Okul değerleri ile okul başarısı arasındaki ilişkinin analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul değerleri ile okul başarısı arasındaki ilişkiyi, okullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre analiz etmektir.Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verileri ilgili alanyazından ve araştırmacı tarafından geliştirilen ?Okul Değerleri Ölçeği? ile elde edilmiştir. Araştırmanın iki değişkeninden biri olan Okul değerlerinin, okullarda görülme sıklığı, yönetici ve öğretmenlerin görüşlerinden elde edilirken; diğer değişken olan okul başarısı ise ?Seviye Belirleme Sınavı? puanları ile?Kurum Başarı Puanı? nın bileşkesinden oluşturulmuştur. Araştırmanın evrenini, 2010?2011 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ili dört merkez ilçede (Yenişehir, Kayapınar, Bağlar ve Sur) bulunan ilköğretim okullarında görev yapan yönetici (müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı) ile öğretmenler oluşturmaktadır. Diyarbakır ilinin dört merkez ilçesinde toplam 84 ilköğretim okulu bulunmaktadır. Bu okullarda 430 yönetici ve 4570 öğretmen olmak üzere toplam 5000 yönetici ve öğretmen görev yapmaktadır. Araştırmada küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Örnekleme alınan 30 ilköğretim okulundaki 971 yönetici ve öğretmene ölçek dağıtılmıştır. Eksiksiz ve usulüne uygun doldurulan 821 ölçek değerlendirmeye alınmıştır. Ölçekte kişisel bilgilerle ilgili 5, okul değerleri ile ilgili 40 kapalı uçlu soru bulunmaktadır. Okul değerleri ile ilgili yönetici ve öğretmen görüşlerini belirlemeye yönelik kapalı uçlu 40 soru için ?hiçbir zaman (1), nadiren (2), kısmen (3), genellikle (4) ve her zaman (5)?şeklinde 5?li seçenekler yer almaktadır. Elde edilen verilerin analizi için SPSS 16.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler analiz edilirken, öncelikle betimsel istatistik hesaplamaları yapılmıştır, öğretmenlerin görüşlerinin görev türü, cinsiyet, branş ve çalışılan okuldaki hizmet süresi değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için t-testi, mesleki kıdem değişkeni ile okulların üst, orta ve alt düzeyde başarılı olma değişkenine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için ANOVA testi yapılmıştır. ANOVA testi sonucunda anlamlı farkın belirlendiği durumlarda, farkın hangi grup ya da gruplardan kaynaklandığını belirlemek için Tukey HSD anlamlılık testinden yararlanılmıştır. Ayrıca ölçeğin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutları bazında okul değerleri ile okul başarısı ilişkisini belirlemek için de korelasyon hesaplaması yapılmıştır. Araştırma sonucunda aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır; 1. Üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri açısından okul başarısının yüksekliği lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. 2. Üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri açısından okul başarısının yüksekliği lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. 3. Görev türü değişkeni açısından, yönetici ve öğretmenlerin okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri arasında yöneticilerin lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. 4. Cinsiyet değişkeni açısından, katılımcıların okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 5. Branş değişkeni açısından, yönetici ve öğretmenlerin okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 6. Çalışılan okuldaki hizmet süresi değişkeni açısından, katılımcıların okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 7. Mesleki kıdem değişkeni açısından, katılımcıların okul değerlerinin geneli ile ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutlarına ilişkin görüşleri arasında mesleki kıdem lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. 8. Katılımcıların okul değerlerinin geneli, ilişkisel, yönetimsel ve öğretimsel değer boyutları hakkındaki görüşlerine ilişkin okul başarısı arasındaki korelasyon değerleri pozitif ve anlamlı derecede yüksek çıkmıştır.