM 1 GİRİŞ........................................................................................................................................................................................1 1.1. Problem Durumu............................................................................................................................................................................1 1.2. Araştırmanın Amacı....................................................................................................................................................................4 1.3. Problem Cümlesi..............................................................................................................................................................................4 1.4. Alt Problemler....................................................................................................................................................4 1.5. Araştırmanın Önemi........................................................................................................................................5 1.6. Sayıltılar................................................................................................................................................................6 1.7. Sınırlılıklar........................................................................................................................................................6 1.8. Tanımlar................................................................................................................................................................7 BÖLÜM 2 KURAMSAL BİLGİLER VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR..............................................................8 2.1. Kuramsal Bilgiler................................................................................................................................................................................8 2.1.1. Çevre ve Çevre Eğitimi................................................................................................................................................8 2.1.1.1. Çevre Kavramı ve Kapsamı..................................................................................................................8 2.1.1.2. İnsan - Çevre Etkileşimi ve Ortaya Çıkan Çevre Problemleri..........9 2.1.1.3. Çevre Sorunlarının Çözümünde Eğitimin Rolü....................................................10 2.1.2. Çevre Eğitimi............................................................................................................................................................................10 2.1.2.1. Çevre Eğitiminin Tanımı ve Kapsamı ..................................................................................10 2.1.2.2. Çevre Eğitiminin Tarihsel Süreci..................................................................................................12 2.1.3. Çevre Eğitiminin Program Boyutları..............................................................................................15 2.1.3.1. Çevre Eğitiminin Hedefler Boyutu......................................................................................15 2.1.3.2. Çevre Eğitiminde İçerik Boyutu................................................................................................20 2.1.3.3. Çevre Eğitiminde Öğrenme-Öğretme Süreci..........................................................22 2.1.4. Çevre Eğitiminde Davranış Değişikliği..........................................................................................27 2.2. İlgili Araştırmalar............................................................................................................................................................................29 2.2.1. Yurtiçinde Yapılmış Araştırmalar..........................................................................................................29 2.2.2. Yurtdışında Yapılmış Araştırmalar......................................................................................................33 BÖLÜM 3 YÖNTEM......................................................................................................................................................................................................................37 3.1. Araştırma Modeli............................................................................................................................................................................37 3.2. Evren ve Örneklem......................................................................................................................................................................38 3.3. Verileri Toplama Teknikleri..........................................................................................................................................40 3.4. Verilerin Analizi..............................................................................................................................................................................50 BÖLÜM 4 BULGULAR VE YORUM................................................................................................................................................................53 4.1. Öğrencilere Ait Kişisel Bilgiler..................................................................................................................................53 4.1.1. Araştırmanın Nicel Boyutuna Katılan Öğrencilere Ait Kişisel Bilgiler................................................................................................................................................................................................53 4.1.2. Araştırmanın Nitel Boyutuna Katılan Öğrencilerin Kişisel Bilgileri. 56 4.2. Alt Problemlere İlişkin Bulgular ve Yorum............................................................................................57 4.2.1. Eğitim Programlarında Çevre Konuları............................................................................................57 4.2.1.1. 1924 İlk Mekteplerin Müfredat Programı ve Çevre Konuları ... 57 4.2.1.2. 1926 İlk Mekteplerin Müfredat Programı ve Çevre Konuları ... 59 4.2.1.3. 1948 İlk Okul Programı..........................................................................................................................64 4.2.1.4. 1968 İlkokul Programı ve Çevre................................................................................................70 4.2.1.5. 1968 Sonrası Geliştirilen Programlar ve Çevre..................................................73 4.2.1.5.1. ‘Çevre, Sağlık, Trafik, Okuma’ Dersi Programı................................73 4.2.1.5.2. 1992 Fen Bilgisi Programı................................................................................................75 4.2.1.5.3. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Programı......................................77 4.2.1.5.4. 1992 Hayat Bilgisi Öğretim Programı..............................................................77 4.2.1.6. 2005 İlköğretim Programları............................................................................................................83 4.2.1.6.1. Hayat Bilgisi Öğretim Programı ve Çevre................................................83 4.2.1.6.2. Fen ve Teknoloji Dersi Programı ve Çevre..............................................86 4.2.1.6.3. Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Çevre........................89 4.2.1.6.4. DKAB Dersi Öğretim Programı ve Çevre................................................90 4.2.2. Araştırmanın Nicel Boyutuna İlişkin Bulgular ve Yorum................................91 4.2.2.1. Öğrencilerin Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi..................92 4.2.2.2. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışların Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Öğrenci Görüşleri....................................................................................102 4.2.2.3. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışların Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Öğrenci Görüşleri......................................................107 4.2.2.4. Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışların Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Öğrenci Görüşleri....................................................................................111 4.2.2.5. Çeşitli Değişkenlere Göre Öğrencilerin Çevre ve Çevreye Yönelik Sorumlu Davranışlara İlişkin Görüşlerinin İstatistiksel Analizi......................................................................................................................................113 4.2.2.5.1. Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi...................................... 113 4.2.2.5.2. Öğrencilerin Sınıf Düzeylerine Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi..................................... 4.2.2.5.3. Öğrencilerin Yerleşim Yerlerine Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi..................................... 4.2.2.5.4. Öğrencilerin Annenin Eğitim Durumuna Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi........................ 116 4.2.2.5.5. Öğrencilerin Babanın Eğitim Durumuna Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi....................... 117 4.2.2.5.6. Öğrencilerin Anne Mesleğine Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi...................................... 118 4.2.2.5.7. Öğrencilerin Babanın Mesleğine Göre Çevreye Yönelik Tutumlarının İstatistiksel Analizi..................................... 119 4.2.2.5.8. Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre ÇYSDÖ’nin Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................................... 120 4.2.2.5.9. Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi................................................................................ 121 4.2.2.5.10. Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi................................................................................ 121 4.2.2.5.11. Öğrencilerin Sınıf Düzeylerine Göre ÇYSDÖ’nin Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi................................................................................ 122 4.2.2.5.12. Öğrencilerin Sınıf Düzeylerine Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 123 4.2.2.5.13. Öğrencilerin Sınıf Düzeylerine Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 124 4.2.2.5.14. Öğrencilerin Yerleşim Yerlerine Göre ÇYSDÖ’nin Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi................................................................................ 125 4.2.2.5.15. Öğrencilerin Yerleşim Yerlerine Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi........................................................... 126 4.2.2.5.16. Öğrencilerin Yerleşim Yerlerine Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 127 4.2.2.5.18. Öğrencilerin Anne Eğitim Durumuna Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 128 4.2.2.5.19. Öğrencilerin Anne Eğitim Durumuna Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 129 4.2.2.5.20. Öğrencilerin Babanın Eğitim Durumuna Göre ÇYSDÖ’nin Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 130 4.2.2.5.21. Öğrencilerin Babanın Eğitim Durumuna Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi.................................. 131 4.2.2.5.22. Öğrencilerin Babanın Eğitim Durumuna Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi.................................. 132 4.2.2.5.23. Öğrencilerin Anne Mesleklerine Göre ÇYSDÖ’nin Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi................................................................................ 133 4.2.2.5.24. Öğrencilerin Anne Mesleklerine Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi........................................................... 134 4.2.2.5.25. Öğrencilerin Anne Mesleklerine Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 134 4.2.2.5.26. Öğrencilerin Babanın Mesleğine Göre ÇYSDÖ’nin Çevre İlgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi................................................................................ 135 4.2.2.5.27. Öğrencilerin Baba Mesleğine Göre ÇYSDÖ’nin Temizlik ve Tasarruf Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 137 4.2.2.5.28. Öğrencilerin Baba Mesleğine Göre ÇYSDÖ’nin Hayvan Sevgisi Boyutuna İlişkin Davranışlarının İstatistiksel Analizi............................................................ 138 4.2.3. Nitel Araştırmaya İlişkin Bulgular ve Yorum......................................................................139 4.2.3.1. “Su” ile İlgili Öğrenci Görüşleri................................................................................................139 4.2.3.2. “Temizlik” ile İlgili Öğrenci Görüşleri............................................................................142 4.2.3.3. “Hayvan Sevgisi” ile İlgili Öğrenci Görüşleri......................................................146 4.2.3.4. “Geri Dönüşüm” ile İlgili Öğrenci Görüşleri..........................................................150 4.2.3.5. “Enerji Tasarrufu” ile İlgili Öğrenci Görüşleri....................................................154 4.2.3.6. “Kişisel Sorumluluk” ile İlgili Öğrenci Görüşleri..........................................157 BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERİLER......................................................................................................................................................................163 5.1 Sonuçlar............................................................................................................................................................................................................163 5.2 Öneriler..............................................................................................................................................................................................................165 5.2.1 Uygulamacı İçin Öneriler......................................................................................................................................165 5.2.2 Araştırmacılar İçin Öneriler................................................................................................................................167 KAYNAKÇA..........................................................................................................................................................................................................168 EKLER..............................................................................................................................................................................................................................175 EK-1: Veri Toplama Aracı Çevreye Yönelik Tutum Ölçeği............................................................175 EK-2: Veri Toplama Aracı Çevreye Yönelik Sorumlu Davranış Ölçeği....................178 EK-3: Öğrenci Görüşme Formu..................................................................................................................................................180 EK-4: Uygulama İzin Belgesi..........................................................................................................................................................182 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.title | İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi | tr_TR |
| dc.title.alternative | The evaluation of first stage elementary school students? attitudes and behaviours towards environment | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |
| dc.contributor.department | İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
Bu öğenin dosyaları:
Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.
-
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezleri [283]
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezlerini içerir.