Halka ilk arzda hisse senedi fiyatını belirlemede kullanılan yöntemler, halka arz sonrası kısa ve uzun dönem fiyat performansları: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda bir inceleme

Abstract

Tüm dünyada işletmelerin finansman sağlamak, likiditelerini arttırmak ve kurumsallaşmak için kullandıkları en önemli araç halka açılmaktır. Halka arzlar, işletmelerin gelişimine sağladığı katkı, sermayeyi tabana yayma ve tasarrufların reel sektöre yönlendirilmesi yoluyla ülke ekonomisinin gelişmesinde de önemli bir rol oynamaktadır.Bir işletmenin halka arz yoluyla finansman sağlaması ancak uygun zamanda ve uygun bir fiyatlamayla mümkün olmaktadır. Halka arz fiyatının belirlenmesi halka arzın en kritik aşamasını oluşturmaktadır. Bunun sebebi ise, hisse senedinin hem kısa hem de uzun dönem getirilerinin çıkış noktasının, belirlenen halka arz fiyatıyla ilişkilendirilmesidir. Ülkemizde halka arz fiyatının tespit edilmesinde en çok indirgenmiş nakit akımları ve piyasa çarpanları yöntemlerinin kullanıldığı görülmektedir. Finans literatüründe, hisse senetlerinin gerçek değerinin altında bir fiyatla satışa sunulması ?düşük fiyatlama? , üzerinde bir fiyatla satışa sunulması ise ?yüksek fiyatlama? olarak adlandırılır.Tezimizin konusu, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda, 2000-2007 döneminde halka ilk kez arz olan işletmelerin hisse senetlerinin kısa ve uzun dönem fiyat performanslarını incelemek ve bu performansları etkileyen faktörleri ortaya çıkarmaktır. Bu sayede, halka ilk kez arz olan işletmelerin hisselerine yatırım yapmanın kısa ve uzun dönemde yatırımcı açısından kârlı olup olmadığı konusunda onlara bir yol göstereceği düşünülmektedir. İMKB'de 2000-2007 yılları arasında halka ilk kez arz olan 68 işletme üzerinde yaptığımız çalışmada, diğer ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de düşük fiyatlama olduğu tespit edilmiştir. Bu yıllar arasında halka arz edilen işletmelerin ilk gün piyasa getirilerine göre düzeltilmiş ortalama getirileri % 6,7 olarak tespit edilmiştir. Çalışmamızda, ayrıca, çoklu regresyon analizinden yararlanılarak halka ilk kez arz olan işletmelerin fiyat performansını etkileyen faktörler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu analiz sonucunda; bağımsız değişkenlerden işletmenin yaşının, halka arzda toplanan fon miktarının, işletmenin aktif büyüklüğünün, hissenin gelecek performansının belirsizliğini ölçmeye yarayan standart sapmanın ve ilk gün getirilerinin düşük fiyatlama üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Going public is the most important tool for the companies to provide finance, increase liquidities and institutionalize all over the world. Offering to public plays an important role in the development of the economy of the country by means of the supplement they provide for the administrations, stock spreading and directing the savings to real sectors.An administration?s providing finance by means of public offering is only available in an appropriate time and pricing. Determining the pricing of public offering is the most critical stage of public offering. The reason for this is to relate the starting points of shares both in long and short term with the determined public offering price. In our country, discounted cash flow and market multiplier methods are seen to be the mostly used methods. In finance literature, the offer of shares with a price under its real value is called ?under-pricing? and the offer with a price over its value is called over-pricing.The topic of our thesis is to examine the long-term and short-term performances of the shares of administrations that offer first to public in the period of 2000-2007 in Istanbul Stock Market and to find out the factors that affects this performance. With the help of this, it is thought that whether investing on the shares of the administration the first offer to public is a benefit for the investors or not. As in other countries, under-pricing is seen in our study with the 68 administrations that first offers to public in the period of 2000-2007 in Istanbul Stock Market. Average incomes of the administrations (first offered to the public) that have been corrected according to the first day market incomes are proved to be % 6, 7. Moreover, in our study, the factors influencing the pricing performance of administrations first offered to public by using the multi-regression analyzing are tried to be found out. As a result of this analysis, it is found out that among independent variables, the age of the administrator, the fund amount collected in the public offering, active size of the administrator, standard deviation that is used for measuring the ambiguity of future performance of the shares and the fact that the first day incomes has an effect on the under-pricing.