Amaç: Tüm dünyada giderek yaygınlaşan bir iletişim aracı haline gelen cep telefonu, elektromanyetik radyasyonun artışına da sebep
olmuştur. Cep telefonunun embriyonal ve fetal dönemde sebep olduğu olası zararlı etkileri hakkında yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu
çalışmada, hamilelik dönemindeki rat fetüslerinin derileri üzerinde cep telefonu radyofrekansının etkilerinin araştırılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 24 dişi Wistar albino rat kullanıldı; kontrol, sham, Faraday – (F-) ve Faraday + (F+) olmak üzere dört gruba
ayrıldı. Kontrol grubundaki ratlar cep telefonu radyofrekansına maruz bırakılmadı, deney düzeneğinin çalışmadaki olası etkilerini ortaya
çıkarmak için sham grubu oluşturuldu. F- grubundaki ratlar özel havalandırmalı kutularda radyofrekansa maruz bırakıldı, buna karşın F+
grubundaki ratlar ise alüminyum kaplı bir Faraday kafesinde radyofrekansa maruz bırakıldılar.
Bulgular: Kontrol ve diğer gruplarda, yenidoğan rat deri dokularında, ışık mikroskobik seviyede şiddetli bir yapısal dejenerasyona
rastlanmadı. Ayrıca, epidermal kalınlık ölçümleri, sham ve kontrol grupları arasında benzerdi ve Brown-Forsythe testine göre istatiksel
açıdan, gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmadı (P>0,05). Buna karşın, ultrastrüktürel incelemede, radyofrekansa maruz bırakılan Fdeney
grubunda, dermiste bağ doku elemanlarında azalma ve hücrelerde yapısal değişiklikler gözlendi.
Sonuç: Elektromanyetik alanın dokular üzerine olan etkisi halen tartışma konusudur. Bununla birlikte, manyetik alanın şiddeti ve maruz
kalma süresinin zararlı etkilerin oluşumunda önemli olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. Çalışmamızda ışık mikroskobik düzeyde, deri
yapısında gruplar arasında önemli bir fark bulunmamasına karşın, F- grubunda, elektron mikroskobik seviyede değişikliklerin elde edilmesi,
cep telefonunun rat deri gelişimi üzerinde düşük seviyede de olsa, zararlı etkilere neden olabileceğinin bir göstergesi olarak yorumlandı.
Introduction: The mobile phone has become a common communication device in the world. This situation has caused the increase of
electromagnetic radiation. There are not enough studies about the harmful effects which mobile phones caused in embryonal and fetal
periods within this situation to emphasize the importance of the subject. For this reason, the aim of the study was to find the effects of
mobile phones radiofrequency (RF) on the skins in rat fetus, during pregnancy.
Materials and Methots: In this study 24 female Wistar Albino rats were used. The rats were seperated into four groups as control, sham,
Faraday – (F-) and Faraday + (F+). The rats in the control group were not exposed to the mobile phone RF. Sham group was added to find
out the probable effects of the experiment environment. The rats in F- group were exposed to the RF in special air conditioned boxes,
whereas F+ group was exposed to RF in an aluminium isolated Faraday Cage.
Results: At the end of the study no significant light microscopic degenerations were found on the newborn rat skin tissues of the control
group or any other groups. Moreover epidermal thickness measures were similar between (F-) and (F+) exposed groups with sham and
control groups and no meaningful difference was seen between the groups in statistical aspects according to Brown-Forsythe test (P>0,05).
However, in our ultrastructural analysis; in the connective tissue elements of dermises of rat (F-) skin tissues decreases and degenerative
changes in morphology of cells have been observed.
Conclusions: Electromagnetic areas effect on tissues has been a debate subject so far. However, Electromagnetic area’s intensity and the
period of exposure have been widely accepted as so important on the occurrence of the harmful effects. In our study, on the light
microscobic level not so important differences were found among groups in the aspect of skin structures. Although in F- and F+ groups
some differences were found on electron microscopic level. This was commented as a sign that mobile phone can cause harmful effects
even in the minimal levels on rat skin structure development.
